NHIỀU MỤC ĐÍCH KHÁC NHAU
Năm 2017, một tập đoàn cực lớn tại VN đã chi gần 30 triệu USD cho Quỹ đầu tư và phát triển tài năng bóng đá VN để xây dựng, vận hành một trung tâm đào tạo bóng đá rất bề thế ở miền Bắc. Ông Wittaya Laohakul, cựu HLV trưởng đội tuyển Thái Lan, chia sẻ rằng đây là trung tâm đào tạo trẻ có chất lượng hàng đầu châu Á, ngang ngửa với các trung tâm tại châu Âu. Với mong muốn góp phần tạo ra những thế hệ cầu thủ tài năng cho bóng đá VN, tập đoàn này gần như không thu được lợi nhuận từ dự án này. Đây được xem là một khoản đầu tư phi lợi nhuận trực tiếp, tập trung vào việc thực hiện trách nhiệm đối với xã hội (CSR - Corporate Social Responsibility), góp phần xây dựng hình ảnh một tập đoàn luôn đồng hành cùng sự phát triển của đất nước trong nhiều lĩnh vực. Đến năm 2020, tập đoàn này chuyển giao trung tâm cho một đơn vị khác.
Ông Hoàng Việt Anh (hàng trước, trái) trong buổi lễ ký kết hợp tác toàn diện giữa FPT và GAM eSports, đội từng giành HCV SEA Games 31
ẢNH: FPT
Một tập đoàn lớn khác trong lĩnh vực bất động sản cũng có những khoản đầu tư đáng chú ý vào thể thao. Tập đoàn này từng tài trợ chính cho một CLB tại V-League và trở thành một trong những nhà tài trợ cho đội tuyển quốc gia cũng như nhiều giải đấu thể thao khác. Những khoản tài trợ của tập đoàn chủ yếu phục vụ mục đích marketing và quảng bá thương hiệu. Bằng cách gắn tên mình với các giải đấu và đội tuyển, tập đoàn có thể tiếp cận với khách hàng mục tiêu. Đây cũng là phương án marketing hiệu quả mà nhiều doanh nghiệp sử dụng.
Trong khi các tập đoàn nói trên thực hiện các chiến lược đầu tư khác nhau vào thể thao để đạt hiệu quả kinh doanh, xây dựng thương hiệu thì một số doanh nhân sẵn sàng đầu tư nhiều tiền để thỏa mãn tình yêu với thể thao. Bầu Đức xây dựng học viện bóng đá, bầu Hiển song hành cùng thành công của CLB Hà Nội nhiều năm qua; hay bầu Tú, người góp công lớn trong sự phát triển futsal VN cũng như bóng rổ, bóng đá nữ TP.HCM. Đây là các ví dụ điển hình cho những tấm gương tiên phong cho nền kinh tế thể thao ở VN. Song nếu xét về bức tranh chung, hệ sinh thái kinh tế thể thao VN vẫn còn khá non trẻ.
Không chỉ đầu tư cho CLB Hà Nội, bầu Hiển còn đầu tư vào CLB nữ Thái Nguyên, CLB bóng bàn CAND T&T
ẢNH: CLB HÀ NỘI
PHẢI CÓ KHUNG PHÁP LÝ RÕ RÀNG
Một trong những yếu tố then chốt khiến các tập đoàn, doanh nghiệp chưa coi thể thao là nơi để khai thác kinh tế vì chưa tìm ra cách xây dựng hệ sinh thái kinh tế thể thao mà vẫn phát huy được điểm mạnh, giá trị cốt lõi của chính đơn vị mình. Cũng vì lý do này mà kinh tế thể thao vẫn chưa thể phát triển thành một ngành công nghiệp ở nước ta.
Công ty cổ phần Viễn thông FPT (FPT Telecom) là một trong số ít doanh nghiệp vừa biết khai thác kinh tế thể thao vừa tạo ra giá trị kinh tế cho xã hội. Ông Hoàng Việt Anh, Chủ tịch HĐQT FPT Telecom, chia sẻ với Báo Thanh Niên: "FPT nhìn thể thao, đặc biệt là eSports và nội dung thể thao số, là một mắt xích chiến lược trong hệ sinh thái công nghệ và giải trí của tập đoàn: đó là cầu nối giữa hạ tầng (viễn thông, data center), nền tảng nội dung (FPT Play, OTT) và dịch vụ cho giới trẻ (ví dụ gói internet F-Game, phần mềm HyperFast giảm ping, tăng trải nghiệm chơi game). Các sản phẩm dịch vụ của FPT đã phục vụ cho hàng chục triệu khách hàng VN trong những năm qua. Chúng tôi xác định eSports sẽ là bước tiếp theo để kết nối nhiều hơn nữa các khách hàng trẻ đến với hệ sinh thái của FPT".
Theo ông Hoàng Việt Anh, để quyết định đầu tư vào thể thao, FPT Telecom cân nhắc ba yếu tố quan trọng nhất. Thứ nhất là khả năng thương mại hóa, tức là lĩnh vực đó có mô hình doanh thu rõ ràng từ bản quyền, quảng cáo, thuê bao và vật phẩm. Thứ hai là sự tương thích với năng lực lõi, ví dụ eSports và OTT phù hợp trực tiếp với hạ tầng viễn thông, dữ liệu và sản xuất nội dung mà FPT đang sở hữu. Thứ ba là tiềm năng tăng trưởng.
Đó là những lý do khiến FPT nói riêng và nhiều tập đoàn lớn khác chưa đầu tư mạnh mẽ vào thể thao truyền thống. Bởi eSports phù hợp với năng lực lõi của họ, trong khi đó thể thao truyền thống có giá trị thương hiệu và bản quyền ổn định nhưng đòi hỏi đầu tư cơ sở hạ tầng và vận hành dự kiến rất lớn.
Một chuyên gia khác chia sẻ thêm, nền kinh tế thể thao ở VN còn cần cải thiện nhiều yếu tố khác nữa để thu hút đầu tư từ các tập đoàn lớn. Đầu tiên là phải có khung pháp lý và cơ chế bản quyền minh bạch để nhà đầu tư yên tâm bỏ vốn dài hạn. Tiếp theo đó là việc xây dựng chuỗi giá trị thương mại hoàn chỉnh: từ bản quyền truyền hình, quảng cáo cho đến bán vé, vật phẩm. Đồng thời, khâu chuẩn hóa đào tạo VĐV, HLV và tổ chức sự kiện theo chất lượng quốc tế cũng rất quan trọng. Đây là yếu tố giúp nâng uy tín ngành, góp phần cải thiện thu nhập cho VĐV để họ có thể yên tâm theo đuổi nghề nghiệp. Đương nhiên, những vấn đề này không thể giải quyết trong một sớm một chiều mà cần có kế hoạch, chiến lược lâu dài, bài bản.
Các chuyên gia về kinh tế thể thao nhấn mạnh, kinh tế thể thao đã dần trở thành một bộ phận của nền kinh tế quốc dân, dịch vụ thể dục thể thao, cung cấp hàng hóa cho nhu cầu xã hội. Trong nền kinh tế thị trường, kinh tế thể thao cần phải được coi như một ngành công nghiệp mà các HLV, VĐV hay những người hoạt động trong lĩnh vực thể thao đang mong mỏi ngành công nghiệp đó kiếm được nhiều tiền, phục vụ sự tái đầu tư cho chính thể thao.
