Vào sáng qua (9.8, theo giờ VN), Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo trên mạng xã hội Truth Social rằng ông sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại bang Alaska (Mỹ) vào ngày 15.8. Trợ lý Điện Kremlin Yury Ushakov ngay sau đó xác nhận Moscow và Washington sẽ cùng nhau làm việc để hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ diễn ra tại Alaska, theo Đài RT.
Ông Ushakov cho hay hai nhà lãnh đạo sẽ "tập trung thảo luận các phương án nhằm đạt được một giải pháp hòa bình lâu dài cho cuộc khủng hoảng Ukraine". Ông Ushakov cho biết thêm Moscow hy vọng cuộc gặp tiếp theo của hai nhà lãnh đạo sau hội nghị thượng đỉnh ở Alaska sẽ diễn ra tại Nga, và Moscow đã gửi lời mời chính thức tới Tổng thống Trump.
Tổng thống Ukraine từ chối ý tưởng ‘đổi đất lấy hòa bình’ của ông Trump
Gợi ý của ông Trump
Tổng thống Trump thông báo về cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nga sắp tới sau khi nói rằng các bên, bao gồm cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, gần đạt được một thỏa thuận ngừng bắn có thể giải quyết cuộc xung đột Nga - Ukraine đã kéo dài 3 năm rưỡi, theo Reuters.
"Sẽ có một số trao đổi về lãnh thổ nhằm mang lại lợi ích cho cả hai bên", ông Trump phát biểu tại Nhà Trắng trước khi thông báo về cuộc gặp sắp tới với ông Putin.
Tổng thống Zelensky có thể gặp thách thức không nhỏ sau cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin
Ảnh: AFP
Trước đó, Hãng tin Bloomberg dẫn một số nguồn thạo tin tiết lộ các quan chức Mỹ và Nga đang đàm phán về một thỏa thuận lãnh thổ nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine và đặt nền móng cho một lệnh ngừng bắn cũng như các cuộc đàm phán hướng tới một giải pháp hòa bình lâu dài. Bloomberg còn dẫn các nguồn tin cho hay Tổng thống Putin đang yêu cầu Ukraine nhượng lại toàn bộ các tỉnh Donetsk và Luhansk, cũng như bán đảo Crimea.
Nga hiện kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine. Con số này bao gồm toàn bộ Crimea và phần lớn các tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia, Kherson, theo trang The Kyiv Independent. Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, và tuyên bố sáp nhập các tỉnh Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson vào cuối tháng 9.2022.
Cũng theo Bloomberg, là một phần của thỏa thuận đang được thảo luận, Nga có thể dừng các hoạt động tấn công tại hai tỉnh Zaporizhzhia và Kherson dọc theo các tiền tuyến hiện nay. Trong khi đó, một quan chức Nhà Trắng nói rằng thông tin của Bloomberg chỉ mang tính suy đoán, còn Điện Kremlin không trả lời yêu cầu bình luận, theo Reuters.
Thách thức đối với Ukraine
Về phía Ukraine, Tổng thống Zelensky hôm qua tuyên bố Kyiv không thể vi phạm hiến pháp về các vấn đề lãnh thổ, đồng thời nói rằng "người Ukraine sẽ không trao đất đai của họ cho những kẻ chiếm đóng". Ông Zelensky còn nhấn mạnh bất kỳ quyết định nào mà không có Ukraine sẽ là quyết định chống lại hòa bình, theo Reuters.
Kyiv từng tỏ ý sẵn sàng linh hoạt trong việc tìm cách kết thúc cuộc xung đột đã tàn phá các thị trấn và thành phố của Ukraine. Tuy nhiên, việc chấp nhận mất khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine sẽ là một thách thức chính trị và đau đớn đối với Tổng thống Zelensky cũng như chính phủ của ông, theo Reuters.
Ông Tyson Barker, cựu phó đại diện đặc biệt của Bộ Ngoại giao Mỹ về phục hồi kinh tế Ukraine, cho rằng đề xuất thỏa thuận hòa bình được Bloomberg nêu như trên sẽ bị Ukraine bác bỏ ngay lập tức. "Điều tốt nhất mà người Ukraine có thể làm là kiên quyết phản đối và đưa ra các điều kiện cho một giải pháp đàm phán, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với sự hỗ trợ của Mỹ", ông Barker nhận định.
Ông Trump làm trung gian, Armenia và Azerbaijan ký tuyên bố hòa bình
Azerbaijan - Armenia ký thỏa thuận hòa bình tại Nhà Trắng
Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan đã ký một thỏa thuận hòa bình do Mỹ làm trung gian trong cuộc gặp với Tổng thống Trump ở Nhà Trắng ngày 8.8 (giờ Mỹ), theo Reuters. Ông Trump cho hay hai nước này đã cam kết chấm dứt xung đột, mở rộng quan hệ ngoại giao và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của nhau.
Thỏa thuận mới cũng bao gồm các quyền phát triển độc quyền của Mỹ đối với một hành lang giao thông chiến lược thông qua vùng Nam Caucasus. Nhà Trắng khẳng định hành lang này sẽ tạo điều kiện cho xuất khẩu năng lượng và các tài nguyên khác lớn hơn.
Tổng thống Trump cho hay Mỹ đã ký các thỏa thuận riêng với Azerbaijan và Armenia để mở rộng hợp tác về năng lượng, thương mại và công nghệ. Ông cho biết thêm những hạn chế đối với sự hợp tác quốc phòng Mỹ - Azerbaijan đã được dỡ bỏ.
Cả hai nhà lãnh đạo Azerbaijan và Armenia khen ngợi Tổng thống Trump đã giúp chấm dứt xung đột, và tuyên bố họ sẽ đề cử ông Trump cho giải Nobel Hòa bình.
