Chuyến công du nhiều mục tiêu
Chiều qua (27.10), Tổng thống Trump đã đến Nhật Bản - điểm đến thứ hai trong chuyến công du châu Á lần này của ông. Trước đó, ông đã đến Malaysia và tham dự sự kiện trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN nhằm củng cố hợp tác với các thành viên của khối này.
Tại Nhật Bản, bên cạnh việc gặp Nhật hoàng Naruhito, Tổng thống Trump có cuộc gặp với bà Sanae Takaichi, người vừa trở thành nữ Thủ tướng Nhật Bản đầu tiên trong lịch sử. Bà Takaichi được xem là một học trò thân tín của cố Thủ tướng Shinzo Abe - nhà lãnh đạo vốn thân thiết với Tổng thống Trump. Chính vì thế, dưới thời bà Takaichi - vốn theo xu hướng bảo thủ, Nhật Bản nhiều khả năng sẽ siết chặt hơn nữa quan hệ với Mỹ. Ngoài ra, ông Trump được cho là sẽ thúc đẩy cam kết trước đó của Nhật Bản về việc đầu tư khoảng 500 tỉ USD vào Mỹ
Sau Nhật Bản, Tổng thống Trump dự kiến đến Hàn Quốc để dự Hội nghị thượng đỉnh APEC và gặp người đồng cấp sở tại Lee Jae Myung. Washington và Seoul đang tìm cách hoàn tất một thỏa thuận thương mại sơ bộ vốn đã đạt được từ vài tháng trước nhưng vẫn chưa thống nhất chi tiết.
Nhật hoàng Naruhito (phải) tiếp Tổng thống Trump tại Hoàng cung ở Tokyo chiều 27.10
Ảnh: Reuters
Đặc biệt tại Hàn Quốc, Tổng thống Trump dự kiến có cuộc hội đàm với ông Tập Cận Bình, Chủ tịch nước Trung Quốc, bên lề Hội nghị thượng đỉnh APEC. Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc có ý nghĩa quan trọng giữa bối cảnh thương chiến hai bên đang leo thang, với nhiều biện pháp trừng phạt nhằm vào nhau.
Trong một diễn biến liên quan, AP ngày 27.10 dẫn nguồn quan chức Mỹ lẫn Trung Quốc cho biết hai bên đã gần đạt được thỏa thuận thương mại. Cụ thể, ông Lý Thành Cương, Đại diện Thương mại quốc tế Trung Quốc - nhà đàm phán thương mại hàng đầu nước này, cho biết hai bên đã đạt được "sự đồng thuận sơ bộ". Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tiết lộ hai bên đã có được "một khuôn khổ rất thành công".
Thông tin này đã giúp cho các chỉ số tài chính trên thế giới trở nên lạc quan hơn vào hôm qua. Cụ thể, hầu hết chứng khoán toàn cầu tăng điểm, trong khi vàng và trái phiếu - những danh mục "trú ẩn an toàn" - thì giảm điểm. Bởi nếu Washington và Bắc Kinh đi đến thỏa thuận sẽ giúp tạm dừng thuế quan của Mỹ nhằm vào hàng hóa Trung Quốc, và ngược lại thì Trung Quốc có thể nới lỏng các chính sách hạn chế xuất khẩu đất hiếm.
Ông Trump nói Mỹ-Trung sắp có thỏa thuận thương mại tốt đẹp
Giải mã tính toán
Trả lời Thanh Niên hôm qua (27.10), GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) đánh giá: "Việc Tổng thống Trump thăm châu Á lần này mang tính biểu tượng và chiến lược. Về mặt biểu tượng, ông muốn chứng minh rằng Mỹ coi trọng ASEAN và có những đối tác mạnh mẽ trong khu vực. Về mặt chiến lược, Tổng thống Trump đã tăng cường quan hệ với Malaysia, ủng hộ ASEAN, và thăm Nhật Bản, Hàn Quốc để củng cố quan hệ trước khi gặp Chủ tịch nước Tập Cận Bình. Tất cả những điều này nhằm mục đích tạo cho chủ nhân Nhà Trắng lập trường mạnh mẽ nhất trước khi đàm phán về thương mại và thuế quan với lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc".
Thực tế, Tổng thống Trump đã tăng cường lợi thế ngay trước cuộc gặp với Chủ tịch nước Tập Cận Bình. Bằng chứng là tại Malaysia vào ngày 26.10, Tổng thống Mỹ đã ký một loạt các thỏa thuận về thương mại và khoáng sản quan trọng với 4 đối tác Đông Nam Á, tìm cách giải quyết sự mất cân bằng thương mại và đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Trong đó, chủ nhân Nhà Trắng đã ký 2 thỏa thuận riêng biệt giữa Mỹ với Thái Lan và Malaysia để đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng. Malaysia cũng đã đồng ý không cấm hoặc áp đặt hạn ngạch xuất khẩu sang Mỹ các khoáng sản quan trọng hoặc các nguyên tố đất hiếm.
Gần đây, giữa lúc thương chiến Mỹ - Trung leo thang, Bắc Kinh đã ban hành các biện pháp hạn chế xuất khẩu đất hiếm - vốn là nguyên liệu quan trọng cho nhiều lĩnh vực, đặc biệt là ngành bán dẫn. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ. Cho nên, việc đạt được thỏa thuận hợp tác về đất hiếm trong chuyến công du châu Á đã giúp Mỹ giảm rủi ro đáng kể trước Trung Quốc.
Bên cạnh đó, GS Nagy phân tích thêm: "Chuyến thăm của Tổng thống Trump cũng phản bác lại tuyên truyền của Trung Quốc rằng Mỹ không phải là một bên của khu vực và theo chủ nghĩa biệt lập. Điều này rất quan trọng để đẩy lùi những nỗ lực lâu dài của Bắc Kinh nhằm gạt Washington sang một bên. Thời gian qua, Bắc Kinh có xu hướng gửi thông điệp đến các láng giềng rằng Trung Quốc luôn là quốc gia quan trọng nhất trong khu vực và Mỹ chỉ là tạm thời".
Chính vì thế, chuyến đi của Tổng thống Trump lần này còn mang ý nghĩa như một sự củng cố vị thế của Mỹ ở khu vực, như lời ông tuyên bố: "Thông điệp của chúng tôi gửi đến các quốc gia Đông Nam Á là Mỹ ở bên các bạn 100% và chúng tôi dự định trở thành một đối tác mạnh mẽ trong nhiều thế hệ".
Câu hỏi về thượng đỉnh Mỹ - Triều
Đến hôm qua, giới quan sát vẫn đang quan tâm về khả năng diễn ra cuộc gặp giữa Tổng thống Trump với Lãnh đạo CHDCND Triều Tiên Kim Jong-un ngay trong chuyến công du châu Á lần này của vị chủ nhân Nhà Trắng.
Trước chuyến đi, nhiều thông tin từ quan chức Hàn Quốc và một số nguồn khác đã đề cập khả năng Tổng thống Trump có thể gặp lãnh đạo Kim. Tuy nhiên, đến hôm qua thì vẫn chưa có thêm thông tin mới khả tín về khả năng cuộc gặp diễn ra.
