Ngày 16.8, Tổng thống Donald Trump đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng các nhà lãnh đạo châu Âu sau cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại bang Alaska (Mỹ).
Reuters dẫn hai nguồn thạo tin cho biết các nhà lãnh đạo đã bàn bạc về những đảm bảo an ninh tiềm tàng dành cho Ukraine. Cụ thể, cam kết an ninh đó có thể tương tự như Điều 5 trong hiệp ước bảo vệ tập thể giữa các thành viên NATO nhưng sẽ nằm ngoài khuôn khổ NATO.
Theo Điều 5 của NATO, một cuộc tấn công vào một thành viên bất kỳ cũng là cuộc tấn công của cả khối và sẽ kích hoạt cơ chế phòng vệ tập thể.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Pháp, Anh, Ukraine trò chuyện tại tang lễ Giáo hoàng Francis ở Vatican hồi tháng 4
ẢNH: AFP
Một trong các nguồn tin nói rằng các lãnh đạo châu Âu đang yêu cầu Mỹ làm rõ vai trò của nước này nhưng chưa có thông tin chi tiết.
AFP cũng dẫn nguồn tin ngoại giao tiết lộ thông tin tương tự Reuters. Theo đó, Mỹ là nước đề xuất đưa ra đảm bảo an ninh cho Ukraine tương tự như NATO nhưng không kết nạp Kyiv vào liên minh. Nguồn tin này cho rằng đề xuất "được cho là đã thống nhất với Tổng thống Putin".
Các bên liên quan chưa bình luận về thông tin của hai hãng tin. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni trong một tuyên bố riêng cho hay Tổng thống Trump và Tổng thống Putin đã thảo luận các đảm bảo an ninh cho Ukraine. "Điểm khởi đầu của đề xuất này là định nghĩa của một điều khoản an ninh tập thể sẽ cho phép Ukraine hưởng lợi từ sự ủng hộ của tất cả các đối tác của họ, gồm Mỹ, sẵn sàng hành động trong trường hợp bị tấn công lần nữa", bà Meloni nói.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong bài đăng trên mạng xã hội bày tỏ hoan nghênh các đảm bảo an ninh mà Tổng thống Trump đưa ra nhưng không nêu rõ cam kết đó là gì.
Sau cuộc điện đàm, các nhà lãnh đạo châu Âu đã ra tuyên bố chung thể hiện sự ủng hộ Ukraine, gia tăng áp lực lên Nga và kêu gọi hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Mỹ, Nga và Ukraine.
Tuyên bố chung có chữ ký của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa.
Tuyên bố chung nêu rằng Ukraine phải sở hữu các đảm bảo an ninh vững chắc để bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Bên cạnh đó, châu Âu nhấn mạnh vấn đề lãnh thổ của Ukraine phải do nước này quyết định thay vì bị ép buộc và Nga không thể có quyền phủ quyết việc Ukraine gia nhập NATO hay Liên minh châu Âu (EU). Các nhà lãnh đạo tuyên bố sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine để chấm dứt chiến sự và đạt hòa bình công bằng, lâu dài.
Ngoài ra, châu Âu tuyên bố sẽ tiếp tục duy trì sức ép lên Nga cho đến khi đạt hòa bình, bao gồm thông qua việc cấm vận.
