Ngày 4.11 vừa qua là ngày bầu cử quan trọng nhất năm nay tại Mỹ và cũng là đợt bầu cử lớn nhất kể từ sau cuộc chạy đua vào Nhà Trắng hồi cuối năm ngoái.
Đảng Dân chủ "càn quét" các cuộc bầu cử
Trong cuộc bầu cử tại Virginia, ứng viên đảng Dân chủ Abigail Spanberger (46 tuổi), một cựu nhân viên của Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA), đã đắc cử chức thống đốc tiểu bang này. Qua đó, bà trở thành nữ thống đốc đầu tiên trong lịch sử Virginia. Đảng Dân chủ cũng giành cả ghế phó thống đốc của Virginia với chiến thắng của một phụ nữ theo đạo Hồi là bà Ghazala Hashmi. Khi chính thức nhậm chức, bà Hashmi sẽ trở thành nữ phó thống đốc đầu tiên của Mỹ.
Chiến thắng lần này được xem như một cuộc "đổi màu" ở Virginia. Bởi trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ hồi cuối năm ngoái, Virginia là bang "chiến địa" mà chiến thắng sau cùng thuộc về ứng viên đảng Cộng hòa, và thống đốc lẫn phó thống đốc đương nhiệm đều thuộc đảng Cộng hòa.
Thị trưởng tân cử Zohran Mamdani của TP.New York
Ảnh: Reuters
Tương tự, trong cuộc bầu cử ở New Jersey, ứng viên đảng Dân chủ là bà Mikie Sherrill cũng đã giành chiến thắng để trở thành thống đốc của tiểu bang này. Tại tiểu bang lân cận New Jersey là New York, tuy chỉ diễn ra cuộc bầu cử cấp thành phố cho vị trí thị trưởng của TP.New York (thuộc bang New York) nhưng gây chú ý mạnh mẽ, bởi đây là cuộc đua giữa ứng viên trẻ tuổi Zohran Mamdani (34 tuổi) theo đạo Hồi với chính trị gia lão luyện Andrew Cuomo (68 tuổi) - cựu Thống đốc bang New York.
Tuy là ứng viên độc lập chứ không thuộc đảng Cộng hòa, nhưng ông Cuomo là người cực kỳ thân tín với Tổng thống Trump nên được Nhà Trắng hậu thuẫn mạnh mẽ. Đồng thời, cựu Thống đốc Cuomo còn có được sự đóng góp ủng hộ của nhiều "đại gia". Tuy nhiên, sự trỗi dậy mạnh mẽ của ứng viên Mamdani đã khiến trước ngày bầu cử, Tổng thống Trump lên tiếng đe dọa cử tri TP.New York rằng nếu ông Mamdani giành chiến thắng thì chính quyền liên bang sẽ đình chỉ một số khoản ngân sách hỗ trợ cho thành phố này. Bất chấp lời đe dọa của vị chủ nhân Nhà Trắng, phần thắng vẫn thuộc về ứng viên Mamdani, giúp ông trở thành thị trưởng theo đạo Hồi đầu tiên trong lịch sử New York.
Sự đe dọa cho Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa
Trong khi đó, tại bang California, cuộc trưng cầu dân ý ngày 4.11 đã đi đến kết quả đồng ý vẽ lại bản đồ bầu cử. Điều này giúp cho đảng Dân chủ có nhiều lợi thế để giành thêm ghế ở Hạ viện trong các cuộc bầu cử quốc hội sắp tới, giúp cân bằng lại với việc đảng Cộng hòa vẽ lại bản đồ bầu cử ở bang Texas theo hướng có lợi tương tự cho đảng này.
Không những vậy, kết quả bỏ phiếu tại tiểu bang Pennsylvania cùng ngày 4.11 cũng đã đi đến kết quả cả 3 thẩm phán thuộc đảng Dân chủ tại tòa tối cao của tiểu bang này sẽ tiếp tục tại vị. Nhờ đó, đảng Dân chủ tiếp tục duy trì chiếm 5/7 thành viên của Tối cao pháp viện bang Pennsylvania. Đây cũng là một bang "chiến địa" trong các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, nên việc nắm thế đa số trong tối cao pháp viện sẽ giúp ích rất nhiều cho đảng Dân chủ để giải quyết các vấn đề về chính sách cũng như khi xảy ra tranh cãi về bầu cử.
Tuy tính chất có khác nhau, nhưng với giới quan sát đều có điểm giống nhau là người dân đứng trước lựa chọn nghiêng về Tổng thống Trump cùng đảng Cộng hòa hoặc ngược lại. Vì thế, kết quả các cuộc bỏ phiếu trên thể hiện sự bất lợi cho Tổng thống Trump lẫn đảng Cộng hòa, mà nguyên nhân được cho là vì chính sách của đương kim chủ nhân Nhà Trắng cũng như đảng của ông. Qua đó, giới quan sát đánh giá các kết quả trên giúp cho đảng Dân chủ rộng đường giành chiến thắng trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2026 khi Mỹ bầu lại 1/3 số thượng nghị sĩ và toàn bộ hạ nghị sĩ.
Hiện nay, đảng Cộng hòa đang chiếm thế đa số tại lưỡng viện quốc hội Mỹ nên đã hỗ trợ rất nhiều đối với các chính sách của Tổng thống Trump khi xem xét thông qua ở hạ viện hoặc thượng viện. Thế nhưng, nếu đảng Dân chủ đảo ngược tình thế trong cuộc bầu cử năm sau thì Nhà Trắng sẽ gặp nhiều lực cản ở điện Capitol trong nửa sau nhiệm kỳ này của Tổng thống Trump. Thậm chí, nếu xu hướng thắng lợi của đảng Dân chủ kéo dài thì phía Cộng hòa sẽ gặp không ít bất lợi trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào năm 2028.
