Chính sách thuế bị "tuýt còi"
Hôm qua (30.8, theo giờ VN), truyền thông Mỹ đưa tin tòa phúc thẩm nước này đã phán quyết hầu hết các mức thuế của chính quyền Tổng thống Donald Trump là bất hợp pháp.
Nhà Trắng đang đối mặt nhiều thách thức liên quan chính sách kinh tế
Ảnh: Hoàng Đình
Theo phía tòa, đạo luật khẩn cấp quốc gia trao quyền đáng kể cho tổng thống thực hiện một số hành động để đối phó với tình trạng khẩn cấp được tuyên bố, nhưng không có quy định nào trong số này cho phép quyền áp đặt thuế quan, thuế hoặc những thứ tương tự, hoặc quyền đánh thuế. Tuy nhiên, phán quyết trên vẫn cho phép các mức thuế quan do ông Trump ban hành sẽ vẫn có hiệu lực cho đến ngày 14.10 để Nhà Trắng có cơ hội nộp đơn kháng cáo lên tòa tối cao.
Đáp lại, ông Trump nói phán quyết là "không chính xác". Viết trên mạng xã hội Truth Social, chủ nhân Nhà Trắng chỉ trích: "Tòa phúc thẩm bị ảnh hưởng bởi đảng phái chính trị đã phán quyết không chính xác khi cho rằng nên dỡ bỏ chính sách thuế quan của chúng ta, nhưng họ cần biết rằng nước Mỹ cuối cùng sẽ thắng". Câu "nước Mỹ cuối cùng sẽ thắng" được hiểu là ông Trump tự tin mình sẽ lật ngược được phán quyết trên tại tòa án tối cao.
Thời gian qua, biện minh cho chính sách thuế quan, ông Trump đã trích dẫn Đạo luật Quyền lực kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) để cho rằng tổng thống có quyền giải quyết các mối đe dọa bất thường trong các trường hợp khẩn cấp quốc gia. Và giữa nhiều chỉ trích, ông luôn quả quyết chính sách thuế là vì lợi ích chung của cả nước Mỹ.
Đây cũng chính là chủ điểm nổi bật trong chính sách kinh tế của vị chủ nhân Nhà Trắng, khiến nhiều nước phải đàm phán về chính sách thương mại với Mỹ. Tuy nhiên, một số chỉ trích cho rằng chính sách thuế đã khiến giá cả hàng hóa ở Mỹ tăng cao. Thực tế, sau một thời gian không có nhiều biến động - được giải thích là nhờ hàng hóa dự trữ chưa bị tính thuế, giá cả hàng hóa tiêu dùng Mỹ từ tháng 6 đã bắt đầu tăng cao. Bên cạnh đó, cũng vì liên quan chính sách thuế, trong đó đánh thuế cả các đơn hàng nhập khẩu giá trị thấp vào Mỹ mà trước đây từng được miễn thuế, nước này đang đối mặt làn sóng hủy đơn hàng.
Thách thức lãi suất
Trong khi đó, bà Lisa Cook, một thống đốc của Fed, cũng đang kiện Tổng thống Trump ra tòa với lý do sa thải bà trái luật. Cách đây vài ngày, chủ nhân Nhà Trắng viện dẫn thông tin bà Cook gian lận thuế trước khi trở thành Thống đốc Fed để sa thải bà.
Việc sa thải bà Cook được cho là động thái nhằm thay thế dần các thành viên của Hội đồng thống đốc Fed gồm 7 người để cơ quan này khuất phục trước sức ép của Nhà Trắng trong việc cắt giảm lãi suất điều hành. Phát biểu ngày 26.8, Tổng thống Trump đã tuyên bố ông sẽ sớm có "đa số" trong hội đồng thống đốc của Fed và đó là những người sẽ ủng hộ mong muốn cắt giảm lãi suất của Tổng thống Trump, theo Đài CNBC.
Thời gian qua, song hành chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell vì không hạ lãi suất, chủ nhân Nhà Trắng kêu gọi ông Powell từ chức và cho rằng đối phương không cắt giảm lãi suất chỉ vì "trò chơi chính trị". Trong khi ông Trump muốn cắt giảm lãi suất để thúc đẩy kinh tế phát triển thì phía Fed lo ngại việc cắt giảm lãi suất có thể làm mất công cụ kiềm chế lạm phát vốn có dấu hiệu tăng vì các chính sách thuế của Nhà Trắng.
Giữa bối cảnh như vậy, Tổng thống Trump liên tục tìm cách gây sức ép với Fed cũng như bản thân chủ tịch Powell. Trong chuyến thăm hiếm hoi đến trụ sở Fed hồi cuối tháng 7, trước mặt báo giới, Tổng thống Trump truy vấn Chủ tịch Powell về chi phí cải tạo hạ tầng của cơ quan này. Theo đó, ông Trump cho rằng chi phí cải tạo đã đội lên mức 3,1 tỉ USD, trong khi dự chi chỉ 2,5 tỉ USD. Thế nhưng, ông Powell cho rằng con số 3,1 tỉ USD là tính cả phần cải tạo một tòa nhà đã hoàn thành từ 5 năm trước, chứ không liên quan hoạt động cải tạo đang diễn ra.
Cao trào căng thẳng, ông Trump còn đe dọa sa thải cả Chủ tịch Fed Jerome Powell. Trước sức ép từ Nhà Trắng, trong bài phát biểu mới đây tại một hội nghị, ông Powell ẩn ý sẽ sớm cắt giảm lãi suất điều hành. Tuy nhiên, việc Nhà Trắng gây sức ép với Fed khiến giới quan sát lo ngại về tính độc lập của cơ quan này trong việc ban hành chính sách kinh tế.
