AP ngày 6.11 đưa tin Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chỉ đạo các quan chức nước này đề xuất khả năng nối lại các cuộc thử hạt nhân, nhằm đáp trả những phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khả năng khởi động lại chương trình này.
"Tôi chỉ thị Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng đưa ra các đề xuất đã được thống nhất về khả năng khởi động công tác chuẩn bị cho các cuộc thử vũ khí hạt nhân", ông Putin phát biểu tại cuộc họp Hội đồng An ninh Liên bang Nga, nhưng nhắc lại tuyên bố trước đó rằng Nga sẽ chỉ nối lại thử hạt nhân nếu Mỹ tiến hành trước.
Tên lửa Minuteman III được phóng từ căn cứ Vandenberg (bang California) ngày 5.11
ẢNH: LỰC LƯỢNG KHÔNG GIAN MỸ
Trong cuộc họp, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov đề xuất Nga lập tức chuẩn bị thử hạt nhân tại quần đảo Novaya Zemlya ở Bắc Băng Dương, nơi Liên Xô từng tiến hành thử hạt nhân lần cuối vào năm 1990. Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga Valery Gerasimov cảnh báo nếu không có biện pháp thích hợp ngay bây giờ, Nga sẽ "bỏ lỡ thời điểm và cơ hội để kịp thời đáp trả hành động của Mỹ".
Tổng thống Trump hôm 30.10 tuyên bố Mỹ có thể nối lại việc thử vũ khí hạt nhân "trên cơ sở bình đẳng" với Nga và Trung Quốc. Tuy nhiên, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright sau đó nói các cuộc thử nghiệm mới sẽ không bao gồm các vụ nổ hạt nhân. Đến ngày 5.11, Không quân Mỹ thông báo phóng thử thành công một tên lửa đạn đạo liên lục địa Minuteman III không mang đầu đạn hạt nhân từ Căn cứ Lực lượng Không gian Vandenberg (bang California). Đài RT dẫn lời phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho hay Mỹ đã thông báo trước với Nga về cuộc thử nghiệm.
Tại sao Mỹ ngừng thử nghiệm hạt nhân, và giờ bắt đầu lại?
Sau tuyên bố của ông chủ Nhà Trắng, phía Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres nêu quan điểm là không được thử hạt nhân trong bất cứ tình huống nào. "Tổng thư ký nhiều lần nhấn mạnh rủi ro hạt nhân hiện nay đã ở mức đáng lo ngại, và cần tránh mọi hành động có thể dẫn đến tính toán sai lầm hoặc leo thang với hậu quả thảm khốc", Phó phát ngôn viên Farhan Haq của ông Guterres phát biểu.
Trang Defense News dẫn lời các chuyên gia cho rằng việc nối lại các cuộc thử hạt nhân toàn diện sẽ là không cần thiết, tốn kém, làm suy yếu nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân và giúp các đối thủ có cớ hành động tương tự. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh bày tỏ hy vọng Mỹ sẽ nghiêm túc tuân thủ các nghĩa vụ theo Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT), đồng thời có hành động cụ thể nhằm duy trì cơ chế quốc tế về giải trừ và không phổ biến vũ khí hạt nhân, cũng như bảo vệ cân bằng và ổn định chiến lược toàn cầu.
Nhận định chung về các động thái trên của Mỹ và Nga, tờ Independent dẫn lời giới phân tích an ninh cảnh báo việc khôi phục thử hạt nhân sẽ gây mất ổn định nghiêm trọng trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị đang ở mức cao, và có thể dẫn đến một "vòng xoáy hành động - phản ứng" giữa các cường quốc hạt nhân.
