Trả lời Thanh Niên ngày 31.10, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) phân tích: "Đúng như dự đoán ban đầu, cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch nước Tập Cận Bình đạt được kết quả khiêm tốn".
Hòa hoãn tạm thời
"Và như dự tính, Tổng thống Trump sẽ đề cao thành công này, trong khi Chủ tịch nước Tập Cận Bình sẽ phát biểu khiêm tốn về tầm quan trọng của quan hệ song phương nhằm tránh khơi mào căng thẳng Washington vào thời điểm nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều khó khăn", GS Nagy nhận định.
Cũng trả lời Thanh Niên, ông Gregory Poling (Giám đốc Chương trình Đông Nam Á, Giám đốc Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á - Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), Mỹ) phân tích: "Đây giống một lệnh ngừng bắn một phần hơn là một thỏa thuận thực chất. Diễn biến này tạm thời đình chỉ hoặc giảm bớt một phần các hành động trừng phạt mà Washington và Bắc Kinh đã áp dụng đối với nhau trong những tháng gần đây".
Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch nước Tập Cận Bình gặp nhau tại Busan (Hàn Quốc) ngày 30.10
Ảnh: Reuters
Cùng quan điểm, bà Bonnie S.Glaser (Giám đốc Chương trình Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Quỹ Marshall Đức tại Mỹ) đánh giá: "Thỏa thuận Mỹ - Trung lần này về cơ bản đã đảo ngược các biện pháp trừng phạt mà cả hai bên đã công bố trong hai tháng qua, đưa hai nước trở lại nguyên trạng thương mại trước tháng 9. Trung Quốc có thể sẽ kết luận rằng chiến lược "leo thang để hạ nhiệt" của họ đã hiệu quả: bằng cách đe dọa áp đặt các yêu cầu cấp phép xuất khẩu nghiêm ngặt đối với nam châm đất hiếm và các khoáng sản quan trọng khác, Bắc Kinh đã thành công trong việc khiến Washington rút lại việc áp thuế. Rồi, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu tương ứng, cũng như các hành động của cả hai nước nhằm tăng phí cảng, sẽ bị đình chỉ trong một năm".
Chưa giải quyết bất đồng gốc rễ
Tuy nhiên, thỏa thuận trên vẫn chưa thể giải quyết các bất đồng căn cơ. Như ông Poling nhận xét: "Những gì ông Trump và ông Tập đạt được không giải quyết được các vấn đề kinh tế mang tính cấu trúc đã châm ngòi cho cuộc chiến thương mại ngay từ đầu, và vì vậy chúng ta nên lường trước rằng căng thẳng sẽ tiếp tục bùng phát".
Cụ thể hơn, bà Glaser chỉ ra: "Chi tiết về một số phần của thỏa thuận vẫn chưa được xác nhận và có lẽ vẫn chưa được hoàn thiện. Ví dụ, Trung Quốc sẽ mua bao nhiêu hàng hóa nông sản và dầu khí của Mỹ? Và liệu sẽ có các khoản đầu tư lớn của Trung Quốc vào Mỹ trong tương lai hay không? Rồi các khoản đầu tư có phù hợp với tài liệu "Chính sách đầu tư nước Mỹ trên hết" được ban hành vào tháng 2 hay không?".
"Trong khi đó, đến nay vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy các nhà đàm phán thương mại Mỹ và Trung Quốc có kế hoạch giải quyết các vấn đề bất đồng lâu nay trong mối quan hệ thương mại song phương, như việc Bắc Kinh thực hiện rộng rãi các chính sách trợ cấp của nhà nước cho doanh nghiệp nội địa, hạn chế các công ty nước ngoài tiếp cận các lĩnh vực quan trọng của thị trường Trung Quốc và tình trạng đánh cắp bí mật thương mại thông qua mạng".
Từ thực tế trên, tương lai căng thẳng giữa hai nước vẫn khó lường. GS Nagy đánh giá: "Lời hứa của Tổng thống Trump về việc sẽ thăm Bắc Kinh vào tháng 4.2026 và chuyến thăm đáp lễ của ông Tập tới Washington dường như quá lạc quan, bởi cần thấy rằng cả hai bên đều chưa đạt được bất kỳ tiến triển đáng kể nào trong lập trường của họ đối với nhau".
Vẫn tạo hiệu ứng tích cực
Mặc dù vậy, kết quả trên vẫn tạo ra hiệu ứng tích cực cho nhiều quốc gia trong khu vực. GS Nagy nhận định thêm: "Dù kết quả thương mại ra sao, các quốc gia Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ cảm thấy nhẹ nhõm khi Washington và Bắc Kinh tạm dừng leo thang. Bên cạnh đó, các nền kinh tế trong khu vực cũng nhìn thấy một số điểm tích cực khác trong những ngày qua là: thỏa thuận giữa Mỹ và Nhật để củng cố liên minh hai nước; việc Tổng thống Trump thăm Malaysia và Hội nghị cấp cao ASEAN là một sự đầu tư của Washington vào khu vực. Tất nhiên, các nước ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mong muốn quan hệ Mỹ - Trung ổn định, và Mỹ sẽ đóng góp nhiều hơn chứ không phải ít hơn, và chiến thuật tạm dừng căng thẳng thương mại sẽ mang lại sự xoa dịu tạm thời".
Cùng quan điểm, chuyên gia Poling đánh giá: "Đối với Đông Nam Á và nền kinh tế trên thế giới nói chung, tôi nghĩ cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung đạt một kết quả có thể chấp nhận được, không làm trầm trọng thêm căng thẳng thương mại cũng không đạt được một thỏa thuận lớn gây bất lợi cho các quốc gia châu Á khác".
Trung Quốc phê duyệt thỏa thuận chuyển giao TikTok Mỹ
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vừa thông báo Trung Quốc đã phê duyệt thỏa thuận chuyển giao ứng dụng video ngắn TikTok tại Mỹ.
Phát biểu trên kênh Fox Business Network sau cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Bessent cho biết thỏa thuận về TikTok đã được hoàn tất tại Kuala Lumpur (Malaysia), đồng thời bày tỏ kỳ vọng kế hoạch sẽ được triển khai trong vài tuần đến vài tháng tới.
Cùng ngày, Bộ Thương mại Trung Quốc cũng ra thông báo cho biết Bắc Kinh sẽ phối hợp với Washington xử lý hài hòa các vấn đề liên quan TikTok. ByteDance (công ty mẹ của TikTok) chưa bình luận về thông tin trên.
Theo nội dung thỏa thuận, ByteDance sẽ chỉ định một trong 7 thành viên Hội đồng quản trị của TikTok tại Mỹ, trong khi 6 ghế còn lại do các đại diện Mỹ nắm giữ. Ngoài ra, ByteDance sẽ chỉ nắm giữ dưới 20% cổ phần của TikTok tại Mỹ nhằm tuân thủ quy định của Đạo luật 2024, vốn yêu cầu ứng dụng này phải đóng cửa tại Mỹ vào tháng 1.2025 nếu ByteDance không thoái vốn.
Trí Đỗ
