Kết xuất đồ họa về một dòng tên lửa bội siêu thanh của Mỹ do Lockheed Martin sản xuất
ảnh: Lockheed Martin
Trong nhiều thập niên, tên lửa đạn đạo là vũ khí chủ lực trong chiến tranh tầm xa. Lợi thế của dòng vũ khí này nằm ở tốc độ cao và năng lực tấn công liên lục địa, giúp chúng giữ được vị thế trong kho vũ khí của nhiều nước.
Tuy nhiên, những dòng vũ khí này cũng có nhược điểm, do quỹ đạo cao hình cung và vượt qua quãng đường xa, khiến chúng dễ bị phát hiện và đánh chặn, theo Tạp chí The Economist ngày 6.8.
Trong những năm gần đây, Mỹ, Nga và Trung Quốc bắt đầu chế tạo vũ khí thay thế là tên lửa bội siêu thanh. Đây là dòng tên lửa bay bên trong khí quyển trái đất, bên dưới tầm phủ sóng của radar tầm xa và có thể điều khiển thay đổi hành trình. Những đặc điểm này khiến chúng khó bị phát hiện hơn.
Thế nhưng, các nước cũng nghĩ ra cách ứng phó. Ví dụ, Lầu Năm Góc đang nghiên cứu khả năng sử dụng phối hợp nhiều loại camera khác nhau, bao gồm quang học và hồng ngoại, để bắt lấy dấu vết là các vệt sáng đặc trưng do ma sát không khí tạo ra trong quá trình tên lửa lao xuyên khí quyển.
Một hướng tiếp cận khác, đến từ nhà thầu HyperKelp (trụ sở San Clemente, bang California, Mỹ) của Hải quân Mỹ. Theo hướng này, các phao gắn micro được cài cắm trong lòng biển sâu. Lãnh đạo Graeme Rae của HyperKelp giải thích rằng tên lửa bội siêu thanh tạo ra một tiếng nổ siêu âm có thể truyền xa hàng trăm km.
Số phao trên còn được trang bị phần cứng để vận hành các mô hình dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI), cho phép phân tích âm thanh trong thời gian thực.
Việc dựa trên âm thanh để phát hiện các tàu bay đã được áp dụng trước thời radar. Trong thập niên 1930, Không quân Hoàng gia Anh triển khai thiết bị thu âm thanh dọc theo bờ biển nước này, cho phép phát hiện các oanh tạc cơ đang bay đến.
Việc phát hiện tên lửa bội siêu thanh dựa vào micro có vẻ như vấp phải hạn chế. Tuy nhiên, kế hoạch của HyperKelp là lắp hàng ngàn phao chi phí thấp với micro ở trên và dưới bề mặt của phao. Khi kết hợp thông tin từ nhiều phao khác nhau, vị trí nguồn phát ra âm thanh (trong trường hợp này là vũ khí bội siêu thanh) sẽ chính xác hơn.
Nếu mạng lưới phao nhiều và được cài đặt đủ xa lãnh thổ Mỹ, hệ thống này được cho có thể đảm nhận chức năng cảnh báo sớm, cho phép kích hoạt tiếp tục các cảm biến khác để đưa ra kết quả chính xác.
Kết quả nghiên cứu sơ bộ đã cho thấy hiệu quả. Các nhà nghiên cứu của Phòng thí nghiệm Quốc gia ở Sandia (bang New Mexico) đã sử dụng dữ liệu từ Hệ thống Theo dõi Quốc tế, tức mạng lưới micro toàn cầu nhằm phát hiện các vụ thử hạt nhân, để truy vết thành công tàu vũ trụ tiến nhập khí quyển trái đất.
