Trong thông báo chính thức phát đi cùng ngày, Bộ Văn hóa Colombia đã công bố hình ảnh những báu vật đầu tiên được trục vớt từ xác tàu San Jose, bao gồm: ba đồng xu vàng và đồng, một khẩu pháo và một chiếc cốc sứ.
Những hiện vật đầu tiên được Colombia công bố từ xác tàu San Jose, bao gồm: chiếc cốc sứ (trái), ba đồng xu vàng (phải trên) và khẩu pháo đang được giám định (phải dưới)
Ảnh: AFP
Những đồng xu vàng
Đầu năm 2025, các nhà nghiên cứu đã phân tích những đồng xu vàng được thiết kế tinh xảo tìm thấy gần xác tàu và xác nhận chúng thực sự thuộc về tàu San Jose huyền thoại. Theo Đài CBS News dẫn lại một nghiên cứu trên tạp chí khảo cổ Antiquity, mặt trước các đồng xu này chạm khắc hình lâu đài, sư tử và thánh giá; trong khi mặt sau là hình tượng “cột trụ Hercules đội vương miện” phía trên những con sóng.
Bộ trưởng Văn hóa Colombia, bà Yannai Kadamani Fonrodona, nhấn mạnh sự kiện này minh chứng cho năng lực kỹ thuật và công nghệ ngày càng nâng cao của Colombia trong việc bảo vệ di sản văn hóa dưới nước.
Chiến hạm 62 khẩu súng và 11 triệu đồng xu
Được mệnh danh là “chén thánh của các xác tàu đắm”, San Jose là một chiến hạm 3 cột buồm đồ sộ. Cụ thể, con tàu được trang bị 62 khẩu pháo và hiện nằm ở độ sâu gần 610 m dưới đáy biển.
Khi bị chìm vào tháng 6.1708, con tàu đang trên đường từ Panama tới Tây Ban Nha, chở theo khối lượng tài sản khổng lồ. Theo ước tính, khoang hàng khi đó chứa tới 11 triệu đồng xu vàng và bạc, cùng nhiều rương ngọc lục bảo và đá quý. Trong khi đó, các báo cáo khác ghi nhận trọng lượng số vàng này lên tới khoảng 200 tấn.
Tranh chấp pháp lý tỉ USD
Phía Colombia khẳng định chiến dịch trục vớt này phục vụ mục đích văn hóa và khoa học. Chính phủ nước này đã thiết lập một phòng thí nghiệm chuyên dụng để bảo tồn các hiện vật ngay sau khi trục vớt, đồng thời khoanh vùng bảo vệ khu vực xác tàu vào tháng 5.2024.
Cụ thể về mục đích khoa học, hãng tin AFP dẫn lời bà Alhena Caicedo, Giám đốc Viện Nhân chủng học và Lịch sử Colombia (ICANH), cho biết các nhà điều tra đã thu thập các mẫu trầm tích tích tụ trong tàu qua nhiều năm để phân tích, nhằm giải mã nguyên nhân thực sự khiến tàu chìm – vốn vẫn là tranh cãi giữa giả thuyết nổ từ bên trong (theo tài liệu Anh) hay bị đánh chìm (theo tài liệu Tây Ban Nha).
Tuy nhiên, quyền sở hữu “kho báu” này vẫn đang là tâm điểm của cuộc chiến pháp lý đa quốc gia. Căng thẳng nhất là vụ kiện từ Sea Search Armada, một công ty trục vớt của Mỹ. Đơn vị này khẳng định đã tìm thấy xác tàu từ năm 1982 và đang kiện đòi bồi thường 10 tỉ USD. Đáng chú ý, theo thông tin từ CBS News, phía công ty Mỹ tuyên bố họ đã đầu tư 12 triệu USD cho công cuộc tìm kiếm này từ nhiều thập niên trước.
