Hôm qua (31.5), Reuters dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump cáo buộc Trung Quốc vi phạm thỏa thuận song phương về việc giảm thuế quan giữa hai bên và hạn chế việc xuất khẩu một số khoáng sản. Vì thế, ông Trump ngầm đe dọa sẽ có biện pháp cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.
Căng thẳng toàn diện
Cáo buộc trên của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh hai nước đang tạm "ngừng bắn" về thương chiến khi ngừng phần lớn mức thuế nhằm vào nhau gần đây trong vòng 90 ngày để đàm phán thương mại. Chẳng những chỉ trích về mặt thương mại, Washington vừa đưa ra cáo buộc về tham vọng quân sự của Bắc Kinh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (Indo-Pacific).
Trung Quốc đang tăng cường hoạt động quân sự ở Indo-Pacific
Ảnh: Reuters
Cụ thể, cùng ngày 31.5, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth vừa có bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La, đang diễn ra ở Singapore, với nội dung nhấn mạnh cam kết của Washington đối với Indo-Pacific, đồng thời chỉ trích mạnh mẽ Trung Quốc. Ông Hegseth cáo buộc Bắc Kinh đang chuẩn bị sử dụng lực lượng quân sự để thay đổi cán cân quyền lực ở Indo-Pacific. Ông cũng khẳng định quân đội Trung Quốc đang xây dựng năng lực theo hướng tái thống nhất với Đài Loan bằng vũ lực. Nên Bắc Kinh đang huấn luyện quân sự cho các "tình huống" ở eo biển Đài Loan. Qua đó, chủ nhân Lầu Năm Góc khẳng định Indo-Pacific là "chiến trường ưu tiên của Mỹ" trong thời gian tới. Bên cạnh đó, ông cũng nói rằng: "Khi các đồng minh của chúng tôi chia sẻ gánh nặng, chúng tôi có thể tăng cường tập trung vào Indo-Pacific".
Giải mã thông điệp
Trả lời Thanh Niên tối qua (31.5), TS Satoru Nagao (Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ) chỉ ra rằng phát biểu của Bộ trưởng Hegseth, tại Đối thoại Shangri La, thể hiện 3 điểm quan trọng sau.
"Thứ nhất, ông Hegseth đề cập sự hiện diện lâu dài và mạnh mẽ của Mỹ ở Indo-Pacific. Lưu ý rằng Bắc Kinh đang "chuẩn bị sử dụng vũ lực quân sự để thay đổi cán cân quyền lực ở Indo-Pacific", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng nhấn mạnh bất kỳ nỗ lực nào của Bắc Kinh nhằm thống nhất Đài Loan bằng vũ lực cũng sẽ dẫn đến hậu quả tàn khốc không chỉ đối với khu vực mà còn đối với toàn thế giới. Quan điểm từ những phát biểu này cho thấy Mỹ đang tập trung vào Trung Quốc. Để đối phó với Trung Quốc, Mỹ ưu tiên sự hiện diện ở Indo-Pacific. Đây là một thông điệp rất rõ ràng", TS Nagao phân tích.
Vị chuyên gia đánh giá thêm: "Bộ trưởng Hegseth cũng truyền đi thông điệp: "Chúng tôi không ở đây để gây sức ép buộc các quốc gia khác chấp nhận và áp dụng chính sách hay hệ tư tưởng của chúng tôi; chúng tôi không ở đây để rao giảng cho các bạn về biến đổi khí hậu hay các vấn đề văn hóa; chúng tôi không ở đây để áp đặt ý chí của mình lên các bạn. Tất cả chúng ta đều là các quốc gia có chủ quyền". Thông điệp này nhấn mạnh rằng hệ tư tưởng và các vấn đề tương tự như biến đổi khí hậu… là chính sách của chính quyền Mỹ tiền nhiệm dưới thời ông Joe Biden. Qua đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đương nhiệm chỉ ra rằng thời đại như vậy đã qua trong chính sách của Washington". Điều này ám chỉ Mỹ sẽ cương quyết với Trung Quốc hơn.
Thứ ba, theo vị chuyên gia, Bộ trưởng Hegseth đề cập: "Khi các đồng minh của chúng tôi chia sẻ gánh nặng, chúng tôi có thể tăng cường tập trung vào Indo-Pacific - khu vực ưu tiên của chúng tôi". Tuyên bố này có nghĩa tương lai của Mỹ và các đồng minh ở Indo-Pacific gắn kết với nhau. "Quan điểm từ những phát biểu này chỉ ra chính sách hiện tại của Mỹ là yêu cầu các đồng minh chia sẻ nhiều gánh nặng an ninh hơn. Các đồng minh của Mỹ cần tăng ngân sách quốc phòng nhiều hơn", TS Nagao phân tích và cho rằng để chống lại Trung Quốc, chính quyền của Tổng thống Trump có thể liên minh với bất kỳ quốc gia nào có cùng lợi ích. Nhưng đồng thời, các quốc gia này phải chia sẻ nhiều gánh nặng an ninh hơn với Mỹ.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ chĩa mũi dùi vào Trung Quốc ở diễn đàn Shangri-La
Trung Quốc điều lực lượng đến bãi cạn Scarborough ở Biển Đông
Sau phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth, Trung Quốc chưa đưa ra phản ứng. Tuy nhiên, cùng ngày 31.5, Tân Hoa xã dẫn thông báo từ Bộ Tư lệnh Chiến khu Nam bộ của quân đội Trung Quốc (PLA) cho hay bắt đầu từ tháng 5, PLA đã tổ chức lực lượng hải quân và không quân để liên tục tăng cường tuần tra xung quanh bãi cạn Scarborough. Không những vậy, Bắc Kinh còn tăng cường hoạt động kiểm soát khu vực này. Đây là khu vực đang có nhiều căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines - một đồng minh của Mỹ ở khu vực.
