Bản đồ đơn giản hóa của các đĩa kiến tạo và lục địa trái đất, bao gồm Zealandia
ảnh: Geosociety
Gần như vô hình và từ lâu bị chối bỏ, lục địa ẩn này đang buộc phải viết lại câu chuyện địa chất của thế giới và tiết lộ những bí mật bị chôn vùi từ thời kỳ khủng long.
Trái đất giờ được xác định có đến 8 lục địa
Với khám phá mới, ý tưởng cho rằng trái đất có 7 lục địa có lẽ cần được cập nhật một cách nghiêm túc. Trong những năm gần đây, một nhóm các nhà địa chất học đã thu thập đủ bằng chứng để ủng hộ sự công nhận về một lục địa thứ tám. Lục địa này có tên là Zealandia và náu mình ở bên dưới vùng tây nam Thái Bình Dương.
Với diện tích hơn 4,9 triệu km2, Zealandia lớn hơn cả Ấn Độ và bằng 2/3 diện tích của Úc. Tuy nhiên, khoảng 94% của nó chìm dưới mặt biển. Chỉ có một số phần nhỏ nổi lên, bao gồm New Zealand, New Caledonia và một vài hòn đảo nhỏ khác.
Dù giả thuyết về một vùng đất phía nam bị mất tích từ lâu đã tồn tại, phải đến năm 2017, một nhóm nghiên cứu khoa học mới công bố một nghiên cứu chi tiết, được bình duyệt, theo đó xác định Zealandia là một châu lục.
Báo cáo đăng trên Tạp chí GSA Today của Hiệp hội Địa chất Mỹ đã đưa ra những lập luận địa chất đầy đủ để công nhận Zealandia là châu lục thứ 8 của trái đất.
Phát hiện bất thường địa chất bên dưới đảo Bermuda
Điều gì biến Zealandia thành một lục địa?
Trong nhiều thập niên, Zealandia chỉ được coi là một mảnh vỡ của vỏ lục địa, thường được gọi là "vi lục địa". Tuy nhiên, nhờ những tiến bộ trong công nghệ bản đồ trọng lực vệ tinh, dữ liệu độ cao đáy biển và kỹ thuật khoan sâu vào lòng biển, các nhà khoa học phát hiện được một cấu trúc địa chất phức tạp và thống nhất hơn.
Theo báo cáo, Zealandia đáp ứng đầy đủ 4 tiêu chí quan trọng để được công nhận là một châu lục: nó có độ cao rõ rệt so với đáy đại dương, chứa một loạt các loại đá lục địa, nằm trên một lớp vỏ dày hơn các tấm vỏ đại dương và có cấu trúc địa chất xác định rõ ràng.
Vỏ đại dương thường dày khoảng 7 km, trong khi độ dày trung bình của vỏ Zealandia lên đến 20 km, giống như vỏ lục địa, dù mỏng hơn so với các châu lục khác. Địa hình dưới nước của Zealandia bao gồm các dãy núi, cao nguyên và lưu vực, bồn địa, tạo thành một lục địa liên tục.
Trong quá khứ, Zealandia từng là một phần của siêu lục địa cổ Gondwana, vốn bắt đầu vỡ ra cách đây hơn 100 triệu năm. Khi Zealandia tách khỏi phần đất hiện nay là Đông Úc, nó đã trải qua quá trình căng giãn kiến tạo mạnh mẽ. Sự căng giãn này khiến vỏ lục địa bị mỏng đi và cuối cùng, phần lớn lục địa đã chìm xuống dưới mực nước biển.
