Tại miền trung tây Peru có công viên Quốc gia Huascaran, bao trùm dãy núi Cordillera Blanca ở vùng Ancash, và là một phần của dãy Andes hùng vĩ. Ở vùng Ancash có thị trấn Yungay Mới thời gian qua thường được nhiều du khách chọn để lưu trú khi khám phá các cung đường trên núi. Thế nhưng, ít người biết rằng thị trấn này lưu giữ một trong những câu chuyện thương tâm nhất trong lịch sử Peru. Đó là trận lở tuyết vào năm 1970 khiến hơn 20.000 người chết. Mới đây, CNN có phóng sự về quá trình tái thiết thị trấn này sau 55 năm.
Ảnh chụp năm 1980 tại nơi từng là TP.Yungay cũ của Peru, bị chôn vùi sau trận lở tuyết năm 1970
Ảnh: Chụp Màn Hình/Hakan Svensson Xauxa
Ba phút xóa sổ cả thành phố
Yungay trước đây từng là thành phố thủ phủ của vùng Ancash với khoảng 20.000 người sinh sống (thủ phủ Ancash ngày nay là TP.Huaraz). Tuy nhiên, thảm họa lở tuyết kinh hoàng năm 1970 đã chôn vùi Yungay và các ngôi làng lân cận. Giới chức Peru sau đó đã xây dựng lại thị trấn Yungay Mới gần đó, bắt đầu lại từ con số 0.
Vào ngày 31.5.1970, một trận động đất mạnh 7,9 độ Richter xảy ra ở vùng Ancash, gây lở tuyết từ đỉnh núi Huascaran. Lời kể của hướng dẫn viên địa phương Juan Marquez Sanchez đã phần nào cho thấy sự thảm khốc của trận lở tuyết. "Chỉ trong 3 phút, toàn bộ thành phố Yungay đã bị xóa sổ", ông Sanchez nói với CNN.
Phía sau bảng hiệu thị trấn Yungay là ngọn núi Huascaran ở Peru
Ảnh: Bộ Ngoại Thương Và Du Lịch Peru
Khoảng 50 - 100 triệu m3 khối băng kèm bùn đất đổ xuống với tốc độ 290 km/giờ đã chôn vùi người dân tại TP.Yungay. Nhiều báo cáo khác nhau chỉ ra có 18.000 - 22.000 người thiệt mạng, trong khi chỉ khoảng 400 cư dân may mắn thoát khỏi thảm kịch. Giới chức Peru khó xác định số nạn nhân chính xác, do hồ sơ chưa đầy đủ và nhiều nạn nhân không bao giờ được tìm thấy. Những người sống sót nhờ ở trên ngọn đồi cao, song đã phải chứng kiến người thân, xóm làng, nhà cửa của họ bị chôn vùi trong chớp mắt. "Mẹ tôi là người sống sót khi bà mới 9 tuổi. Bà không thích nói về sự kiện đó. Đây là một chủ đề rất nhạy cảm", ông Sanchez nói.
Tái thiết Yungay
Sau thảm kịch, chính phủ Peru đã tuyên bố khu vực TP.Yungay cũ là nghĩa trang quốc gia bất khả xâm phạm, cấm xây dựng hoặc cư trú. Chỉ người thân của các nạn nhân mới được xây bia mộ tại đây. Đến năm 1982, địa điểm này được mở cửa cho khách tham quan, với tên gọi Khu tưởng niệm và du lịch Campo Santo. Tại đây, du khách có thể thấy những tàn tích còn sót lại nằm rải rác của các công trình bị phá hủy do trận lở tuyết.
Cách nơi hứng chịu thảm họa khoảng 2 km về phía bắc, chính quyền đã bắt tay xây dựng thị trấn Yungay Nuevo (Yungay Mới) vào tháng 7.1970, vài tuần sau trận tuyết lở. Thị trấn mới đã được xây lại trên nền đất an toàn hơn và ở khu vực tránh được mối đe dọa từ sông băng và sạt lở trong tương lai.
Trong hơn 50 năm, thị trấn đã dần phát triển thành một khu định cư mới, với hạ tầng hiện đại và nhiều dịch vụ công cộng được cải thiện. Bên cạnh việc tọa lạc dưới chân núi Huascaran, thị trấn Yungay còn gần hồ Llanganuco mang màu xanh ngọc đẹp mắt, biến nơi đây thành điểm dừng chân lý tưởng cho những ai muốn du lịch khám phá.
Nhiều người sẽ chọn lưu trú ở TP.Huarez, nơi có khoảng 130.000 người sinh sống, sầm uất hơn Yungay và thường được ví như "Thụy Sĩ trong lòng Peru", là cửa ngõ tiến vào dãy Cordillera Blanca. Dù vậy, lợi thế của Yungay là ít đông đúc (dân số thị trấn ngày nay khoảng 20.000 người) và giá cả phải chăng, trong khi có thể cung cấp trải nghiệm du lịch tương tự.
