AP đưa tin Chương trình Hỗ trợ Dinh Dưỡng Bổ Sung (SNAP) - mạng lưới an sinh quan trọng hỗ trợ cho khoảng 42 triệu người dân Mỹ (tương đương 1/8 dân số Mỹ) sẽ cạn kiệt ngân sách vào đầu tháng 11. Tại một số bang như New Mexico, tình hình còn nghiêm trọng hơn khi tỷ lệ phụ thuộc vào SNAP lên tới 21% dân số.
Hàng triệu người Mỹ mua thực phẩm bằng trợ cấp
ảnh: Reuters
Gánh nặng đổ dồn về các bang
Theo Trung tâm Ưu tiên Ngân sách và Chính sách Mỹ (CBPP), những người hưởng lợi từ SNAP chủ yếu là các gia đình có việc làm nhưng thu nhập thấp, người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên với khoản thu nhập eo hẹp và người khuyết tật sống dựa vào các khoản trợ cấp cố định hàng tháng.
Điều kiện để được nhận trợ cấp không hề dễ dàng: tổng thu nhập hộ gia đình phải ở mức bằng hoặc dưới 130% ngưỡng nghèo liên bang. Cụ thể, trong năm tài chính 2026, một gia đình 3 người có thu nhập tối đa 2.888 USD/tháng (tức khoảng 34.656 USD/năm) mới đủ điều kiện tham gia chương trình. Con số này sẽ cao hơn với gia đình đông người và thấp hơn với gia đình ít người. Đổi lại, mỗi người tham gia chương trình chỉ nhận được trung bình 187 USD/tháng để mua thực phẩm.
Nguy cơ nguồn tài trợ SNAP bị cắt đang đẩy gánh nặng về phía hệ thống ngân hàng thực phẩm từ thiện, vốn được xem là tuyến hỗ trợ cuối cùng cho những người thiếu đói. Nhưng theo tờ The New York Times, các ngân hàng thực phẩm trên khắp nước Mỹ đã lâm vào thế khó khăn ngay cả trước khi chính phủ đóng cửa.
Bà Andrea William, Chủ tịch Ngân hàng Thực phẩm Oregon, cảnh báo khi chính sách an sinh xã hội bị đứt đoạn, tổ chức của bà sẽ nỗ lực hết sức nhưng "sẽ không đủ để đáp ứng nhu cầu tăng vọt". Tổ chức này hiện đang hỗ trợ khoảng 1.200 kho thực phẩm và điểm cung cấp bữa ăn trên khắp tây nam bang Washington.
Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng khi đầu năm nay, chính quyền liên bang đã cắt giảm gần 1 tỉ USD viện trợ liên bang cho các chương trình chống đói, trong đó có cả nguồn cung cấp thực phẩm trực tiếp cho các ngân hàng thực phẩm. Giá thực phẩm tăng cao kết hợp với việc chính quyền cắt giảm viện trợ đã khiến các tổ chức này gần như cạn kiệt nguồn lực.
"Nhu cầu thì tăng, thực phẩm thì giảm", ông John Sillars, người điều hành Ngân hàng Thực phẩm Second Harvest - một cơ quan cung cấp cho các kho thực phẩm trên khắp miền nam bang Louisiana chia sẻ về tình trạng tiến thoái lưỡng nan mà họ đang phải đối mặt.
Tình hình đặc biệt tồi tệ ở các khu vực tập trung đông nhân viên liên bang. Bà Muthiah, Giám đốc Ngân hàng Thực phẩm khu vực thủ đô, cho biết việc chính quyền liên bang cắt giảm lực lượng lao động liên bang cộng thêm chính phủ đóng cửa khiến hàng nghìn nhân viên không được trả lương. Điều này đã làm gia tăng đáng kể tình trạng khó khăn an ninh lương thực trong khu vực.
Trước tình hình nghiêm trọng, một số bang đã nhanh chóng triển khai các biện pháp khẩn cấp. Tại bang Virginia, Thống đốc Glenn Youngkin đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp để có thể huy động nguồn lực cần thiết. Thống đốc bang California Gavin Newsom cũng sớm công bố kế hoạch triệu tập Vệ binh Quốc gia để hỗ trợ các ngân hàng thực phẩm đang quá tải. Trong khi đó, tại bang Louisiana, các nhà lập pháp đang dự kiến phê duyệt việc sử dụng quỹ dự trữ tạm thời để đối phó với tình huống khẩn cấp này.
Theo AP dẫn thông tin từ USDA, các bang sẽ không được bồi hoàn cho các khoản chi phí này. Do đó, nhiều bang có nguồn lực hạn chế hơn như Arkansas và Oklahoma, chỉ có thể khuyến cáo người nhận trợ cấp chuẩn bị tinh thần và hướng dẫn họ tìm đến các kho thực phẩm từ thiện trong thời gian tới.
Tranh cãi về quỹ dự phòng
Chính phủ Mỹ đã đóng cửa gần một tháng và đây là lần đóng cửa dài thứ hai trong lịch sử nước này. Thông báo mới nhất từ chính quyền ông Trump tiết lộ khoản quỹ dự phòng 6 tỉ USD sẽ không được sử dụng để duy trì trợ cấp SNAP với lý do cần ưu tiên cho các trường hợp khẩn cấp khác như thiên tai.
Quyết định này đã gây nên làn sóng phản ứng. Bà Sharon Parrott, Chủ tịch CBPP, cũng là cựu quan chức Văn phòng Quản lý và Ngân sách, cho rằng việc chính quyền liên bang không thể cung cấp trợ cấp SNAP tháng 11 trong thời gian chính phủ đóng cửa không đúng.
Bà Parrott giải thích: "Theo luật, chính quyền phải sử dụng quỹ dự phòng hàng tỉ USD mà Quốc hội đã cung cấp để sử dụng khi nguồn tài trợ SNAP cạn kiệt và quỹ này vẫn có sẵn trong thời gian đóng cửa". Bà cũng chỉ ra rằng kế hoạch dự phòng đã bị gỡ bỏ của USDA cũng ghi nhận "ý định của Quốc hội rất rõ ràng là các hoạt động của SNAP nên tiếp tục".
Theo CNN, việc mất đi các chương trình an sinh xã hội quan trọng đang làm gia tăng áp lực lên Quốc hội, buộc họ phải thông qua gói chi tiêu liên bang để chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ. Tuy nhiên, đảng Dân chủ tuyên bố sẽ không ủng hộ một dự luật chi tiêu ngắn hạn trừ khi dự luật đó bao gồm việc gia hạn các khoản trợ cấp tăng cường theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA).
Đảng Cộng hòa đã đổ lỗi cho đảng Dân chủ về sự bế tắc này và cho rằng họ đang làm hại người Mỹ. Ngược lại, đảng Dân chủ và những người ủng hộ SNAP lập luận rằng USDA có nghĩa vụ theo luật phải sử dụng quỹ dự phòng - được ước tính khoảng 8 tỉ USD để chi trả phúc lợi tháng 11.
Thượng nghị sĩ Chris Murphy thuộc đảng Dân chủ cáo buộc đảng Cộng hòa và Nhà Trắng không đồng ý đàm phán về vấn đề này. "Thực tế là nếu họ chịu cố gắng ngồi xuống đàm phán, chúng ta đã có thể đưa ra một giải pháp nhanh chóng", theo AP dẫn lời ông Murphy phát biểu trong chương trình "State of the Union" của CNN hôm 26.10. "Lẽ ra chúng ta có thể mở cửa chính phủ vào ngày 28 hoặc 29.10 và sẽ không có cuộc khủng hoảng nào trong chương trình trợ cấp thực phẩm", ông Murphy nhấn mạnh.
