Sức ép từ đồng minh
Thủ tướng Canada Mark Carney hôm 30.7 tuyên bố sẽ công nhận Nhà nước Palestine tại kỳ họp Đại hội đồng LHQ vào tháng 9, dựa trên cam kết của Chính quyền Palestine (PA) do Tổng thống Mahmoud Abbas lãnh đạo rằng họ sẽ tiến hành cải cách, tổ chức bầu cử vào năm 2026, không cho phép Hamas tham gia bộ máy cầm quyền và đảm bảo phi quân sự hóa nhà nước trong tương lai, theo AFP.
Trong nhiều năm, Canada phản đối công nhận Palestine bên ngoài khuôn khổ giải pháp hai nhà nước với Israel, nhưng Thủ tướng Carney cho rằng cách tiếp cận này đã không còn khả thi. Lý do được ông nêu ra là hành động bạo lực cực đoan của Hamas, việc Israel mở rộng khu định cư tại Bờ Tây và ủng hộ sáp nhập vùng đất này, đồng thời không ngăn chặn được thảm họa nhân đạo ngày càng trầm trọng tại Gaza. Do đó, ông Carney kết luận: "Bất kỳ con đường nào dẫn đến hòa bình lâu dài cho Israel cũng đòi hỏi một nhà nước Palestine ổn định và khả thi, và nhà nước đó phải công nhận quyền không thể tách rời của Israel về an ninh và hòa bình".
Người Palestine ngồi trên xe chở hàng viện trợ tại miền bắc Gaza ngày 30.7
ẢNH: REUTERS
Như vậy, chỉ trong vòng một tuần, đã có 3 đồng minh chủ chốt của Mỹ là Pháp, Anh và Canada thông báo kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine vào tháng 9. Các đồng minh khác như Úc và New Zealand, cùng các thành viên Liên minh Châu Âu (EU) như Phần Lan, Bồ Đào Nha, Luxembourg và Malta cũng đang cân nhắc hoặc đã quyết định.
Bước chuyển chính sách này phản ánh sự bất bình ngày càng gia tăng về tình trạng khủng hoảng nhân đạo tại Gaza, nơi Israel đang tiến hành chiến dịch quân sự chống Hamas. Dù gần đây Israel nới lỏng phong tỏa nhưng cơ quan nhân đạo của LHQ cho rằng lượng hàng cứu trợ được đưa đến dải đất này vẫn còn quá ít để ngăn chặn nạn đói.
Giới quan sát nhận định việc công nhận Nhà nước Palestine có thể giúp gia tăng sức ép lên Mỹ và Israel nhưng cũng có nguy cơ gây ảnh hưởng mối quan hệ giữa các nước này.
Hôm qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố quyết định của Canada khiến cho khả năng hai nước đạt thỏa thuận thương mại trở nên rất khó khăn. Israel và Nhà Trắng đã phản đối Canada, cho rằng việc thay đổi quan điểm của nước này, cũng giống như Anh và Pháp, là phần thưởng dành cho Hamas và gây tổn hại nỗ lực đạt thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin.
Xe quân sự Israel tiến vào Dải Gaza ngày 30.7
ẢNH: REUTERS
Ông Trump đổi thái độ ?
Mặc dù phản đối việc công nhận Nhà nước Palestine nhưng Tổng thống Trump gần đây cũng có những phát biểu thể hiện sự bất đồng với chính quyền Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Trong khi ông Netanyahu cho rằng những báo cáo về nạn đói tại Gaza là "lời nói dối trắng trợn", ông Trump lại nói điều đó thật sự đang diễn ra. Khi chứng kiến hình ảnh trẻ em Palestine bị suy dinh dưỡng, chủ nhân Nhà Trắng thừa nhận ai cũng thấy đó là điều tồi tệ, "trừ những kẻ lạnh lùng". CNN dẫn lời các quan chức Nhà Trắng cho hay Tổng thống Trump bị sốc về những hình ảnh đó và muốn thảo luận với ông Netanyahu.
Đặc phái viên tổng thống Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff đang sang Israel để thảo luận về tình hình nhân đạo tại Gaza cũng như tìm cách phá vỡ thế bế tắc trên bàn đàm phán, theo trang Axios. Mặt khác, Tổng thống Trump được cho là cũng chịu áp lực từ những người ủng hộ phong trào Nước Mỹ trước tiên (MAGA) trong nước về mối quan hệ với Thủ tướng Israel.
Các khảo sát cho thấy tỷ lệ người Mỹ không ủng hộ chiến dịch quân sự của Israel và Thủ tướng Netanyahu ngày càng tăng. Mặc dù vậy, Thượng viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát hôm 30.7 phản đối 2 dự luật ngăn chặn hợp đồng bán 5.000 quả bom và 20.000 khẩu súng trường tấn công cho Israel.
