Dự kiến ngày 21.10, Hạ viện Nhật Bản sẽ chính thức bỏ phiếu bầu chọn thủ tướng nước này.
Họa vô đơn chí
Cụ thể, hôm qua (14.10), 3 đảng đối lập lớn nhất của Nhật Bản là đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDPJ, hay còn gọi là CDP), đảng Đổi mới Nhật Bản (Nhật Bản Duy tân hội - JIP) và đảng Dân chủ Quốc dân (DPFP, hay còn gọi là DPP) đã nhóm họp để bàn kế hoạch liên minh đề cử ứng viên thuộc 3 đảng này giữ chức Thủ tướng Nhật Bản. Nếu thống nhất kế hoạch thì 3 đảng này có thể soán ngôi của LDP để trở thành liên minh cầm quyền nhờ vào việc có tổng cộng 210 ghế trong Hạ viện Nhật Bản vốn có tổng cộng 465 ghế.
Tân Chủ tịch LDP Sanae Takaichi đang đối mặt nhiều khó khăn
Ảnh: Reuters
Lẽ ra, LDP đã nắm chắc vị thế khi liên minh với đảng Công Minh (Komeito) có tổng cộng 220 ghế trong Hạ viện. Thế nhưng mới đây Komeito đã rút lui khỏi liên minh với LDP. Vì vậy, LDP giờ chỉ còn 196 ghế trong Hạ viện, nên nếu 3 đảng kia thống nhất kế hoạch liên minh thì LDP sẽ mất vị thế cầm quyền.
Trả lời Thanh Niên tối qua (14.10), GS Yoichiro Sato (chuyên gia về quan hệ quốc tế, Đại học Ritsumeikan châu Á - Thái Bình Dương, Nhật Bản) đánh giá: "Chủ tịch Komeito Tetsuo Saito và tân Chủ tịch LDP Sanae Takaichi vốn đã có bất hòa. Sự gắn bó về mặt tư tưởng của bà Takaichi với Thần đạo dân tộc là một mối đe dọa đối với đảng Công Minh vốn dựa trên nền tảng Phật giáo. Trong cuộc họp vừa qua, đại diện đảng Công Minh đã buộc bà Takaichi phải trả lời ngay về lập trường của LDP trong một số vấn đề. Yêu cầu này khiến bà Takaichi không có thời gian để tuân thủ các thủ tục nội bộ của LDP". Và đây là một trong những "giọt nước tràn ly" làm tan vỡ liên minh kéo dài 26 năm giữa LDP và Komeito.
GS Sato phân tích thêm: Komeito đang tỏ ra cứng rắn, và dường như có những người trong nội bộ LDP đang khuyến khích ông Saito hành động theo hướng chống bà Takaichi. Còn những người bảo thủ ủng hộ bà Takaichi nhìn thấy cơ hội để loại bỏ Komeito, nhưng lại thiếu những lựa chọn thay thế tốt để nâng cao vị thế của họ trong LDP".
Lấy lùi làm tiến ?
Cũng trả lời Thanh Niên, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) nhận định: "Việc đảng Công Minh rút khỏi mối quan hệ liên minh với LDP là điều không thể tránh khỏi. Họ bị coi là người cản trở và có mối quan hệ quá thân thiết với Trung Quốc. Trên thực tế, Chủ tịch Komeito Tetsuo Saito đã gặp ông Ngô Giang Hạo, Đại sứ Trung Quốc tại Nhật Bản, trước khi thông báo với Chủ tịch LDP Takaichi rằng đảng Công Minh sẽ rút khỏi liên minh".
"Đối với LDP, đây là một bước lùi tạm thời nhưng có khả năng sẽ hình thành một liên minh bảo thủ mới ổn định hơn và thống nhất hơn về an ninh, cải cách kinh tế và về mối quan hệ thực dụng nhưng mạnh mẽ với Trung Quốc. Họ cũng sẽ củng cố quan hệ với Mỹ. Qua đó, Nhật có thể đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng, cũng như nghiên cứu liên quan an ninh và ngoại giao. Đối với đảng Công Minh, họ có thể đã tự gạt mình sang một bên trong khi bất kỳ liên minh nào giữa các đảng đối lập cũng đều không bền vững", GS Nagy phân tích thêm.
Trong khi đó, GS Sato cho rằng: "Tuy nhiên, đảng Công Minh cũng tuyên bố sẽ không đề cử bất kỳ ứng cử viên nào của đảng khác cho vị trí thủ tướng. Có lẽ đảng Công Minh vẫn đang tìm kiếm khả năng tiếp tục tham gia liên minh với LDP".
Người dân quê hương kỳ vọng gì ở 'Bà đầm thép' của Nhật Bản?
Phân tích về 3 đảng đối lập lớn nhất Nhật Bản, GS Nagy đánh giá nhóm này không đưa ra những chính sách thực sự thuyết phục để thúc đẩy xứ sở mặt trời mọc phát triển giữa bối cảnh Tokyo đang đối mặt nhiều thách thức như sự trỗi dậy của Trung Quốc, kinh tế có nhiều khó khăn, dân số già đi… Vị chuyên gia này chỉ ra: "CDP bắt nguồn từ đảng Dân chủ Nhật Bản, đảng nắm quyền từ năm 2009 - 2012 vốn là giai đoạn có ít sự ổn định. Khi đó, chính quyền đã có cách thức xử lý sai lầm với cuộc khủng hoảng Fukushima, rồi loay hoay về chính sách ngoại giao với Washington và cả những chính sách kinh tế sai lầm đã khiến Nhật Bản trì trệ".
"Dù bà Takaichi có hạn chế thì ít ra cũng thể hiện chính sách rõ ràng. Chương trình nghị sự an ninh kinh tế của bà giải quyết các lỗ hổng thực sự trong chuỗi cung ứng và các tuyến kết nối trên biển của Nhật Bản", GS Nagy đánh giá.
