Hàng trăm dự án, công trình được bấm nút

Đồng loạt ngày 19.8 tại 34 tỉnh, thành phố đã có 250 dự án, công trình của các bộ, ngành và tập đoàn, tổng công ty được khánh thành, khởi công để chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9 (1945 - 2025). Tổng số vốn đầu tư của các dự án nói trên đạt 1,28 triệu tỉ đồng. Trong đó, nguồn vốn nhà nước với 129 dự án là 478.000 tỉ đồng và 121 dự án nguồn vốn khác với 802.000 tỉ đồng (có 5 dự án vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài - FDI).

ẢNH: ĐINH HUY

Trước đó, chào mừng dịp 50 năm ngày đất nước thống nhất (30.4.1975 - 30.4.2025), cả nước cũng thực hiện khởi công, khánh thành 80 công trình, dự án tại nhiều địa phương. Loạt dự án này có tổng vốn đầu tư khoảng 445.000 tỉ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước 185.000 tỉ đồng và vốn ngoài ngân sách là 260.000 tỉ đồng.

Chưa bao giờ cả nước nhộn nhịp, sôi động với hàng trăm dự án, công trình được thực hiện chỉ trong một thời gian rất ngắn như năm nay. Trong đó có nhiều dự án lớn, tạo dấu ấn kỷ lục không chỉ của VN mà còn của khu vực và mang tính đẳng cấp thế giới.

Có thể kể đến dự án Trung tâm Hội chợ triển lãm quốc gia tại xã Đông Anh (Hà Nội) vừa được khánh thành do Tập đoàn Vingroup làm chủ đầu tư. Dự án có tổng diện tích hơn 900.000 m2, được định vị trở thành tổ hợp trung tâm triển lãm lớn nhất Đông Nam Á và nằm trong top 10 tổ hợp triển lãm lớn nhất thế giới. Đặc biệt, thời gian thi công dự án này diễn ra thần tốc chỉ gần 10 tháng - một kỷ lục chưa từng có trong lĩnh vực xây dựng các tổ hợp triển lãm quy mô lớn trên thế giới. Ngay sau lễ khánh thành, nơi đây sẽ là tâm điểm của triển lãm về thành tựu đất nước với chủ đề "80 năm hành trình độc lập - tự do - hạnh phúc".

Một dự án khác đã được bấm nút là Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ (TP.HCM), với tổng diện tích 2.870 ha. Dự án được phát triển theo mô hình đô thị cấp tiến nhất thế giới hiện nay - ESG (Environmental - Social - Governance) với tôn chỉ hài hòa giữa con người - thiên nhiên - công nghệ, nhằm hiện thực hóa tầm nhìn phát triển bền vững và khai thác tối đa lợi thế sinh thái tự nhiên. Tổng vốn đầu tư của dự án gần 9 tỉ USD, có khả năng đón 8 - 9 triệu lượt du khách mỗi năm. Dự án được kỳ vọng sẽ biến Cần Giờ trở thành nơi du lịch, nghỉ dưỡng, đầu tư đủ sức cạnh tranh với các khu lấn biển trên thế giới như ở Singapore, Miami (Mỹ), Úc…

Tương tự, việc khánh thành đưa vào sử dụng Nhà ga T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và đường nối đường Trần Quốc Hoàn - Cộng Hòa (TP.HCM) cũng đánh dấu cột mốc mới của ngành hàng không VN khi áp dụng ngay giải pháp ứng dụng định danh, xác thực điện tử và nhận diện sinh trắc học phục vụ làm thủ tục lên tàu bay.

Ở lĩnh vực giao thông còn có hoạt động khánh thành cầu Rạch Miễu 2 nối tỉnh Đồng Tháp - Vĩnh Long (trước đây là Tiền Giang và Bến Tre). Công trình góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông vùng ĐBSCL, đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng cao, giảm thiểu tai nạn, rút ngắn khoảng cách từ TP.HCM về miền Tây.

Một loạt dự án khác còn có thể kể đến như Trung tâm tài chính quốc tế Saigon Marina, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, Trung tâm nghiên cứu phát triển của Viettel - nơi đặt cược vào bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn; Bệnh viện Ung bướu Nghệ An; khởi công 21 dự án nhà ở xã hội với khoảng 11.500 căn tại nhiều tỉnh, thành…

Dòng vốn đầu tư lớn, tạo nền tảng phát triển kinh tế

Hơn 300 dự án được đồng loạt khánh thành, khởi công nhân dịp mừng 2 đại lễ của đất nước với gần 1,8 triệu tỉ đồng đầu tư sẽ lan tỏa mạnh, tạo hiệu ứng thúc đẩy phát triển kinh tế không chỉ ngắn hạn mà còn dài hạn.

ẢNH: V.G

PGS-TS Đinh Xuân Thảo, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội), đánh giá sự kiện "ngày hội công trình" hôm 19.8 có ý nghĩa lớn về kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa với người dân trong nước lẫn nhà đầu tư nước ngoài. Với số lượng dự án như vậy, hàng triệu tỉ đồng được bơm vào để thực hiện, cho thấy việc sắp xếp nguồn vốn cho các dự án đầu tư công đến đầu tư tư nhân hay phối hợp công - tư đều được tính toán kỹ lưỡng. Trong đó, quan trọng nhất là khơi thông được nguồn vốn từ tư nhân. Quốc gia chỉ có thể phát triển mạnh mẽ khi có nguồn lực tư nhân cùng tham gia phát triển các công trình hạ tầng.

"Các công trình được khởi công, khánh thành đồng loạt không chỉ là biểu tượng của sự phát triển, mà còn tạo nền tảng vững chắc, khẳng định niềm tin rằng chúng ta có đủ thực lực để bứt phá, đĩnh đạc bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc", PGS-TS Đinh Xuân Thảo nói.

PGS-TS Đỗ Phú Trần Tình, Viện trưởng Viện Phát triển chính sách ĐH Quốc gia TP.HCM (Trường ĐH Kinh tế - Luật), phân tích: Về ngắn hạn, khi các dự án được khởi công và đi vào xây dựng, tổng cầu của nền kinh tế sẽ được gia tăng đáng kể. Nhu cầu về vật liệu xây dựng, thiết bị, lao động, dịch vụ vận tải và nhiều ngành công nghiệp phụ trợ được kích hoạt, tạo công ăn việc làm, gia tăng thu nhập và thúc đẩy tiêu dùng xã hội. Hiệu ứng vòng quay vốn diễn ra nhanh chóng, góp phần tạo ra mức tăng trưởng kinh tế tích cực ngay trong năm tài khóa, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế vẫn còn đối diện với những bất ổn từ bên ngoài.

Về trung và dài hạn, các công trình hạ tầng lớn sẽ tạo ra sự thay đổi căn bản trong năng lực sản xuất và lưu thông của nền kinh tế. Khi hệ thống giao thông được mở rộng, năng lượng được bảo đảm, khu công nghiệp và đô thị được hình thành, chi phí logistics giảm xuống, khả năng kết nối liên vùng và quốc tế được cải thiện. Đây là điều kiện nền tảng để doanh nghiệp mở rộng đầu tư sản xuất, đón nhận dòng vốn FDI chất lượng cao, đồng thời thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, công nghệ cao và thân thiện với môi trường.

Nói cách khác, hiệu quả đầu tư chính là nhân tố quan trọng để tích lũy cho năng suất và năng lực cạnh tranh trong tương lai. Bên cạnh đó, dòng vốn đầu tư quy mô lớn còn tạo hiệu ứng lan tỏa về mặt tâm lý và xã hội. Cộng với khí thế mới từ Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân sẽ tạo động lực mới thu hút các doanh nghiệp tư nhân lớn cùng chung tay thực hiện các đại dự án, chủ động tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu. Bản thân mỗi người dân cũng được hưởng lợi trực tiếp từ sự cải thiện hạ tầng, tiếp cận giáo dục, y tế, văn hóa tốt hơn, qua đó góp phần tạo dựng sự đồng thuận xã hội và nâng cao chất lượng sống.

Hành trang vững chắc để đi xa hơn

PGS-TS Đinh Xuân Thảo cho rằng có 2 yếu tố quan trọng để giúp một quốc gia có hành trang vững chắc đi xa hơn, đó là thể chế và vốn. Về thể chế, chúng ta có cuộc cải cách thần tốc chưa từng thấy, đó là sáp nhập các địa giới hành chính, các bộ, ngành, coi trọng cấp cơ sở... Bên cạnh đó, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và loạt nghị định, nghị quyết được ban hành bổ sung sau đó đều cho thấy quyết tâm cải cách thể chế để đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Về vốn, con số 250 công trình hôm 19.8 và 80 công trình hôm 30.4 được khởi công, khánh thành đồng loạt đã nói lên tiềm lực đó. Những năm trước, đầu tư công vào cuối năm luôn bị đánh giá là có tỷ lệ giải ngân thấp. Điều này gây nên sự lãng phí vô cùng lớn. Vì tiền có đó, không mang ra xài trong khi lãi vẫn phải trả đều, cho dù là nguồn vay ưu đãi để phát triển.

ẢNH: THANH QUÂN

"Những năm gần đây, đặc biệt trong vòng 1 năm nay, có sự chỉ đạo rất quyết liệt từ trung ương đến địa phương, giải ngân đầu tư công tại nhiều nơi tăng tốc đáng ghi nhận. Quan sát cho thấy nơi nào đầu tư công phát triển tốt, nơi đó các các dự án đầu tư tư nhân, nước ngoài đều tích cực theo", PGS-TS Đinh Xuân Thảo nói.

Theo PGS-TS Đỗ Phú Trần Tình, những công trình hạ tầng lớn được đưa vào sử dụng trong năm nay, cùng với các dự án trọng điểm dự kiến hoàn thành giai đoạn 2026 - 2027, sẽ đóng vai trò như một "cú hích chiến lược" cho nền kinh tế VN. Đây là nền tảng quan trọng để tái cấu trúc mô hình tăng trưởng, hình thành các cực phát triển mới. Chẳng hạn, sân bay Long Thành khi đi vào hoạt động sẽ không chỉ là một cảng hàng không quốc tế hiện đại, mà còn là cửa ngõ kết nối toàn cầu, tương tự vai trò mà sân bay Incheon (Hàn Quốc) đã đảm nhiệm trong quá trình đưa Seoul trở thành trung tâm tài chính - thương mại của châu Á. 

Cùng với đó, tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam nếu được triển khai đồng bộ sẽ làm thay đổi căn bản mô hình liên kết vùng, giống như cách Nhật Bản và Trung Quốc đã tận dụng mạng lưới tàu cao tốc Shinkansen và CRH để thúc đẩy phát triển đồng đều giữa các đô thị, đồng thời nâng cao năng suất nền kinh tế nhờ tiết kiệm thời gian, chi phí và khơi thông dòng chảy lao động - hàng hóa. Hơn thế nữa, sự xuất hiện của các dự án công nghệ cao do doanh nghiệp Việt triển khai có ý nghĩa đặc biệt then chốt, bởi đây là yếu tố quyết định để đưa nền kinh tế thoát khỏi "bẫy giá trị gia tăng thấp" và "bẫy thu nhập trung bình". Kinh nghiệm quốc tế đã chỉ ra Singapore từng thành công khi chuyển dịch từ một nền kinh tế thương mại - dịch vụ truyền thống sang trung tâm công nghệ, tài chính và đổi mới sáng tạo của khu vực.

Tuy nhiên, PGS-TS Đỗ Phú Trần Tình nhấn mạnh cơ sở hạ tầng và công nghệ mới chỉ là những điều kiện cần. Để chuyển hóa thành động lực tăng trưởng bền vững, VN phải đồng thời thúc đẩy cải cách thể chế, nâng cao năng lực quản trị quốc gia, phát triển mạnh mẽ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và duy trì ổn định kinh tế vĩ mô. Đây chính là "điều kiện đủ" để các công trình hạ tầng chiến lược và các dự án công nghệ cao thực sự trở thành động lực nội sinh thúc đẩy tăng trưởng dài hạn. Khi hội tụ đủ các yếu tố này, VN sẽ có cơ sở để tự tin bước vào một kỷ nguyên phát triển mới, với vị thế là điểm đến đầu tư hấp dẫn và là trung tâm đổi mới sáng tạo, sản xuất và dịch vụ có sức cạnh tranh ở tầm khu vực và quốc tế.

"Trong bối cảnh hiện nay, có thể xem giai đoạn 2026 - 2030 là thời cơ vàng để VN bứt phá. Sự hội tụ đồng thời của những dự án hạ tầng chiến lược, các chương trình đầu tư công nghệ cao và tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng đang mở ra một quỹ đạo phát triển hoàn toàn mới cho đất nước. Nếu tận dụng tốt cơ hội này, đồng thời kiên định thực hiện cải cách thể chế, nâng cao năng suất lao động và nuôi dưỡng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, VN hoàn toàn có thể đạt được tốc độ tăng trưởng hai con số trong trung hạn. Đây là bước chuyển về chất, đưa đất nước tiến gần hơn tới khát vọng trở thành quốc gia phát triển, có vị thế xứng tầm trong khu vực và trên thế giới", PGS-TS Đỗ Phú Trần Tình chia sẻ.