Xứ dừa phải nhập khẩu dừa
Tỉnh Bến Tre hiện có 80.000 ha dừa, năm 2024, sản lượng đạt trên 700 triệu trái/năm. Các sản phẩm chủ lực như cơm dừa nạo sấy, nước cốt dừa, sữa dừa, nước dừa đóng hộp và dừa trái (dừa khô, dừa xiêm uống nước) đều ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Riêng quý 1/2025, dừa uống nước (xiêm xanh, xiêm lửa...) đã xuất khẩu hơn 9 triệu trái, đạt giá trị hơn 12 triệu USD, tăng 14,62% so với cùng kỳ. Các thị trường chính gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU và Úc.
Giá dừa khô ở Bến Tre tăng cao nhưng đang khan hiếm nguồn cung
ẢNH: BẮC BÌNH
Cuối năm 2024, Hoa Kỳ và Trung Quốc cho phép nhập khẩu chính ngạch dừa xiêm Bến Tre được xem là bước ngoặt chiến lược, mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp (DN) và người trồng dừa.
Tuy nhiên, cơ hội luôn đi cùng thách thức. Cụ thể, từ tháng 3 đến nay, giá dừa khô tăng gần gấp đôi (hơn 210.000 đồng/chục - 12 trái), khiến một số DN chế biến và xuất khẩu của tỉnh rơi vào thế khó. Việc phải thực hiện hợp đồng với giá đã ký trước đó thấp hơn giá thu mua hiện tại khiến không ít DN thua lỗ. Tình trạng khan hiếm nguyên liệu, cộng với cạnh tranh gay gắt trong thu mua giữa DN chế biến nội địa và DN xuất khẩu sang Trung Quốc đang đẩy chi phí sản xuất lên cao.
Để có đủ nguồn nguyên liệu sản xuất, một số DN tại Bến Tre phải nhập khẩu dừa khô từ Indonesia
ẢNH: BẮC BÌNH
Theo kết quả khảo sát của Sở Công thương Bến Tre, nhiều DN chế biến dừa trong tỉnh buộc đẩy mạnh việc phải mở rộng vùng thu mua sang các tỉnh lân cận như Tiền Giang, Vĩnh Long, Long An, Sóc Trăng để duy trì đơn hàng. Một số khác phải nhập khẩu dừa khô từ Indonesia - điều chưa từng có trong lịch sử của ngành dừa Bến Tre.
Nguy cơ mất lợi thế cạnh tranh cũng trở nên hiện hữu, đặc biệt là tại thị trường Trung Quốc, nơi dừa Thái Lan đang chiếm ưu thế nhờ thuế nhập khẩu thấp và yêu cầu kiểm dịch "dễ thở" hơn.
Hỗ trợ DN vượt khó khăn
Ngày 6.6, trao đổi với PV Thanh Niên, ông Đoàn Văn Đảnh, Giám đốc Sở NN-MT Bến Tre, cho biết trước những biến động về giá và thiếu nguyên liệu đầu vào, nhiều DN chế biến dừa ở Bến Tre đang nỗ lực đầu tư vào hệ thống bảo quản, đóng gói, logistics hiện đại để nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo giữ vững thị phần xuất khẩu.
Trước mắt, Sở NN-MT và Sở Công thương Bến Tre đã chủ động đề xuất với UBND tỉnh hỗ trợ DN chế biến dừa được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, giúp họ vượt qua giai đoạn giá nguyên liệu có nhiều biến động. Bên cạnh đó, đẩy mạnh chế biến sâu và phát triển sản phẩm mới từ dừa, nâng cao giá trị gia tăng, mở rộng chuỗi giá trị trong và ngoài nước.
Nhờ có chỉ dẫn địa lý nên dừa xiêm xanh Bến Tre xuất khẩu được sang nhiều nước và có sức cạnh tranh cao
ẢNH: BẮC BÌNH
Tuy nhiên, giải pháp căn cơ nhất, quan trọng và lâu dài nhất vẫn là các DN cần chủ động phối hợp với ngành nông nghiệp và các địa phương để xây dựng vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn của đối tác. Chỉ có đồng hành với người nông dân thì DN đảm bảo có nguồn nguyên liệu chất lượng, ổn định.
Cũng theo ông Đảnh, trong 80.000 ha dừa của tỉnh, có trên 20.000 ha dừa hữu cơ và gần 10.000 ha dừa tươi uống nước được DN liên kết xây dựng vùng nguyên liệu. Tỉnh đã và đang xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu ổn định, gắn kết DN và người trồng dừa, tạo hệ sinh thái ngành dừa bền vững, giảm phụ thuộc vào thương lái và hạn chế đầu cơ, ép giá. Đồng thời khuyến khích DN đổi mới mô hình sản xuất, đa dạng sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu.
