Biểu thuế vừa đề xuất đã lạc hậu
Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành quy định biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công với 7 bậc thuế, gồm: 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%.
Tại dự thảo luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mới nhất, Bộ Tài chính đề xuất giảm số bậc trong biểu thuế từ 7 bậc xuống 5 bậc; mức thuế suất cao nhất vẫn là 35%, áp dụng cho phần thu nhập tính thuế trên 100 triệu đồng/tháng.
Phương án cụ thể như sau:
| Bậc thuế | Phần thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Khoảng cách thu nhập trong từng bậc thuế (triệu đồng) | Thuế suất (%) |
| 1 | Đến 10 | 10 | 5 |
| 2 | Trên 10 đến 30 | 20 | 15 |
| 3 | Trên 30 đến 60 | 30 | 25 |
| 4 | Trên 60 đến 100 | 40 | 30 |
| 5 | Trên 100 |
| 35 |
Theo chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú (Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội), phương án sửa đổi biểu thuế Bộ Tài chính đưa ra chưa hợp lý, vừa đề xuất đã lạc hậu.
"Thuế suất là linh hồn của sắc thuế. Nếu sửa đổi mà thuế suất giữ nguyên thì gần như không có nhiều ý nghĩa. Gánh nặng thuế vẫn tồn tại, đè lên vai người làm công, ăn lương", ông Tú nhấn mạnh.
Mức thuế suất 35% đưa ra năm 2007 khi ban hành luật Thuế thu nhập cá nhân, có hiệu lực từ năm 2009. Khi đó, thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng là 25%. Từ đó tới nay, thuế thu nhập doanh nghiệp đã được điều chỉnh giảm nhiều lần, xuống mức 22%, 20%; hiện doanh nghiệp nhỏ và vừa xuống chỉ chịu thuế ở mức 15 - 17%.
Biểu thuế thu nhập cá nhân giảm còn 5 bậc, người ăn lương nộp thuế như thế nào?
Theo ông Tú, lần sửa đổi này, Bộ Tài chính vẫn để mức thuế suất thuế thu nhập cá nhân cao nhất 35% là quá cao. Thực tế người làm công, ăn lương đang nộp thuế thu nhập cá nhân trung bình khoảng 22 - 23%. Phải làm sao để mức này giảm xuống còn khoảng 18 - 19% là hợp lý, người nọ bù người kia.
Việc sửa đổi biểu thuế phải căn cứ sát sao các yếu tố như chỉ số giá tiêu dùng, thu nhập bình quân đầu người
ẢNH: ĐAN THANH
"18 năm trước, thuế suất 35% được tính toán áp dụng cho thu nhập tính thuế từ trên 80 triệu đồng/tháng. Tại thời điểm năm 2007, 80 triệu đồng tương đương khoảng 5.000 USD, nhưng hiện nay chỉ khoảng 3.000 USD.
Bộ Tài chính đề xuất giữ nguyên thuế suất cao nhất 35%, chỉ nhích ngưỡng thu nhập tính thuế từ trên 80 triệu đồng/tháng lên trên 100 triệu đồng/tháng là không thấm vào đâu. Không rõ bộ căn cứ cơ sở nào để đưa ra những con số như vậy", ông Tú nói.
"Thu nhập tính thuế trên 200 triệu mới nên nộp thuế 25%"
Theo ông Phan Hữu Nghị, Phó viện trưởng Viện Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế quốc dân), phương án Bộ Tài chính đưa ra tạo độ dốc thuế quá lớn giữa các bậc trung bình và cao. Biểu thuế lũy tiến cần tuân thủ nguyên tắc hệ số giãn cách nhất định, đồng thời tạo động lực làm việc cho người thu nhập cao. Mức thuế suất cao nhất nên được điều chỉnh về 25%.
Cho rằng giảm số bậc thuế từ 7 xuống 5 là hợp lý, song ông Tú nhấn mạnh, cần tính toán lại toàn bộ thuế suất và ngưỡng thu nhập tính thuế. Căn cứ quan trọng để tính toán là chỉ số giá tiêu dùng (CPI), quy mô GDP và thu nhập bình quân đầu người.
Từ năm 2007 đến nay, CPI, quy mô GDP và thu nhập bình quân đầu người đều đã tăng khoảng 2,5 - 3 lần. Ngưỡng thu nhập tính thuế trong biểu thuế phải tăng lên cho đồng bộ.
Vị này đề xuất biểu thuế sửa đổi như sau:
| Bậc thuế | Phần thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Thuế suất (%) |
| 1 | Đến 20 | 5 |
| 2 | Trên 20 đến 70 | 10 |
| 3 | Trên 70 đến 120 | 15 |
| 4 | Trên 120 đến 200 | 20 |
| 5 | Trên 200 | 25 |
"Việt Nam đang phấn đấu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tới. Kể cả với biểu thuế như tôi đề xuất cũng phải tính toán có cơ chế phù hợp, nếu không chỉ khoảng 3 năm kể từ khi luật có hiệu lực thi hành, biểu thuế đã bắt đầu lạc hậu.
Hiện, dự luật đề xuất giao Chính phủ quy định về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, vậy cũng nên tính toán để Chính phủ điều chỉnh các ngưỡng tính thuế đồng thời với mỗi đợt điều chỉnh giảm trừ gia cảnh cho phù hợp", ông Tú nói.
PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Thị trường tài chính (Khoa Ngân hàng, ĐH Kinh tế TP.HCM), phân tích: theo đề xuất của Bộ Tài chính, thu nhập tính thuế khoảng hơn 1 tỉ đồng/năm đã phải chịu thuế suất tới 35%. Mức này quá cao, làm giảm động lực kiếm tiền.
"Cần thiết kế lại biểu thuế cho tương đồng mức độ trượt giá từ khi ban hành luật Thuế thu nhập cá nhân 2007, bởi thu nhập như trên hiện cũng chỉ tính là khá, chưa phải giàu.
Gần 20 năm mới sửa đổi biểu thuế, nên tính toán có cơ chế điều chỉnh ngưỡng chịu thuế trong biểu thuế lũy tiến theo lạm phát. Ví dụ, lạm phát hàng năm tăng bao nhiêu thì cứ thế điều chỉnh tương ứng", ông Huân nêu quan điểm.
