Kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế trong trường hợp rủi ro cao
Tại dự luật Quản lý thuế (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung về kiểm tra thuế.
Cụ thể, bổ sung quy định về nguyên tắc ưu tiên kiểm tra trực tuyến trên cơ sở các dữ liệu điện tử khi đáp ứng điều kiện về cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, không trùng lặp về nội dung, phạm vi, thời gian giữa cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán nhà nước; kiểm tra lại khi có vi phạm nghiêm trọng, sai sót trong áp dụng pháp luật hoặc dấu hiệu rủi ro cao.
Việc sửa đổi, bổ sung quy định kiểm tra thuế nhằm nâng cao hiệu quả phát hiện vi phạm, thu đúng, thu đủ ngân sách
ẢNH: NGỌC THẮNG
Dự luật còn bổ sung quy định làm rõ hình thức kiểm tra, gồm kiểm tra tại trụ sở cơ quan thuế và tại trụ sở người nộp thuế.
Kiểm tra tại trụ sở cơ quan thuế sẽ dựa trên hồ sơ thuế, dữ liệu hóa đơn điện tử, thông tin từ cơ sở dữ liệu và nguồn liên quan; hải quan có thể kiểm tra hàng hóa khi cần. Cơ quan thuế có quyền yêu cầu người nộp thuế giải trình; nếu không giải trình hoặc giải trình thiếu, có thể ấn định thuế hoặc chuyển kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế.
Kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế sẽ thực hiện trong các trường hợp rủi ro cao, có dấu hiệu vi phạm, theo kế hoạch, chuyên đề, theo kiến nghị cơ quan có thẩm quyền, hoặc khi doanh nghiệp thay đổi trạng thái pháp lý, giải thể, phá sản…
Một trong những trường hợp điển hình cơ quan thuế sẽ kiểm tra thuế tại trụ sở người nộp thuế nêu tại dự thảo luật là: "Trường hợp chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, phá sản, giải thể, chấm dứt hoạt động, cổ phần hóa, chấm dứt hiệu lực mã số thuế, chuyển địa điểm kinh doanh của người nộp thuế có rủi ro cao".
Việc kiểm tra tiến hành không quá 1 lần/năm đối với kiểm tra theo kế hoạch, chuyên đề, kiến nghị; thời hạn tối đa 20 ngày (gia hạn 1 lần thêm 20 ngày). Trường hợp doanh nghiệp có giao dịch liên kết, thời hạn kiểm tra là tối đa 40 ngày (trường hợp cần thiết thì có thể gia hạn 1 lần nhưng không quá 40 ngày làm việc).
Ngoài ra, dự thảo luật cũng bổ sung 2 biện pháp áp dụng trong kiểm tra thuế khi có dấu hiệu trốn thuế, tương tự quy định về thanh tra thuế tại luật hiện hành, gồm: thu thập thông tin liên quan đến hành vi trốn thuế; tạm giữ tài liệu, tang vật liên quan.
"Việc bổ sung nhằm thực hiện Nghị quyết 190/2025/QH15 và Kết luận 134/KL-TW về chuyển chức năng thanh tra chuyên ngành sang kiểm tra chuyên ngành, bảo đảm không bỏ trống công cụ pháp lý, nâng cao hiệu lực thực thi", Bộ Tài chính lý giải.
Kiến nghị thời gian kiểm tra thuế tối đa 15 ngày
Trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Được, Trưởng ban Chính sách của Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín, bày tỏ tán thành quy định chỉ thực hiện kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế khi có rủi ro cao về thuế.
Tuy nhiên, không nên quy định kiểm tra tại trụ sở với trường hợp chuyển địa điểm kinh doanh của người nộp thuế có rủi ro cao.
Dự kiến, luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2026
ẢNH: ĐAN THANH
"Không cần quy định nội dung này bởi người nộp thuế có chuyển trụ sở khác nhưng vẫn thuộc quyền kiểm tra, kiểm soát của cơ quan thuế và cơ quan có thẩm quyền.
Trường hợp này, cơ quan thuế cần phối hợp, trao đổi thông tin để thực hiện kiểm tra người nộp thuế khi cần thiết tại trụ sở mới chuyển đến; hoặc thực hiện kiểm tra trong trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật", ông Được nhấn mạnh.
Không tán thành với thời hạn kiểm tra thuế nêu trong dự thảo, Trưởng ban Chính sách của Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM phân tích: "Thời gian thực hiện thanh tra nói chung và thanh tra thuế trước đây là 30 ngày. Hiện nay không thực hiện thanh thuế, nhưng cho phép kéo dài và gia hạn việc kiểm tra thuế với tổng lượng thời gian dài hơn thời gian thanh tra thuế trước đây là chưa phù hợp với chủ trương cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp".
Vị này kiến nghị, thời gian kiểm tra thuế là 15 ngày đối với trường hợp thông thường và 30 ngày đối với trường hợp có giao dịch liên kết.
Cụ thể, thời hạn kiểm tra thuế không quá 15 ngày làm việc, kể từ ngày công bố quyết định kiểm tra; trường hợp cần thiết thì có thể gia hạn 1 lần nhưng không quá 15 ngày làm việc.
Thời hạn kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết không quá 30 ngày làm việc, trường hợp cần thiết thì có thể gia hạn 1 lần nhưng không quá 30 ngày làm việc.
Trường hợp cần thu thập, trao đổi thông tin với cơ quan thuế nước ngoài, thời hạn kiểm tra thuế có thể kéo dài nhưng không quá 2 năm. Chính Phủ quy định chi tiết việc kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.
