Tuy nhiên, đây cũng là bước chuyển lớn, đòi hỏi sự chuẩn bị đồng bộ từ cả cơ quan thuế lẫn hàng triệu hộ kinh doanh (HKD) trên toàn quốc.
Toàn cảnh tọa đàm “Thay đổi mô hình quản lý thuế, hộ kinh doanh cần lưu ý gì?”
ẢNH: TUẤN MINH
883.000 HKD chịu tác động chính
Phát biểu tại tọa đàm trực tuyến "Thay đổi mô hình quản lý thuế, HKD cần lưu ý gì?" do Báo Thanh Niên phối hợp Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức ngày 12.11, Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết sau khi bỏ thuế khoán, ngành thuế đang chuyển sang mô hình quản lý HKD dựa trên ngưỡng doanh thu và mức độ phát triển hoạt động gồm 3 nhóm.
Nhóm 1 là hộ có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống, tiếp tục được miễn thuế như hiện hành và không sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT). Nhóm 2 là hộ có doanh thu trên 200 triệu đến 3 tỉ đồng/năm, thực hiện khai thuế theo quý, áp dụng chế độ kế toán (trong đó, HKD có doanh thu năm từ trên 1 tỉ đồng đến 3 tỉ đồng sẽ áp dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế hoặc HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền). Nhóm 3 là hộ có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm, áp dụng chế độ kế toán đầy đủ hơn, sử dụng HĐĐT và kê khai thuế tương tự doanh nghiệp (DN) nhỏ.
"So với cơ chế thuế khoán, đây là bước thay đổi căn bản cả về cách quản lý và xác định nghĩa vụ thuế. Bộ Tài chính sẽ ban hành chế độ kế toán HKD theo từng ngưỡng: hộ nhỏ chỉ cần ghi chép doanh thu - chi phí cơ bản; hộ lớn hơn áp dụng sổ sách tương tự DN siêu nhỏ, qua đó nâng cao năng lực quản trị tài chính và tính chuyên nghiệp", ông Sơn nói.
Theo số liệu quản lý thuế, đến tháng 10.2025, cả nước có khoảng 3,83 triệu HKD. Trong đó, 1,7 triệu hộ (44,4%) doanh thu dưới 200 triệu đồng sẽ được tiếp tục miễn thuế; 883.000 hộ (23%) doanh thu từ 200 triệu đồng đến 3 tỉ đồng là nhóm chịu tác động chính; 39.000 hộ (1%) doanh thu trên 3 tỉ đồng đã áp dụng kê khai nên ít bị ảnh hưởng.
Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn phát biểu tại tọa đàm
ẢNH: TUẤN MINH
"Mục tiêu của đề án thay đổi phương thức quản lý thuế của HKD không phải là tăng gánh nặng thuế, mà là tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng giữa HKD và DN, đồng thời giúp hộ từng bước tiếp cận phương thức quản trị hiện đại", lãnh đạo Cục Thuế nhấn mạnh.
Đánh giá về sự chuẩn bị của HKD với việc chuyển từ khoán thuế sang kê khai thuế, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế VN, phân tích nhiều HKD bày tỏ rất muốn tuân thủ tốt nghĩa vụ thuế, có sự sẵn sàng. Tuy nhiên, vẫn còn bộ phận HKD lo ngại các vấn đề như có thể bị truy thu thuế khi chuyển sang kê khai thuế, doanh thu tăng cao đột biến so với mức doanh thu khoán trước đây. Cạnh đó là các lo ngại về xử lý hàng tồn kho, chưa quen với việc triển khai HĐĐT... Đây là các vấn đề cần lưu tâm hơn nhằm tháo gỡ cho HKD.
Tạo điều kiện thuận lợi nhất để HKD phát triển
Ông Mai Sơn cho biết ngành thuế vừa phát động chiến dịch "60 ngày cao điểm chuyển đổi từ khoán sang kê khai", với các giải pháp hỗ trợ HKD toàn diện. Cụ thể như khảo sát để nắm bắt nhu cầu hỗ trợ của từng HKD trong quá trình chuyển đổi từ khoán sang kê khai thuế; phân nhóm HKD theo độ tuổi, địa bàn, ngành nghề, mức độ ứng dụng công nghệ để có hình thức hỗ trợ phù hợp: tổ chức tập huấn trực tiếp tại các chợ, tuyến phố cho hộ lớn tuổi; cung cấp video hướng dẫn, Fanpage, Zalo cho hộ trẻ, kinh doanh online…
Đáng chú ý, trong tháng 11, cơ quan thuế sẽ hoàn thiện và nâng cấp ứng dụng eTax Mobile, đồng thời xây dựng cổng trải nghiệm để hỗ trợ HKD kê khai, nộp thuế theo phương thức mới; tích hợp hệ thống Chatbot AI để người nộp thuế có thể tra cứu nghĩa vụ thuế tự động. Ngành thuế cũng đang phối hợp với các nhà cung cấp giải pháp công nghệ để cung cấp phần mềm, HĐĐT miễn phí hoặc giá ưu đãi, đồng thời hỗ trợ cài đặt và đào tạo sử dụng… "Mục tiêu là không để hộ nào bị bỏ lại phía sau, tạo điều kiện thuận lợi nhất để HKD phát triển bền vững và tuân thủ pháp luật một cách tự tin, chủ động", ông Sơn nhấn mạnh.
Từ góc độ DN cung ứng dịch vụ, bà Nguyễn Thị Minh Khuê, Phó chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ Sapo, cho biết hưởng ứng chương trình 60 ngày cao điểm chuyển đổi của ngành thuế, Sapo vừa chính thức giới thiệu bộ giải pháp miễn phí Sapo 6870 cho HKD, bao gồm: quản lý bán hàng, xuất HĐĐT, kê khai thuế tự động ngay trên điện thoại di động.
Sapo sẽ cung cấp hoàn toàn miễn phí gói hỗ trợ 24 tháng sử dụng phần mềm, 2.000 HĐĐT và 3 tháng sử dụng chữ ký số cho HKD tham gia chương trình. Với các HKD có quy mô lớn hoặc đang trong quá trình chuyển đổi lên DN, Sapo cũng hỗ trợ miễn phí phần mềm kế toán Sapo Accounting, giúp hộ tuân thủ đầy đủ quy định về kê khai, hóa đơn, chứng từ và sổ sách kế toán. "Chúng tôi cam kết luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ và tiếp sức cho 5 triệu HKD từ truyền thống đến thương mại điện tử", bà Khuê khẳng định.
Ngoài các giải pháp hỗ trợ mà ngành thuế cũng như các đơn vị cung ứng dịch vụ đã và đang triển khai, theo bà Cúc, thời gian tới rất cần lưu ý vấn đề phần mềm dùng chung và cơ chế phù hợp để giải quyết các vướng mắc phát sinh.
"Trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân có đề cập Bộ Tài chính chịu trách nhiệm cung cấp phần mềm dùng chung, việc này không đơn giản. Hiện có nhiều phần mềm nổi tiếng như của Sapo, Misa, vậy phần mềm dùng chung không có nghĩa là chỉ chọn một đơn vị cung cấp cho toàn bộ, bởi sẽ không đảm bảo tính cạnh tranh. Phải làm thế nào để kết nối được tất cả sức mạnh trí tuệ của các bên cung cấp phần mềm, chuẩn hóa phần mềm để HKD có thể dễ dàng áp dụng khi chuyển đổi", bà Cúc nhấn mạnh.
Cho rằng ngoài sự nỗ lực của ngành thuế, để đảm bảo quá trình chuyển đổi thành công, rất cần sự chung tay của nhiều bên, bà Nguyễn Thị Cúc gợi ý nên có ban thường trực kết nối để triển khai trên toàn quốc. Khi phát sinh vướng mắc không thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan thuế, vướng mắc liên quan bộ, ngành nào, có thể thông qua ban thường trực kết nối cụ thể với bộ, ngành đó để kịp thời hỗ trợ HKD, DN.
