Ô nhiễm không khí ở TP.HCM tăng mạnh
Sáng 17.12, người dân TP.HCM ra đường trong không khí se lạnh, trời nhiều mây và cả lớp bụi mịn dày đặc lơ lửng trong không khí. Đến khoảng 8 giờ sáng nhưng bầu trời vẫn chìm trong màn sương dày đặc, mờ tối như mới 6 giờ sáng; còn những tòa nhà cao tầng thì gần như khuất dạng dưới lớp bụi mịn. Đến giữa trưa, những tia nắng mạnh mẽ mới dần xuyên thủng được lớp bụi mịn, các tòa nhà cao tầng dần hiện ra rõ hơn nhưng tình trạng ô nhiễm vẫn duy trì ở mức "báo động đỏ" với chỉ số AQI ở mức 151 - 200, tương đương với chất lượng không khí ở mức xấu, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Ô nhiễm không khí có xu hướng gia tăng tại TP.HCM
ẢNH: CHÍ NHÂN
4 ngày trước đó, người dân TP.HCM cũng trải qua một ngày tương tự, thậm chí chất lượng không khí còn xấu hơn. Kết quả từ trang web giám sát chất lượng không khí trực tuyến IQAir cho thấy, sáng 13.12, chất lượng không khí ở các điểm phổ biến chỉ mức đỏ và có xu hướng gia tăng, đến trưa một vài nơi chuyển sang mức tím với chỉ số AQI từ 201 - 300, tương đương chất lượng không khí ở mức rất xấu. Ở mức này, mọi người được khuyến cáo hạn chế tối đa các hoạt động ngoài trời và chuyển tất cả các hoạt động vào trong nhà. Nếu cần thiết phải ra ngoài thì nên đeo khẩu trang đạt tiêu chuẩn. Vào thời điểm đó, mức độ ô nhiễm không khí của TP.HCM đứng thứ 7 thế giới với chỉ số AQI bình quân là 157, trong khi Hà Nội trưa hôm đó ra khỏi top 10, dù buổi sáng ô nhiễm vẫn còn nặng hơn. Nguyên nhân là hôm đó Hà Nội có mưa trái mùa với lượng lớn góp phần "tẩy sạch" không khí. Tuy nhiên, sau vài ngày trong lành, trong ngày 17.12, chất lượng không khí ở Hà Nội cũng chuyển xấu trở lại với chỉ số AQI là 179, đứng thứ 12 trong số những thành phố ô nhiễm nhất thế giới.
Đài khí tượng thủy văn Nam bộ thông báo, hiện nay không khí lạnh ở phía bắc tiếp tục tăng cường và khuếch tán đến Nam bộ khiến nền nhiệt giảm. Bên cạnh đó, nhiễu động gió đông trên cao hoạt động tốt hơn trên khu vực Nam bộ khiến trời nhiều mây, độ ẩm không khí tăng. Đây là những yếu tố thuận lợi giúp bụi mịn và hơi nước kết hợp vào nhau lơ lửng trong không khí. Thêm vào đó, TP.HCM có nhiều công trình cao tầng chắn gió cũng góp phần khiến sương tan chậm. Dự báo, nhiễu động gió đông hoạt động tốt trở lại gây mưa trái mùa cho TP.HCM trong hai ngày 17 - 18.12; mưa phổ biến xuất hiện vào chiều tối và đêm; cần đề phòng giông, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Hiện nay, khí hậu đang trong pha lạnh La Nina yếu, có khả năng còn kéo dài đến tháng 3.2026. Dự báo từ nay đến cuối năm 2025 và tháng 1.2026 mưa trái mùa vẫn còn xuất hiện nhiều đợt.
TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch VN, thừa nhận: Điều đáng lo ngại là tại nhiều khu vực của VN, tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng. Các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM xuất hiện nhiều ngày trong năm nồng độ bụi mịn PM2.5 gấp nhiều lần quy chuẩn cho phép. Nhiều lúc, nhiều nơi chỉ số chất lượng không khí AQI ở mức cao nhất nhì thế giới, đặc biệt là Hà Nội. Ở TP.HCM, mức độ ô nhiễm không bằng Hà Nội và các tỉnh thành phía bắc nhưng xu hướng ô nhiễm vượt quy chuẩn cho phép cũng đang gia tăng mạnh.
"Chạy đua" giảm ô nhiễm không khí
Theo Sở NN-MT TP.HCM, ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng mà còn tác động tiêu cực đến kinh tế và hình ảnh của thành phố. Do đó, việc kiểm soát chặt chẽ chất lượng không khí đặc biệt trong các khung giờ hoạt động cao điểm của người dân là hết sức cần thiết. Do vậy, trong chương trình quan trắc tài nguyên môi trường năm 2026 và tầm nhìn 2030, đơn vị này đề xuất bố trí 157 điểm quan trắc chất lượng không khí. Mục tiêu nhằm cung cấp dữ liệu khoa học, tin cậy phục vụ giám sát, cảnh báo ô nhiễm và làm cơ sở cho công tác quản lý, hoạch định chính sách phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đang triển khai đồng loạt nhiều giải pháp để giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí với 2 nhóm vấn đề trọng tâm là ô nhiễm không khí từ giao thông và sản xuất công nghiệp. Đối với vấn đề giao thông, thống kê đến tháng 11.2025 TP có hơn 12 triệu phương tiện gồm cả ô tô và mô tô. Để từng bước giảm ô nhiễm không khí từ giao thông, TP đã ban hành và triển khai 4 đề án trọng điểm gồm: Thứ nhất là chuyển đổi phương tiện giao thông cá nhân sang giao thông công cộng, trong đó ưu tiên chuyển đổi xe buýt chạy xăng, dầu sang sử dụng điện và khí CNG. Đến nay, TP.HCM đã chuyển đổi được 2.300 xe buýt, chiếm tỷ lệ 50%. Việc chuyển đổi sẽ hoàn tất trong năm 2030. Thứ hai là phát triển hệ thống đường sắt đô thị. Thứ ba chuyển đổi phương tiện taxi, đến nay có hơn 71% số taxi ở TP.HCM đã sử dụng động cơ điện, thay thế phương tiện chạy xăng, dầu trước đây. Thứ tư là nhóm giải pháp về chính sách, nhằm tạo hành lang pháp lý và cơ chế hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông. Cả 4 đề án đã được ban hành và đang được triển khai đồng bộ.
Sở NN-MT Hà Nội cũng chỉ rõ, hoạt động giao thông là nguồn gây ô nhiễm không khí chính, chiếm tỷ lệ 50 - 70%. Vì vậy, Hà Nội sẽ tập trung vào giải quyết vấn đề về giao thông trước, nếu giải quyết được ô nhiễm từ giao thông sẽ cải thiện được chất lượng không khí. Hà Nội có khoảng 6,9 triệu xe máy, trong đó riêng Vành đai 1 có khoảng 450.000 chiếc. HĐND TP.Hà Nội đã thông qua Nghị quyết số 57/2025 quy định thực hiện vùng phát thải thấp nhằm tạo hành lang pháp lý và lộ trình rõ ràng. Cạnh đó, Sở Xây dựng TP đang xây dựng dự thảo nghị quyết về chuyển đổi xanh với nhiều chính sách để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp khi chuyển đổi sang phương tiện giao thông chạy bằng xăng, dầu sang sử dụng năng lượng sạch.
