Trên nền trời xanh của Quảng trường Ba Đình, 10 chiếc trực thăng kéo cờ đỏ sao vàng đã tạo nên khung cảnh vừa hùng tráng, vừa thiêng liêng. Đó là hình ảnh của một đất nước VN đã kiên cường giành lấy tự do, bảo vệ độc lập và đang tiếp tục mạnh mẽ mở cửa bầu trời, tiến ra thế giới.

Từ máy bay chiến đấu thô sơ

Là người trực tiếp tham gia trận ném bom vào Dinh Độc Lập và sân bay Tân Sơn Nhất tháng 4.1975, những chiếc trực thăng, tiêm kích gần gũi với phi công - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Thành Trung (nguyên Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines) như một phần máu thịt. 

Ông kể: Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cách mạng VN chuyển sang một giai đoạn mới. Miền Bắc tiến lên CNXH, khôi phục kinh tế, đẩy mạnh sản xuất, xây dựng miền Bắc vững về mọi mặt làm chỗ dựa cho cuộc đấu tranh thống nhất hai miền Nam - Bắc. Trong bối cảnh đó, yêu cầu xây dựng lực lượng không quân nhân dân để tăng cường khả năng bảo vệ Tổ quốc là cấp thiết. Năm 1956, Cục Hàng không dân dụng được thành lập, nhận vai trò một tổ chức vận chuyển hàng không, hội nhập, giao lưu hàng không với các nước, đồng thời đáp ứng được nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ mong muốn phục vụ nhân dân đi lại bằng đường hàng không.

Sau khi hoàn thành kế hoạch khôi phục kinh tế và hàn gắn vết thương chiến tranh, miền Bắc bước vào thời kỳ cải tạo và chi viện cho cách mạng miền Nam. Trong tình hình cả nước có chiến tranh, các tổ lái và máy bay mang ký hiệu của Hàng không dân dụng VN nhưng thực chất là lực lượng quân đội, nằm trong biên chế của Trung đoàn Không quân vận tải 919 thuộc Cục Không quân. Trung đoàn 919 đã tổ chức hàng ngàn chuyến bay vận tải phục vụ mở đường Trường Sơn; vận chuyển vũ khí, khí tài phục vụ các đơn vị trong Quân chủng Phòng không - Không quân và nhiệm vụ bay đột xuất theo yêu cầu.

ẢNH: TƯ LIỆU

"Thời đó, những chiếc máy bay cấu tạo thô sơ lắm. Đến cuối năm 1959, số lượng máy bay của Cục Hàng không dân dụng VN mới chỉ có 10 chiếc, gồm các loại như Il-14, Li-2, AN-2, Mi-4… hầu hết phục vụ cho chiến đấu, dù là máy bay quân sự hay dân sự. Sau hòa bình thì những chiếc máy bay đó được sử dụng phục vụ người dân. Chỉ có vai trò và cảm xúc của phi công thì mỗi thời mỗi khác. Trước mình lái máy bay chiến đấu chỉ có một mình, mục tiêu cao nhất là thực hiện được nhiệm vụ cách mạng giao. Thời bình, lái máy bay chở theo mấy chục khách phía sau, trách nhiệm cũng nặng không kém. Giờ đội máy bay của VN đã quá nhiều, quá mạnh. Máy bay to, đẹp nên ai cũng thích đi máy bay khi du lịch, công tác trong nước hay nước ngoài", ông Nguyễn Thành Trung hồi tưởng.

ẢNH: TƯ LIỆU

Nguyên phi công, nguyên Phó đoàn trưởng Đoàn bay 919 Phạm Huy Vận cũng nhớ lại những giai đoạn khó khăn thời chinh chiến: "Thuở ấy, nước ta đang trải qua cuộc chiến tranh chống Mỹ, lớp học phi công khóa đó phải học tại nhà dân hoặc đình chùa. Có những trận đánh, phía Mỹ rải bom nhiều lần trúng vào nhà dân, học viên đang học vội vã chạy ra hào. Vì thế, cảnh vừa học vừa sơ tán và tìm chỗ trú ẩn tránh bom là "cơm bữa". Đặc biệt, những mô hình học về bay không có, nên phải vừa học vừa tưởng tượng lại những lời dạy của phi công đi trước mà thực hành. Những phi công trước trở thành giáo viên dạy lại".

Theo ông Vận, khoa học công nghệ ngày đó chưa phát triển, dòng máy bay cường kích Il-2 của Liên Xô không có điều hòa, nhà vệ sinh. Bay càng cao càng bị tác động bởi nhiệt độ bên ngoài, càng rét và lạnh. "Có lúc tay chạm vào thành máy bay mà như cảm giác bị điện giật. Do không có radar dẫn đường, có đám mây là mặc nhiên chui vào, khi nào thấy ánh sáng thì lại bay ra. Thậm chí, có lần đang bay nhìn ra ngoài thấy cánh quạt đứng yên vì lạnh quá nên động cơ bị chết. Lúc đó, phi công xử lý bằng cách cầm tay ga lắc đi lắc lại một chút, động cơ sẽ chạy lại", ông Vận kể.

Đến đội bay hiện đại đưa VN đi khắp 5 châu

Sáng qua 28.8, biên đội trực thăng vũ trang mang theo cờ Đảng, cờ Tổ quốc bay qua Quảng trường Ba Đình, luyện tập chuẩn bị Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2.9. Từ sân bay Hòa Lạc, 10 chiếc trực thăng Mi-8, Mi-17, Mi-171 và Mi-172 của Không quân VN bay vào trung tâm TP.Hà Nội. Khoảng 11 giờ, các trực thăng kéo cờ Đảng, cờ Tổ quốc tung bay qua Quảng trường Ba Đình. Từ sân bay Kép (Bắc Ninh), các máy bay Yak-130, L-39NG, Su-30MK2 cùng bay về Quảng trường Ba Đình tập luyện chuẩn bị cho đại lễ. Màn trình diễn máy bay luôn được hàng triệu người dân chờ đợi nhất để tận mắt chứng kiến trình độ tác chiến, năng lực huấn luyện và sức mạnh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia của Không quân VN.

Ở mặt trận kinh tế, sau ngày đất nước thống nhất, ngành hàng không nhanh chóng bước vào công cuộc khôi phục và phát triển mạnh mẽ. Không đơn thuần là phương tiện vận chuyển đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, mỗi đường bay mở ra, "biên giới mềm" của quốc gia lại được mở rộng thông qua sự tăng cường kết nối giao thương, quảng bá văn hóa, con người VN.

ẢNH: VNA

Còn nhớ trong ngày chính thức khai trương nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất hiện đại nhất cả nước hồi tháng 4 vừa qua, chuyến bay VN 244 của Vietnam Airlines, hành trình từ TP.HCM đi Hà Nội khai thác bằng máy bay Boeing 787-9 số hiệu VN-A868, lần đầu tiên giới thiệu biểu tượng Chim Lạc - biểu tượng thiêng liêng của văn hóa VN. Hình ảnh Chim Lạc - biểu tượng khởi nguyên từ thời đại Đông Sơn - được khắc họa trên thân chiếc Boeing 787, dòng máy bay hiện đại nhất thế giới hiện nay, là biểu tượng cho khát vọng vươn lên, hội nhập và khẳng định bản sắc dân tộc VN giữa bầu trời thế giới.

Trước đó, đội bay của Hãng hàng không Vietjet cũng đã lần lượt khoác lên mình hình ảnh biểu tượng du lịch quốc gia "VN - Vẻ đẹp bất tận" để quảng bá với thế giới về một VN thân thiện, hiếu khách, sẵn sàng chào đón bạn bè quốc tế. Đội máy bay sơn màu sắc đỏ vàng, biểu tượng của quốc kỳ VN cùng với giai điệu "Hello Việt Nam" cùng các thông điệp "Tôi yêu Tổ quốc tôi", bảo vệ môi trường… đã và đang trở nên quen thuộc với khách du lịch quốc tế và được chào đón tại các sân bay từ châu Á tới châu Âu.

ẢNH: VNA

Cứ như vậy, từ những sân bay dã chiến đến những tổ hợp radar hiện đại, từ phi công lái chiếc DC-3 đến người điều khiển Boeing 787, ngành hàng không VN đã từng bước vượt lên, hòa mình vào bầu trời thế giới. Mỗi chuyến bay là một sứ mệnh, không chỉ kết nối điểm đến, mà còn mang theo khát vọng vươn cao cùng non sông.

"Đó là cả hành trình đáng tự hào của hàng không VN. Lớp phi công trẻ, những người làm hàng không trẻ sau này ngày càng giỏi, thông minh, tiếp thu rất nhanh sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Thế hệ chúng tôi kỳ vọng ngành hàng không nước ta sẽ ngày càng phát triển về kỹ thuật, về chỉ huy, về hành động, về sử dụng... Mục tiêu cao nhất là phục vụ dân, phụng sự Tổ quốc", ông Nguyễn Thành Trung kỳ vọng.

Theo Cục Hàng không VN, từ năm 2000 đến nay, ngành hàng không phát triển mạnh mẽ cả về quy mô và chất lượng, từng bước hiện đại hóa hạ tầng, mở rộng mạng bay và nâng cao năng lực cạnh tranh. Suốt chặng đường gần 70 năm kể từ khi thành lập, ngành hàng không VN đã phục vụ hơn 650 triệu lượt hành khách, góp phần thúc đẩy giao thương, du lịch và hội nhập quốc tế. Mỗi ngày, các hãng hàng không VN thực hiện hơn 1.000 chuyến bay, kết nối thông suốt các vùng miền và vươn xa ra thế giới.