Đủ điều kiện khởi công ngay tháng 12
Trong tờ trình của UBND TP.HCM gửi Ban Thường vụ Đảng ủy UBND TP về danh mục các lễ khởi công, khánh thành những dự án, công trình quy mô lớn chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, UBND TP.HCM đánh giá dự án metro Bến Thành - Cần Giờ đủ điều kiện tổ chức lễ động thổ ngày 19.12.

Khu đô thị lấn biển Cần Giờ đang được gấp rút xây dựng. Đây sẽ là điểm cuối của tuyến metro xuất phát từ trung tâm TP.HCM
Dự án do Vingroup (qua Vinspeed) đề xuất và đầu tư, quy mô chiều dài toàn tuyến khoảng 54 km. Điểm đầu, cũng là nhà ga đầu tiên của dự án sẽ nằm trong Công viên 23/9, kết nối trực tuyến với tuyến metro số 1 (tuyến Bến Thành - Suối Tiên), chạy dọc khu vực công viên song song đường Lê Lai, sau đó chuyển hướng tại đường Nguyễn Thái Học để đi theo trục Ký Con và vượt qua rạch Bến Nghé.
Sau khi qua rạch, tuyến đi về phía Đông Bắc vào đường Hoàng Diệu, rồi đổi hướng theo trục Đông Nam tại khu vực Nguyễn Tất Thành - Đoàn Như Hài.
Từ đây, metro chạy thẳng qua khu vực cảng Nhà Rồng đến gần cầu Tân Thuận 2, sau đó nhập vào hướng Nguyễn Văn Linh, vượt qua nút giao Nguyễn Thị Thập để vào phường Tân Mỹ, vượt sông Soài Rạp, chạy dọc theo đường Rừng Sác về gần Khu đô thị du lịch biển Cần Giờ.
Dự án đi qua 8 xã, phường gồm: Bến Thành, Xóm Chiếu, Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè, Bình Khánh, An Thới Đông và Cần Giờ (thuộc địa bàn quận 1, 4, 7, huyện Nhà Bè và huyện Cần Giờ cũ).

Sau khi có đường sắt đô thị, người dân từ trung tâm thành phố sẽ chỉ mất 12 phút để di chuyển tới thẳng Khu đô thị lấn biển Cần Giờ
Tuyến được xây dựng theo tiêu chuẩn đường đôi, khổ ray 1.435 mm, tốc độ thiết kế tối đa 350 km/giờ. Ở giai đoạn 1, dự án có hai ga chính là Bến Thành và Cần Giờ. Phía nhà đầu tư dự kiến khi nhu cầu tăng cao, 4 ga Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè và Bình Khánh sẽ được bổ sung ở giai đoạn 2. Depot và trung tâm điều khiển đặt tại xã Cần Giờ.
Tổng mức đầu tư dự án theo tính toán là hơn 85.650 tỉ đồng, tương đương 3,3 tỉ USD. Sau khi hoàn thành, người dân từ khu vực trung tâm TP.HCM đi Cần Giờ bằng metro sẽ chỉ mất khoảng 12 phút, nhanh hơn khoảng 7 - 8 lần thời gian di chuyển qua phà hiện nay.
Kỷ lục chưa từng có về tiến độ
Đáng chú ý, phía Vinspeed dự kiến công trình chỉ mất khoảng 2 năm thi công. Nếu thực hiện được, đây sẽ là kỳ tích mới về tiến độ xây dựng hạ tầng tại Việt Nam, bởi Vinspeed đề xuất làm tàu metro có tốc độ tối đa 350 km/giờ, gấp hơn 3 lần các tuyến đang triển khai trong nước; độ dài cũng gấp hơn 2 lần tuyến metro số 1 TP.HCM, song thời gian từ khi khởi công đến khi dự kiến hoàn thành lại nhanh gấp 6 lần các tuyến đã xây dựng.
Nếu nhìn lại từ quá trình lên ý tưởng cho tới khi đề xuất phương án đầu tư và được phê duyệt, đây cũng là tuyến đường sắt đô thị "chạy" nhanh nhất lịch sử. Tại Hội nghị công bố quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 diễn ra đầu tháng 1, Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ rằng mới trao đổi với ông Phạm Nhật Vượng - Chủ tịch Vingroup về việc xây dựng một hệ thống tàu điện ngầm từ trung tâm TP.HCM cho đến Cần Giờ.
Đầu tháng 3, chính quyền TP.HCM đã có buổi làm việc trực tiếp với nhà đầu tư về quy hoạch hướng tuyến hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM và Vingroup đã báo cáo lãnh đạo Sở GTCC (hiện nay là Sở Xây dựng) chi tiết nội dung đề xuất xây dựng tuyến đường sắt đô thị kết nối trung tâm TP.HCM đến huyện Cần Giờ.
Chỉ 1 tháng sau, TP.HCM đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất duyệt đưa tuyến metro Cần Giờ 4 vào quy hoạch. Ngay sau khi nhận được "cái gật đầu" từ Chính phủ, các sở ban ngành chuyên môn của thành phố đã liên tục làm việc với doanh nghiệp, góp ý thay đổi phương tuyến cho phù hợp quy hoạch của thành phố cũng như tăng năng lực vận hành của dự án.
Kết quả, chủ trương đầu tư của tuyến metro Bến Thành - Cần Giờ đã được thông qua trong tháng 11 và đủ điều kiện khởi công ngay 19.12.

Điểm đầu tuyến metro Bến Thành - Cần Giờ sẽ nằm trong Công viên 23/9
ẢNH: NHẬT THỊNH
Như vậy, chỉ mất chưa đầy 1 năm để tuyến đường sắt đô thị nối từ trung tâm TP.HCM tới Cần Giờ được "thành hình" kể từ khi đề xuất cho tới ngày khởi công. So sánh, tuyến metro số 1 TP.HCM chính thức được khởi động năm 2006 nhưng 6 năm sau mới có khởi công; tuyến metro số 2 TP.HCM được phê duyệt từ năm 2010, dự kiến tới tháng 1.2026 tới mới chính thức xây dựng; metro Cát Linh - Hà Đông của Hà Nội phê duyệt năm 2008 và mất 3 năm sau mới chính thức khởi công...
Các chuyên gia kỳ vọng tuyến metro Bến Thành - Cần Giờ sẽ được tạo mọi điều kiện thuận lợi trong quá trình thi công để hoàn thành đúng kế hoạch, tạo tiền đề mở ra giai đoạn bứt tốc mới cho mạng lưới đường sắt đô thị của TP.HCM.