Hình mẫu phát triển biển đảo xanh, bền vững
UBND TP.HCM vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Côn Đảo đến năm 2045, mở ra giai đoạn phát triển mới cho đặc khu này. Theo kế hoạch, trong giai đoạn 2025 - 2030, TP.HCM sẽ triển khai 73 dự án hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và thu hút đầu tư, với tổng nguồn vốn dự kiến 21.348 tỉ đồng. Sau năm 2030, địa phương sẽ thực hiện thêm 3 dự án, nâng tổng số lên 76 dự án đến năm 2045.
TP.HCM sẽ đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng để đột phá đặc khu Côn Đảo
ẢNH: ĐT
Trước đó, tại Đại hội Đảng bộ đặc khu Côn Đảo lần thứ nhất sau khi mới sáp nhập về TP.HCM, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Văn Được đã khẳng định: Côn Đảo hội tụ đầy đủ yếu tố về điều kiện tự nhiên, lịch sử, con người để trở thành hình mẫu phát triển biển đảo xanh, bền vững của Việt Nam. Kinh tế của Côn Đảo phát triển qua từng năm nhưng môi trường vẫn đảm bảo, an ninh, trật tự được giữ vững, vườn quốc gia với hơn 1.500 loại động vật, thực vật được giữ gìn. Đặc biệt, di tích lịch sử được bảo tồn, đóng góp vào hoạt động du lịch tâm linh. Những điều này cần tiếp tục được phát huy, đặc biệt khi Côn Đảo hướng tới mục tiêu phát triển cao hơn là đảo xanh, thông minh, đáng sống.
"Thành phố sẽ cùng với địa phương thực hiện. Tuy nhiên, Côn Đảo đã và đang gặp một số thách thức như hạ tầng giao thông kết nối, chi phí đầu tư và dân số cơ học dự kiến sẽ tăng nhanh khi kinh tế phát triển. Giai đoạn phát triển mới, dân cư sẽ còn tăng lên nhiều nên hạ tầng phải được tập trung đầu tư, không chỉ từ ngân sách mà còn huy động nguồn lực xã hội, kêu gọi các nhà đầu tư có đẳng cấp quốc tế", Chủ tịch UBND TP.HCM xác định.
Chính vì thế, song song với đầu tư công, TP cũng định hướng thu hút 21 dự án đối tác công - tư (PPP) và các dự án xã hội hóa, chủ yếu trong các lĩnh vực du lịch, dịch vụ, đô thị và hạ tầng thương mại. Nổi bật là tổ hợp du lịch và sân golf tại Cỏ Ống, khu đô thị du lịch - bến du thuyền tại Bến Đầm, cùng khu phát triển hỗn hợp tại trung tâm Côn Đảo. Tổng nhu cầu vốn đầu tư để triển khai toàn bộ kế hoạch đến năm 2045 ước tính hơn 65.000 tỉ đồng, bao gồm 21.648 tỉ đồng vốn ngân sách nhà nước và 44.555 tỉ đồng từ nguồn xã hội hóa và đầu tư tư nhân.
Lãnh đạo TP.HCM khẳng định, việc triển khai đồng bộ hơn 70 dự án trong giai đoạn tới sẽ đặt nền tảng chiến lược cho sự phát triển kinh tế biển bền vững, góp phần xây dựng Côn Đảo trở thành điểm đến biểu tượng của Việt Nam, nơi kết hợp hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên, di sản văn hóa và phát triển kinh tế xanh.
Cùng Cần Giờ tạo thành cực tiến biển mới cho TP.HCM
Sau dấu mốc lịch sử 1.7, Côn Đảo trở thành đặc khu của TP.HCM. Quần đảo rộng gần 76 km2, gồm 16 hòn đảo, trong đó Côn Sơn lớn nhất, cách trung tâm TP.HCM hơn 230 km. Trong quy hoạch mới, TP.HCM sẽ tạo 2 khu vực lấn biển để tạo thêm quỹ đất phát triển đô thị, gồm khu vực phía đông nam Suối Ớt (Cỏ Ống) và khu vực trung tâm Côn Đảo. Các khu vực này được xác định thiết kế theo hướng phát triển bền vững, hạn chế tối đa tác động đến hệ sinh thái biển và rừng đặc dụng, đảm bảo hài hòa giữa tăng trưởng và bảo tồn thiên nhiên.
Côn Đảo nổi bật với giá trị sinh thái đa dạng và là nơi cư trú của nhiều loài động vật quý hiếm
ẢNH: T.N
Quy hoạch của TP nhấn mạnh mọi dự án lấn biển sẽ phải được đánh giá tác động môi trường độc lập và công khai, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế về phát triển đô thị ven biển, đồng thời bảo đảm cảnh quan, đa dạng sinh học và không gian sinh thái đặc hữu của Côn Đảo. Quá trình đầu tư phải gắn chặt giữa phát triển hạ tầng và bảo vệ môi trường tự nhiên, kiểm soát chặt các nguồn gây ô nhiễm, đặc biệt là với các dự án du lịch, đô thị và công trình xây dựng. Mọi hoạt động đầu tư phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình đánh giá tác động môi trường và hướng đến mô hình phát triển xanh, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải carbon. Thành phố cũng yêu cầu tích hợp hạ tầng số, trạm viễn thông, trung tâm dữ liệu và nền tảng du lịch thông minh, phục vụ phát triển kinh tế số - du lịch bền vững.
"Quá tuyệt vời" là nhận xét đầu tiên của PGS-TS Phạm Văn Song, Hiệu trưởng Trường đại học Công nghệ miền Đông, trước thông tin về những dự án sắp được đầu tư tại Côn Đảo. Có tình cảm đặc biệt với hòn đảo này, PGS-TS Phạm Văn Song đánh giá nơi đây không chỉ sở hữu những giá trị hiếm có về môi trường, thiên nhiên mà còn có những giá trị tâm linh đặc biệt không dễ gì tìm được ở những nơi khác. Nếu phát triển được hòn đảo này 1 cách bài bản, trở thành hòn đảo xanh, áp dụng kinh tế tuần hoàn thì không chỉ TP được hưởng lợi về khai thác du lịch mà mỗi người dân TP cũng sẽ được hưởng những giá trị lớn về sức khỏe, tinh thần.
Bên cạnh đó, Côn Đảo có lợi thế là hiện vẫn còn hoang sơ, chưa có nhiều nhà đầu tư khai thác và đã được định hướng bảo tồn hệ sinh thái từ trước đến nay. Vì thế, việc thay đổi theo mô hình phát triển mới, quy hoạch mới hoàn toàn khả thi. Chỉ cần TP quyết liệt chỉ đạo, bám sát mục tiêu và định hướng thì sẽ làm được.
Đặc biệt, PGS-TS Phạm Văn Song rất ấn tượng với ý tưởng táo bạo lấn biển để bồi đắp Côn Đảo. Ngay từ khi TP.HCM quyết tâm "đánh thức" Cần Giờ, ông Phạm Văn Song đã ủng hộ mạnh mẽ với quan điểm: Tiến ra biển là con đường phải đi để TP.HCM cũng như cả nước phát triển vào kỷ nguyên mới. Khai thác đường hướng ra biển có ý nghĩa rất quan trọng đối với dân tộc Việt Nam, từ xưa đến nay. Dấu mốc lịch sử sáp nhập địa giới hành chính của T.Ư cũng là để địa phương nào cũng tận dụng được tối đa tài nguyên từ biển.
"Hiện nay TP.HCM đã có Bình Dương là trung tâm công nghiệp, TP.HCM (cũ) là trung tâm tài chính, thương mại, Bà Rịa-Vũng Tàu là trung tâm kinh tế biển. Nếu TP.HCM có thể xây dựng thành công 2 cực tiến biển Cần Giờ thành khu đô thị đẳng cấp quốc tế và Côn Đảo thành khu nghỉ dưỡng biển đảo kiểu mẫu theo đúng quy hoạch thì đây sẽ là lợi thế cạnh tranh cực lớn, không chỉ cho TP với cả nước mà với cả các TP lớn khác trên thế giới", PGS-TS Phạm Văn Song nhấn mạnh.
PGS-TS Phan Thị Thục Anh, Phó hiệu trưởng Trường ĐH VinUni, cũng cho rằng: Côn Đảo cùng với Cần Giờ tạo thành "vành đai xanh kép", trong đó, Cần Giờ là "lá phổi xanh" của đất liền với hệ sinh thái rừng ngập mặn, còn Côn Đảo là "viên ngọc xanh" giữa đại dương bao la - nơi thử nghiệm sống xanh, không gian để thực hiện các chính sách đặc thù.
Trong đề án chuyển đổi xanh tại Đặc khu Côn Đảo mà VinUni phối hợp cùng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đang thực hiện, các chuyên gia xác định phương châm phát triển thuận với tự nhiên, lấy bảo tồn làm động lực. Bảo tồn không chỉ giữ gìn một Côn Đảo xanh, mà trở thành nguồn lực khai thác kinh tế với giá trị có thể lên tới hàng trăm tỉ đồng mỗi năm. Lấy công nghệ xanh làm công cụ, lấy kinh tế tuần hoàn làm nền tảng. t
