Đơn hàng vẫn ổn định
Đó là câu trả lời của nhiều doanh nghiệp (DN) khi được hỏi về tình hình xuất khẩu các mặt hàng dệt may, da giày, đồ gỗ... Ông Tô Ngọc Ngời, Tổng giám đốc Công ty CP Vinafor Sài Gòn, thông tin cho đến lúc này, đơn hàng xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ đến hết tháng 2 chưa thấy có biến động đáng lo ngại. Đa số đơn hàng làm hết quý 1 và sang một nửa quý 2. Ở góc độ tích cực, khi gỗ và các sản phẩm gỗ từ Trung Quốc xuất sang Mỹ bị đội giá do thuế cao, có thể nhiều nhà nhập khẩu Mỹ sẽ tìm kiếm nhà cung cấp thay thế. Một số dự báo cho thấy VN có thể là thị trường để các nhà nhập khẩu Mỹ nhắm đến.
"Tuy nhiên, Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu đồ gỗ nội thất lớn nhất của VN, tăng hơn 30% trong năm ngoái với gần 1,2 tỉ USD. Việc lên phương án phòng ngừa, chuẩn bị trong trường hợp xấu nhất là suy thoái kinh tế, giảm mua hoặc bị áp thuế, giảm nhập khẩu… đều có thể xảy ra. Bởi chưa ai dám chắc các đơn hàng sau sẽ thuận tiện. Tâm lý nói chung là quan sát, phòng thủ…", ông Ngời lưu ý.
Nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực có thể bị ảnh hưởng khi thương chiến leo thang, suy thoái kinh tế...
ẢNH: Ngọc Dương
Tương tự với ngành dệt may, trong 2 tháng đầu năm, các DN sản xuất xuất khẩu đều có nhiều tín hiệu tích cực. Ông Thân Đức Việt, Tổng giám đốc Tổng công ty May 10, cho hay khả năng chống chịu trước biến động của thị trường đối với ngành dệt may là khá tốt, bởi chúng ta đã có kinh nghiệm. "Đến nay, lượng đơn hàng của DN dệt may tương đối dồi dào. Đơn hàng của công ty làm đến tháng 4 chưa hết. Trong Hiệp hội Dệt may VN, nhiều DN đã có đơn hàng làm hết quý 2, thậm chí các hợp đồng chuẩn bị để đàm phán tiếp cho quý 3 cũng đang được triển khai. Ngành dệt may xuất khẩu với xu hướng sản xuất xanh, đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường lớn, vẫn đang hoạt động tốt", ông Việt lạc quan.
Hiện ngành dệt may VN có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất so với các nước làm mặt hàng này xuất khẩu. "Nếu Mỹ suy thoái kinh tế, tôi nghĩ các thị trường lớn khác vẫn duy trì được. Hiện dệt may VN đã xuất khẩu sang hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Cùng với các khách hàng truyền thống như Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc, các nước ASEAN…, DN dệt may VN cũng đã khai thác những thị trường mới như châu Phi, Trung Đông… Nên theo tôi, việc khan hiếm đơn hàng trong thời gian tới khó có thể xảy ra", ông Việt bổ sung.
Đại diện Hiệp hội Da giày - túi xách VN cũng khá tự tin về sự ổn định tăng trưởng trong năm nay: "Năm 2025, ngành da giày đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 10% so với năm ngoái. Đến nay, các dự báo và dữ liệu từ các DN báo cáo về cho thấy đơn hàng có xu hướng duy trì ổn định".
Có phương án phòng bị
Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng, trước tình hình thương chiến giữa các nền kinh tế lớn, ngành công thương đã yêu cầu các thương vụ nước ngoài tích cực theo dõi, nắm bắt thông tin và dự báo. Đặc biệt, phải hỗ trợ kịp thời cho DN và kết nối với các hệ thống thương vụ, hiệp hội trong nước nếu có bất kỳ biến động gì. Các thương vụ phải cung cấp thông tin kịp thời về chính sách, xu hướng thị trường và các cơ hội xuất khẩu cho DN. Cục Công thương, Cục Phòng vệ thương mại trực thuộc Bộ và các đơn vị khác cần phối hợp để hỗ trợ DN vượt qua các rào cản và tận dụng cơ hội xuất khẩu sang các thị trường lớn…
Dù không ngại chuyện đơn hàng sụt giảm vì suy thoái kinh tế Mỹ nhưng các DN vẫn phập phồng lo bị áp thuế tại thị trường này. Ông Tô Ngọc Ngời nhìn nhận các ngành xuất khẩu chủ lực qua Mỹ cần có phương án phòng bị, thủ thế vì nhiều DN gỗ xuất khẩu sang Mỹ rất lớn, chiếm 50 - 70% tổng kim ngạch. Nếu có biến động thì phải có hướng xoay xở ngay từ lúc này. "Trước mắt, chúng tôi rất cẩn trọng với vấn đề minh bạch dữ liệu, nguồn gốc xuất xứ...", ông nói.
Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản VN, ngành gỗ đang phải đối mặt với một số thách thức lớn từ các thị trường xuất khẩu chủ lực do đang có những diễn biến thay đổi về chính sách thuế. Từ năm 2020 đến nay, kim ngạch xuất khẩu gỗ đã tăng mạnh hơn 5,3 tỉ USD, từ 12,5 tỉ USD lên 17,8 tỉ USD. Trong đó, thị trường Mỹ chiếm hơn 11 tỉ USD, tương đương 60% tổng kim ngạch xuất khẩu ngành gỗ của cả nước. Thế nên, điều lo ngại của ngành là liệu có bị vạ lây từ chính sách thuế áp lên các đối tác lớn của Mỹ hay không. Đơn hàng xuất khẩu hiện đang ổn định nhưng nếu Mỹ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, tiếp tục gia tăng thuế quan, chắc chắn ngành xuất khẩu gỗ sẽ bị ảnh hưởng.
Đại diện Hiệp hội Gỗ và Lâm sản VN cảnh báo Chính phủ Mỹ đã có yêu cầu rà soát và áp thuế đối ứng đối với 17.000 mặt hàng nhập khẩu, trong đó có các sản phẩm gỗ. Nếu Mỹ tăng mức thuế quan và tăng chính sách bảo hộ, nguy cơ xuất khẩu gỗ của VN sang thị trường Mỹ bị giảm là điều khó tránh khỏi, đặc biệt khi thuế suất có thể lên đến 25%. Theo ước tính, nếu Mỹ áp thuế 20-25% cho các sản phẩm gỗ VN sẽ khiến sản phẩm xuất khẩu ngành này mất khoảng gần 2 tỉ USD mỗi năm.
"Tất cả cần được cảnh báo đến từng chi tiết từng mặt hàng. Bên cạnh đó là hết sức cẩn trọng với xuất xứ nguyên liệu, nhằm tránh bị áp thuế bổ sung hoặc bị điều tra…", ông Tô Ngọc Ngời lưu ý.
Các ngành hàng sản xuất xuất khẩu truyền thống có tiềm lực nhưng để tăng tốc trong giai đoạn này khá khó khăn. Lý do, đòi hỏi về chuỗi cung ứng, nguồn gốc xuất xứ, các tiêu chuẩn về môi trường, sản xuất xanh… khiến ngành bị chững lại, đặc biệt với các DN trong nước, vốn yếu về tài lực và kinh nghiệm ra thế giới. Thế nên, tuy một nửa số giày Nike trên thế giới được làm từ VN, song giá trị gia tăng ngành xuất khẩu dệt may mang về cho DN nội địa vẫn không cao, đa số vào tay các tập đoàn có vốn đầu tư nước ngoài.
Ông Diệp Thành Kiệt, Phó chủ tịch Hiệp hội Da giày - túi xách VN
