Khiếu kiện kéo dài chưa có hồi kết
Theo Cục Thuế (Bộ Tài chính), việc chuyển giá tránh thuế thu nhập doanh nghiệp không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà ở tất cả các quốc gia. Các hành vi chuyển giá tránh thuế của các doanh nghiệp FDI ngày càng tinh vi, phức tạp, là thách thức chung của cơ quan thuế tất cả các nước, trong đó có Việt Nam.
Coca-Cola Việt Nam không đồng ý với biên bản thanh tra và cơ quan thuế vẫn đang tiếp tục trong quá trình giải quyết khiếu nại, khiếu kiện
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH
Các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam phát sinh giao dịch với công ty mẹ, công ty liên kết tại nước ngoài. Tuy nhiên, hiện không có nguồn thông tin đảm bảo đáng tin cậy để xem xét các giao dịch liên quan của các công ty này với các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam...
Thời gian thanh tra giới hạn theo luật Thanh tra. Trong khi đó, các doanh nghiệp FDI có giao dịch liên kết là các tập đoàn lớn, có đội ngũ tài chính kế toán giàu kinh nghiệm, thông tin dữ liệu sổ sách kế toán lớn, gây khó khăn với công chức thuế khi thực hiện thanh tra.
Đánh giá việc xử lý đối với hành vi chuyển giá của doanh nghiệp FDI phức tạp, khó khăn, hay xảy ra khiếu kiện, Cục Thuế dẫn ví dụ về việc thanh tra, kiểm tra đối với Coca-Cola Việt Nam.
Giai đoạn từ 2007 - 2015, Coca-Cola Việt Nam có phát sinh giao dịch với các bên liên kết về mua nguyên liệu, gồm hương liệu, chất cô đặc, mua bán tài sản cố định, nhận dịch vụ, vay vốn, mua bán hàng hóa là các sản phẩm nước giải khát mang thương hiệu của Tập đoàn Coca-Cola.
Coca-Cola Việt Nam đã kê khai, nộp các tờ khai giao dịch liên kết và lập hồ sơ xác định giá thị trường cho các năm tài chính từ 2007 - 2015. Số liệu Coca-Cola Việt Nam kê khai phản ánh thua lỗ và chuyển lỗ phát sinh giai đoạn trước, dẫn đến năm 2015 mới bắt đầu nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.
Phương pháp xác định giá mà công ty này áp dụng là phương thức so sánh lợi nhuận. Kết quả phân tích so sánh tại hồ sơ xác định giá thị trường với các đối tượng được chính Coca-Cola Việt Nam lựa chọn cho thấy, trong 5 năm, từ 2007 - 2012, kết quả kinh doanh của Coca-Cola Việt Nam nằm dưới biên độ giá thị trường chuẩn được hình thành từ các đối tượng so sánh độc lập do chính Coca-Cola Việt Nam tự lựa chọn.
Đáng lưu ý, Coca-Cola Việt Nam không thực hiện điều chỉnh kết quả kinh doanh của các năm có kết quả nằm dưới biên độ giá thị trường. Từ đó, đoàn thanh tra xác định Coca-Cola Việt Nam thuộc trường hợp ấn định giá giao dịch liên kết. Qua đó, làm tăng lợi nhuận tính thuế của doanh nghiệp này của 3 năm 2007, 2011 và 2012 tổng cộng gần 362 tỉ đồng, đồng thời giảm số lỗ phát sinh trong niên độ thanh tra hơn 762 tỉ đồng.
Coca-Cola Việt Nam không đồng ý với biên bản thanh tra. Hiện cơ quan thuế vẫn đang tiếp tục trong quá trình giải quyết khiếu nại tại các cấp, giải quyết khiếu kiện tại tòa án.
Tăng cường thanh tra, xử lý hành vi chuyển giá tránh thuế
Để ngăn ngừa, hạn chế tình trạng chuyển giá, tránh thuế của các doanh nghiệp FDI, Cục Thuế cho biết đang tăng cường thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp có rủi ro cao về giao dịch liên kết để ngăn ngừa, xử lý đối với hành vi chuyển giá tránh thuế; tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để thu thập thông tin về các giao dịch, đầu tư, ưu đãi... nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết...
Các hành vi chuyển giá tránh thuế của doanh nghiệp FDI ngày càng tinh vi, phức tạp
ẢNH: NGỌC THẮNG
Hiện nay, các quốc gia, trong đó có Việt Nam tham gia trụ cột 2 (đảm bảo doanh nghiệp đa quốc gia phải chịu thuế ở mỗi nước với mức thuế suất tối thiểu thực tế là 15% bất kể doanh nghiệp đó hoạt động ở đâu - PV) về thuế tối thiểu toàn cầu nhằm ngăn chặn cuộc đua xuống đáy về ưu đãi thuế, giúp hạn chế các tập đoàn đa quốc gia lợi dụng sự khác biệt thuế suất qua ưu đãi để dịch chuyển lợi nhuận.
Cục Thuế nhấn mạnh, thời gian tiếp theo, khi Nghị định quy định chi tiết một số điều của Nghị quyết 107/2023/QH15 về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu được ban hành và có hiệu lực thi hành, các doanh nghiệp FDI sẽ khó có thể sử dụng chính sách giá nội bộ tập đoàn (thường gọi là chuyển giá) để dàn xếp giao dịch giữa các bên liên kết để tránh thuế thu nhập doanh nghiệp.
Theo Bộ Tài chính, trong năm 2023, số doanh nghiệp FDI báo lỗ là 16.292/28.918 doanh nghiệp, tăng 21,2%. Nhiều doanh nghiệp báo lỗ liên tục nhiều năm nhưng vẫn mở rộng quy mô vốn đầu tư. Thời gian qua, Báo Thanh Niên có nhiều bài viết phân tích các khía cạnh xung quanh vấn đề này.
Sau phản ánh của Báo Thanh Niên, Văn phòng Chính phủ đã có công văn truyền đạt ý kiến của Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng về thông tin, báo chí và dư luận phản ánh việc doanh nghiệp FDI báo lỗ ngày càng tăng; yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát, đánh giá về các nội dung báo chí phản ánh, báo cáo trước ngày 15.3.
