Cà Mau đang "thiết kế lại" ngành cua
Mô hình nuôi cua truyền thống kết hợp quảng canh là một trong những lợi thế tự nhiên được Cà Mau khai thác để phát triển ngành hàng cua bền vững
Ảnh: Gia Bách
Với lợi thế tự nhiên từ rừng ngập mặn ven biển và kinh nghiệm truyền đời của người dân địa phương, từ lâu, Cà Mau đã là vùng đất nuôi cua trọng điểm của cả nước. Thế nhưng, năm 2025, tỉnh không chỉ đơn thuần phát triển thêm diện tích hay tăng sản lượng, mà đang từng bước tổ chức lại toàn bộ chuỗi ngành hàng cua từ khâu nuôi, liên kết sản xuất, tiêu thụ đến định vị thương hiệu theo định hướng hiện đại, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Ông Lê Văn Sử, Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, cho biết tỉnh đặt mục tiêu đưa tổng sản lượng cua thương phẩm đạt khoảng 41.834 tấn/năm. Trong đó, phần lớn diện tích vẫn là nuôi cua kết hợp trên nền tảng quảng canh truyền thống, với khoảng 418.340 ha, năng suất trung bình đạt 0,1 tấn/ha/năm.
Song, điểm nhấn của kế hoạch phát triển ngành hàng cua không nằm ở những con số này, mà ở sự chủ động tái cấu trúc ngành hang, như: xây dựng các mô hình chuẩn, phát triển hợp tác xã, hình thành chuỗi giá trị, hợp tác với các hệ thống siêu thị và thử nghiệm mô hình nuôi cua trong hộp theo hướng công nghệ cao.
Cua Năm Căn - Cà Mau được dán tem truy xuất nguồn gốc và đóng gói trước khi đưa vào hệ thống siêu thị, thể hiện bước tiến trong chiến lược nâng tầm thương hiệu và gia tăng giá trị sản phẩm cua của tỉnh
Ảnh: Gia Bách
Từ hộ nhỏ lẻ đến hợp tác xã quy mô lớn
Một trong những bước chuyển căn cơ của Cà Mau là chuyển đổi từ hình thức sản xuất nhỏ lẻ sang tổ chức quy mô, có liên kết và chia sẻ lợi ích rõ ràng. Dự kiến, trong năm 2025, tỉnh sẽ thành lập ít nhất 12 hợp tác xã mới chuyên nuôi cua, với mỗi hợp tác xã có diện tích nuôi từ 100 ha trở lên. Đây là bước đi quan trọng để tạo ra các vùng nguyên liệu tập trung, đủ lớn để tham gia vào chuỗi giá trị hàng hóa và đáp ứng yêu cầu về truy xuất nguồn gốc - yếu tố ngày càng khắt khe trên thị trường nội địa lẫn xuất khẩu.
Đại diện tỉnh Cà Mau nhận giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý sản phẩm cua Cà Mau cho tỉnh
Ảnh: Gia Bách
Cùng với đó, Cà Mau cũng lên kế hoạch xây dựng 12 chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm cua và hợp tác với ít nhất 2 hệ thống siêu thị lớn. Đây là lần đầu tiên tỉnh đặt ra mục tiêu cụ thể trong việc đưa cua thương phẩm từ ao nuôi đến kệ bán lẻ bằng một chuỗi khép kín có tổ chức, thay vì phụ thuộc vào thương lái như lâu nay.
"Chỉ khi người nuôi cua không còn bị động trong khâu tiêu thụ, sản phẩm có nơi đến ổn định với giá cả minh bạch thì mới khuyến khích được họ áp dụng kỹ thuật nuôi chuẩn, đầu tư cải tiến quy trình để nâng cao chất lượng và năng suất", ông Lê Văn Sử nói.
Không chỉ tổ chức lại sản xuất, Cà Mau cũng bắt đầu bước chân vào hướng đi công nghệ trong ngành cua - vốn lâu nay vẫn gắn với hình ảnh "con cua mò bùn" truyền thống.
Trong năm 2025, tỉnh sẽ triển khai mô hình thử nghiệm nuôi cua trong hộp với quy mô khoảng 3.000 hộp, kỳ vọng cho sản lượng khoảng 7 tấn mỗi năm. Dù chưa lớn về sản lượng, nhưng đây là mô hình mang tính đột phá, giúp kiểm soát tốt môi trường, giảm rủi ro bệnh tật và thuận lợi cho truy xuất nguồn gốc.
Song song đó, mô hình "lớp học hiện trường" cũng được triển khai trên diện tích 12 ha, ứng dụng chế phẩm vi sinh trong nuôi cua kết hợp với tôm sú quảng canh cải tiến. Đây là cách tiếp cận "vừa học, vừa làm", giúp nông dân dễ tiếp cận và chuyển giao kỹ thuật hiệu quả hơn so với các buổi tập huấn truyền thống.
Ngoài ra, tỉnh cũng xây dựng 2 mô hình quy mô lớn khác: một vùng nuôi cua kết hợp gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm 10 ha và một vùng nguyên liệu cua an toàn thực phẩm có liên kết tiêu thụ 40 ha. Tất cả đều nhằm hướng tới mục tiêu chuẩn hóa chuỗi sản xuất - tiêu thụ và gia tăng giá trị sản phẩm.
Cua Cà Mau nổi bật với lớp vỏ chắc, càng to, thịt ngọt đậm và dai tự nhiên
Ảnh: Gia Bách
Hướng tới trung tâm cua của cả nước
Không dừng ở sản lượng, mục tiêu lớn hơn của Cà Mau là trở thành trung tâm nuôi cua lớn nhất vùng ĐBSCL và cả nước, không chỉ về quy mô diện tích mà còn ở tổ chức sản xuất, công nghệ, chất lượng và năng lực cạnh tranh quốc tế.
"Chúng tôi xác định ngành cua là ngành hàng chủ lực mang lại sinh kế cho hàng trăm ngàn hộ dân, đồng thời là mũi nhọn kinh tế của tỉnh. Việc tổ chức lại ngành cua là một phần trong chiến lược tăng trưởng GRDP đạt từ 8,5% trở lên trong năm 2025, tạo nền tảng cho giai đoạn tăng trưởng 2 con số từ 2026 - 2030", ông Lê Văn Sử nhấn mạnh.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, nghề nuôi cua vốn thân thiện với môi trường, không sử dụng nhiều thức ăn công nghiệp hay thuốc hóa học đang trở thành lợi thế lớn của Cà Mau trong phát triển nông nghiệp xanh và bền vững.
Rừng ngập mặn ở Cà Mau tạo nên hệ sinh thái lý tưởng để nuôi cua kết hợp quảng canh - một trong những tiềm năng lớn giúp tỉnh duy trì diện tích nuôi cua lên đến hàng trăm ngàn ha
Ảnh: Gia Bách
Để đồng hành cùng chiến lược phát triển ngành hàng, tỉnh Cà Mau dự kiến tổ chức lễ hội cua Cà Mau lần thứ 2 vào cuối năm 2025. Không chỉ là hoạt động văn hóa - du lịch, lễ hội sẽ tập trung tôn vinh nghề nuôi cua, giới thiệu các mô hình mới, sản phẩm chất lượng cao và các chuỗi liên kết hiệu quả. Đặc biệt, thương hiệu "Cua Năm Căn - Cà Mau" sẽ tiếp tục được quảng bá rộng rãi đến thị trường trong nước và quốc tế.
Bằng cách kết hợp giữa tái cấu trúc sản xuất, chuẩn hóa chất lượng, liên kết tiêu thụ và quảng bá thương hiệu, Cà Mau đang từng bước đưa ngành cua từ một ngành nghề truyền thống lên vị thế một ngành hàng có giá trị, có sức cạnh tranh và đủ tầm vươn xa. Đây không chỉ là một câu chuyện tăng sản lượng, mà là câu chuyện của một địa phương dám đi con đường riêng để tạo dấu ấn trong nền kinh tế nông nghiệp thời hội nhập.
