Sớm nâng lương từ 1.1.2026 để cán bộ yên tâm công tác
Nhiều đại biểu (ĐB) đánh giá cao kết quả đạt được từ việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng cũng còn nhiều hạn chế cần sớm khắc phục. Theo ĐB Dương Văn Phước (đoàn TP.Đà Nẵng), dù Chính phủ và các bộ, ngành đã nỗ lực ban hành các cơ chế, chính sách, hướng dẫn, song nhiều văn bản còn chưa kịp thời, chồng chéo, nhất là những vấn đề liên quan đến phân cấp thu, chi ngân sách, phân cấp quản lý đầu tư xây dựng. Do đó, chính quyền cấp xã "hiện nay còn rất lúng túng".
Cạnh đó là tình trạng bố trí cán bộ chưa đồng bộ. Ví dụ phòng kinh tế và phòng văn hóa chỉ có 5 - 6 biên chế, nhiều người không có chuyên môn nhưng phải gánh vác công việc của 4 phòng chuyên môn cấp huyện trước đây. Một số xã thừa cán bộ; ngược lại nhiều xã thiếu nghiêm trọng, nhất là khu vực miền núi, biên giới, hải đảo, có nơi thiếu từ 7 - 14 người, rất khó thực hiện nhiệm vụ được giao.
Quốc hội thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025
ẢNH: TTXVN
Từ thực tế nêu trên, ĐB Phước đề nghị Chính phủ sớm ban hành các văn bản hướng dẫn còn thiếu, sửa đổi, bổ sung các quy định còn chồng chéo, xây dựng cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền rõ ràng. Bộ Nội vụ cần sớm khảo sát thực tế, xây dựng vị trí việc làm, khung biên chế tối thiểu để làm cơ sở định biên cho cấp xã; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ theo vị trí việc làm tương ứng; tham mưu ban hành các cơ chế tiền lương phù hợp để khuyến khích cán bộ yên tâm công tác.
ĐB Trần Quốc Tuấn (đoàn Vĩnh Long) dành sự quan tâm về chế độ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở. Ông nói, với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều người phải đi làm xa hơn, nhiều việc hơn, nhưng thu nhập thì không khá hơn. Chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt đều tăng, khiến thu nhập thực tế giảm 10 - 12%.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Vĩnh Long) đề nghị tăng lương cơ sở ngay từ 1.1.2026
ẢNH: GIA HÂN
Ông Tuấn cho rằng mức lương hiện hành không còn phù hợp. Bởi tính trung bình, chỉ riêng chi phí sinh hoạt tối thiểu (ăn uống, đi lại, điện nước, học phí…) ở vùng đô thị, mỗi người cần khoảng 5 triệu đồng/tháng. Với mức lương cơ sở như hiện nay, nhiều công chức trẻ chỉ đủ trang trải đến ngày thứ 20 của tháng, "10 ngày cuối phải chạy bằng niềm tin và mì gói", ông Tuấn nói.
Khẳng định nâng cao đời sống cán bộ chính là nâng cao chất lượng bộ máy, ĐB Tuấn đề nghị điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ 1.1.2026 mà không chờ đến giữa năm như các giai đoạn trước đây. "Cán bộ có đủ sống mới yên tâm phục vụ, công chức không bị nặng gánh cơm áo gạo tiền mới nhẹ lòng cống hiến", ông Tuấn nói.
Cải cách tiền lương phải phù hợp khả năng ngân sách
Tiếp thu, giải trình ý kiến các ĐB, Phó thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà cho biết việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy; qua đó thực hiện thành công việc sắp xếp lại giang sơn; thay đổi căn bản từ phương thức quản lý hành chính sang quản trị kiến tạo và phục vụ nhân dân. Đến nay, mô hình mới đã cơ bản thông suốt, nhiều địa phương có cách làm sáng tạo, linh hoạt, kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh.
Phó thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà cho rằng cải cách tiền lương phải thận trọng từng bước
ẢNH: TTXVN
Song do mới vận hành được 4 tháng, đây cũng là vấn đề mới, chưa có tiền lệ, nên những khó khăn, vướng mắc, bất cập ban đầu là điều dễ chia sẻ, cần thêm thời gian. Tinh thần là vừa làm vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện trên tất cả các phương diện.
Dẫn tổng hợp từ 34 tỉnh, thành phố, Phó thủ tướng nhận định số lượng cán bộ, công chức cấp xã không phải thiếu, tính bình quân chiếm 41,3% và chỉ có 5,38% là chưa phù hợp với chuyên môn; nhưng vì đây là vấn đề mới nên chưa thể nhuần nhuyễn ngay được. Chính phủ đang tập trung chỉ đạo Bộ Nội vụ hoàn thiện khung vị trí việc làm, nhất là với cấp xã; đồng thời hoàn thiện các điều kiện làm cơ sở cho việc giao biên chế, đảm bảo đúng số lượng.
Nhức nhối bạo lực học đường
ĐB Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh) băn khoăn trước vấn nạn bạo lực học đường, nhất là bạo lực trên không gian mạng. Hệ lụy của vấn đề này vô cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng cả về thể chất và tinh thần của học sinh (HS). Với giáo viên, nhiều người áp lực với nỗi sợ hãi khi phải làm việc trong chính ngôi trường của mình.
Bà Hà kiến nghị nhà trường và gia đình cần có trách nhiệm liên đới khi con em là HS vi phạm; xây dựng cơ chế phản ứng nhanh trong trường học, kết nối với công an, chính quyền địa phương và cơ sở y tế. Các nền tảng mạng xã hội cần có trách nhiệm hơn trong việc đưa thông tin nhằm kiểm soát nội dung bạo lực.
Cùng đó là bổ sung các hình thức kỷ luật mang tính phục hồi nhưng vẫn đủ sự răn đe, điều chỉnh hành vi để HS có thể nhận ra sai lầm và không tái phạm; có thể tổ chức hoạt động lao động cộng đồng, tham gia chương trình tư vấn bắt buộc hoặc hình thức xin lỗi công khai dưới sự hướng dẫn của nhà trường.
Vẫn theo Phó thủ tướng, việc giao biên chế vừa qua của cả hệ thống chính trị ở cấp xã mới chỉ là hướng dẫn tạm thời. Tới đây, cấp có thẩm quyền sẽ giao biên chế cho giai đoạn 2026 - 2030. Trước mắt, các địa phương cần chủ động rà soát, đánh giá cơ cấu cán bộ nhằm đảm bảo vận hành bộ máy cấp xã; những vị trí như tài chính, địa chính, môi trường, công nghệ thông tin, xây dựng, tư pháp... nếu cần thiết có thể tuyển dụng, điều động cán bộ từ cấp tỉnh về. Chính phủ cũng sẽ giao Bộ Nội vụ xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã cho đến năm 2030, nhằm chủ động cho phương án này.
Liên quan đến phân cấp, phân quyền, bà Trà cho hay đang tập trung rà soát 30 nghị định và thông tư của các bộ về vấn đề này, nhằm đánh giá lại tính khả thi.
Về cải cách tiền lương, bà Trà thông tin hiện đang xây dựng một đề án tổng thể. Ban Chính sách và chiến lược T.Ư sẽ chủ trì đánh giá lại Nghị quyết số 27, sau đó báo cáo T.Ư trong quý 1/2026. Từ đó xây dựng kế hoạch cụ thể, có lộ trình phù hợp, nằm trong tổng thể cải cách nền hành chính, tăng trưởng kinh tế và khả năng chi trả chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức. "Ngay sau đây thì chưa thể thực hiện ngay được, phải rất kỹ lưỡng, thận trọng từng bước để chuẩn bị việc này căn cơ, phù hợp…", Phó thủ tướng nhấn mạnh.
Đề xuất công nhận liệt sĩ với nhân viên y tế
ĐB Trần Khánh Thu (đoàn Hưng Yên) bày tỏ sự day dứt trước tình trạng bạo lực nhân viên y tế. Theo bà, cán bộ y tế luôn sẵn sàng đối mặt với trách nhiệm và nguy hiểm, nhưng ngành y sẽ không thể phát triển nếu không có sự bảo vệ và hỗ trợ cho những người làm nghề. "Không thể để những chiến sĩ áo trắng phải đánh đổi tính mạng của mình khi đang cố gắng để giữ lấy sinh mạng cho người khác", bà nói.
Nữ ĐB kiến nghị có cơ chế bảo đảm cho cán bộ, nhân viên y tế được làm việc trong môi trường y tế an toàn; trường hợp dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở cán bộ, nhân viên y tế khi thực hiện nhiệm vụ tại cơ sở y tế là hành vi chống người đang thi hành công vụ. Đồng thời nghiên cứu việc công nhận liệt sĩ đối với trường hợp nhân viên y tế hy sinh khi làm nhiệm vụ và thương binh khi nhân viên y tế bị thương.
