Tại Hội thảo khoa học quốc tế "Tăng cường kết nối nghiên cứu khoa học trong hoạch định chính sách di cư" , PGS-TS Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Xã hội học và tâm lý học, đã chia sẻ thông tin quan trọng về vai trò của kiều hối trong phát triển kinh tế - xã hội.
Sự kiện diễn ra ngày 11.9, do Viện trưởng Viện Xã hội học và tâm lý học phối hợp cùng Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tổ chức, nhằm thúc đẩy hợp tác nghiên cứu và chính sách di cư hiệu quả hơn.
Hội thảo khoa học quốc tế "Tăng cường kết nối nghiên cứu khoa học trong hoạch định chính sách di cư"
ẢNH: LÂM BÌNH
Theo PGS-TS Chu Văn Tuấn, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiện đã vượt 6 triệu người, sinh sống tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó hơn 80% tập trung ở các nước phát triển. Đây là một cộng đồng đa dạng với nhiều hình thức di cư: lao động, học tập, đoàn tụ gia đình, chuyên gia, doanh nhân, trí thức.
Đóng góp kinh tế - xã hội của kiều bào Việt Nam là rất lớn. Kiều hối gửi về Việt Nam năm 2024 đạt khoảng 16 tỉ USD, đưa Việt Nam nhiều năm liên tiếp nằm trong nhóm 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới.
Riêng TP.HCM tiếp nhận trên 9,5 tỉ USD, chiếm khoảng 60% tổng lượng kiều hối cả nước. Ngoài ra, lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng năm 2024 đạt hơn 158.000 người.
Tuy nhiên, theo ông, việc huy động và kết nối nguồn lực kiều bào hiện vẫn còn phân tán, thiếu cơ chế thể chế hóa và sự phối hợp liên ngành.
"Các bằng chứng quốc tế cũng cho thấy Việt Nam cần có cơ chế dữ liệu và mạng lưới học thuật - chính sách để phát huy hiệu quả tiềm năng của cộng đồng. Do đó, cần xây dựng và thực thi những chính sách di cư nhân văn, hiệu quả và bền vững thông qua một diễn đàn học thuật - chính sách", ông Tuấn cho hay.
Chú trọng chính sách cho thế hệ trẻ
Theo Viện trưởng Viện Xã hội học và tâm lý học, các phân tích thực tiễn và kết quả nghiên cứu sẽ giúp định hình các đề xuất cụ thể, từ đó hỗ trợ cơ quan quản lý xây dựng chính sách di cư hiệu quả, nhân văn và phù hợp với bối cảnh Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế. Thông qua đối thoại và chia sẻ, hội thảo góp phần thúc đẩy vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như một nguồn lực chiến lược cho phát triển đất nước.
PGS-TS Chu Văn Tuấn, Viện trưởng Viện Xã hội học và tâm lý học
ẢNH: LÂM BÌNH
"Kiều bào không chỉ đóng góp kiều hối, đầu tư, tri thức, mà còn giữ vai trò cầu nối văn hóa - ngoại giao, giúp nâng cao hình ảnh và vị thế của Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế", ông Tuấn nhấn mạnh.
Khẳng định người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không thể tách rời, là nguồn lực quan trọng cho phát triển đất nước, GS-TS Đặng Nguyên Anh, nguyên Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, cho hay hiện có khoảng hơn 5.000 nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), y sinh học, vật liệu mới, năng lượng tái tạo trên thế giới.
Tuy nhiên, người Việt Nam ở nước ngoài cũng gặp những rào cản về pháp lý, cư trú từ phía nước sở tại; quyền lợi về an sinh xã hội khó tiếp cận bảo hiểm, phúc lợi xã hội. Cạnh đó, người Việt còn gặp hạn chế về cơ hội việc làm chất lượng cao, thu nhập thấp hơn lao động nước sở tại do định kiến và phân biệt đối xử...
"Người Việt Nam ở nước ngoài là nguồn lực chiến lược về kinh tế, tri thức, công nghệ, văn hóa, uy tín quốc gia. Do đó, cần có chính sách toàn diện, linh hoạt và thuận lợi hơn để phát huy tối đa tiềm năng này, đặc biệt cần phải chú trọng các chính sách cho thế hệ trẻ thông qua các hoạt động như: trại hè, thực tập, giao lưu văn hóa, phát triển cộng đồng", GS-TS Đặng Nguyên Anh khuyến nghị.
