Chiều nay 11.11, tại kỳ họp chuyên đề HĐND TP.Đà Nẵng khóa X, vấn đề thủy điện điều tiết và xả lũ trong đợt mưa lũ lịch sử cuối tháng 10 vừa qua đã trở thành chủ đề "nóng" thu hút nhiều ý kiến thảo luận.
Ông Nguyễn Hảo, Bí thư Đảng ủy xã Đại Lộc, cho biết trong đợt lũ vừa qua, mực nước sông Vu Gia - Thu Bồn dâng rất cao, gây ngập sâu ở vùng hạ du. Nhiều người dân đặt câu hỏi về trách nhiệm của các nhà máy thủy điện trong việc điều tiết và xả lũ về hạ du.
Ông Hảo đề nghị UBND TP.Đà Nẵng làm rõ trách nhiệm và yêu cầu các nhà máy thủy điện xả lũ đúng quy trình. Bởi, hiện nay thông tin dự báo thời tiết và mực nước lũ cũng còn độ "vênh" so với thực tế, gây bị động trong ứng phó, đặc biệt là công tác sơ tán dân.
Bí thư Đảng ủy xã Đại Lộc cho rằng, đợt mưa lũ vừa qua dự báo mực nước dâng 1,5 m nhưng thực tế cao hơn nhiều. Ông đề nghị cần nâng cao năng lực dự báo để phục vụ hiệu quả hơn cho công tác chỉ đạo, điều hành.
Một thủy điện bậc thang trên lưu vực Vu Gia - Thu Bồn điều tiết xả lũ hồi đầu tháng 11
ẢNH: MẠNH CƯỜNG
Cùng quan điểm, ông Bhling Mia, Bí thư Đảng ủy xã Tây Giang, cho rằng cần đánh giá lại quy trình vận hành liên hồ chứa, nhất là với những thủy điện không có cửa xả đáy. Đồng thời, cần phải có hướng xử lý đối với các hồ chứa thủy điện không vận hành hoặc vận hành không đúng theo quy định.
"Tại H.Tây Giang cũ có 2 nhà máy thủy điện nhỏ, không được thiết kế cửa xả đáy. Khi lũ về, việc xả tràn khiến nước dồn nhanh về hạ du, gây ngập úng toàn bộ các xã A Vương, Tây Giang, ảnh hưởng đến hàng trăm hộ dân", ông Mia nói.
Ông đề nghị rà soát lại toàn bộ quy trình thiết kế và vận hành các thủy điện dưới 100 MW mà không có cửa xả đáy để đảm bảo an toàn cho khu vực hạ lưu.
Ông Lê Văn Dũng, Phó trưởng ban Đô thị HĐND TP.Đà Nẵng, cũng cho rằng một số nhà máy thủy điện chưa làm tròn trách nhiệm trong đợt lũ vừa qua. Thông tin điều tiết nước hiện được công bố chủ yếu qua các thông số kỹ thuật khó hiểu, người dân không nắm được khi nào xả nước, lưu lượng bao nhiêu, vùng nào có nguy cơ ngập. Ông Dũng đề xuất đổi mới cách truyền đạt thông tin, giúp người dân dễ hiểu, dễ chủ động ứng phó.
Đúng quy trình nhưng chưa hiệu quả
Phát biểu tại kỳ họp, ông Trần Nam Hưng, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, ghi nhận nỗ lực của các địa phương trong công tác ứng phó với đợt mưa lũ vừa qua. Từ cấp thành phố đến xã, phường đều có kịch bản chi tiết cho từng tình huống thiên tai, thường xuyên cập nhật, điều chỉnh phù hợp thực tế để không bị động
Ông cho biết, lãnh đạo thành phố đã trực tiếp kiểm tra các hồ chứa và xác nhận các đơn vị tuân thủ đúng Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn (Quy trình 1865, ban hành kèm Quyết định 1865/QĐ-TTg ngày 23.12.2019 của Thủ tướng Chính phủ).
Ông Trần Nam Hưng, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, phát biểu tại kỳ họp
ẢNH: MẠNH CƯỜNG
Ông Hưng cũng cho rằng, bản thân cũng nghi ngờ câu chuyện điều tiết xả lũ, nhưng qua kiểm tra thực tế thì mực nước về hồ và mực nước xả về hạ du đều được các thiết bị kỹ thuật hiện đại giám sát. Qua khâu vận hành, pháp lý thì cũng khẳng định việc điều tiết xả lũ là đúng.
Tuy nhiên, ông Hưng thẳng thắn cho rằng hiệu quả điều tiết của các hồ chứa vẫn chưa cao, do một số quy định trong Quy trình 1865 còn "cứng nhắc", chưa phù hợp với diễn biến thực tế mưa lũ.
Tại buổi làm việc ngày 4.11, TP.Đà Nẵng cũng đã kiến nghị Bộ NN-MT trình Thủ tướng xem xét điều chỉnh Quy trình 1865 để phù hợp thực tiễn và tăng quyền chủ động cho địa phương trong chỉ đạo, vận hành.
"Các hồ thủy điện nếu làm trái Quy trình 1865 để cho dân bị ngập nhiều hơn, thiệt hại nhiều hơn thì đến mức có thể truy cứu trách nhiệm hình sự. Phải khẳng định rằng, dù các hồ thủy điện vừa rồi có điều tiết xả lũ để cắt lũ cho hạ du, nhưng hiệu quả thực tế còn thấp", ông Hưng khẳng định.
Về lâu dài, ông Trần Nam Hưng cho biết thành phố sẽ tăng cường trang thiết bị phòng chống sạt lở, xây dựng khu tái định cư và chòi tránh trú bão, lũ.
TP.Đà Nẵng dự kiến đề xuất Trung ương hỗ trợ khoảng 2.000 tỉ đồng để xây dựng các khu tái định cư cho người dân vùng sạt lở, vùng có nguy cơ cao. Thành phố cũng nghiên cứu ban hành nghị quyết chuyên đề về xây dựng chòi tránh trú bão, tránh ngập lụt, tương tự mô hình từng được tỉnh Quảng Nam cũ áp dụng hiệu quả trước đây.
