Trong vụ án xảy ra tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), Viện KSND tối cao truy tố bà Lê Thúy Hằng, cựu Tổng giám đốc doanh nghiệp này về 2 tội tham ô tài sản và và lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Với trách nhiệm cá nhân, bà Hằng bị cáo buộc gây thiệt hại cho Nhà nước 95,7 tỉ đồng, hưởng lợi 73,5 tỉ đồng.
Sai phạm gây thiệt hại và hưởng lợi lớn nhất là liên quan đến việc sản xuất trái phép vàng miếng SJC.
Cựu Tổng giám đốc SJC Lê Thúy Hằng
ẢNH: T.H
"Đầu mối" từ 2 tiệm vàng ở TP.HCM
Theo quy định, Công ty SJC chỉ được sản xuất, gia công lại vàng miếng SJC móp méo khi được sự chấp thuận của Ngân hàng nhà nước (NHNN). Để kiểm soát việc này, NHNN thành lập tổ giám sát thực hiện giám sát toàn bộ quá trình gia công vàng miếng SJC tại Xưởng vàng Tân Thuận (TP.HCM).
Việc gia công vàng miếng gồm 12 bước, chia thành 4 tổ, gồm tổ nấu vàng (nhận nguyên liệu từ kho, nấu vàng đổ thỏi, cán phá, cán tinh); tổ cắt, tỉa (kiểm tra hàm lượng, cắt phôi, cắt tỉa, sấy - lau); tổ dập định hình; và tổ đóng số seri.
Lợi dụng sơ hở trong khâu giám sát, khoảng tháng 10.2021, bị can Trần Tấn Phát, Phó giám đốc Xưởng vàng Tân Thuận gặp, bàn bạc thống nhất với Tổng giám đốc SJC Lê Thúy Hằng cho phép mua vàng nguyên liệu bên ngoài để đưa vào sản xuất vàng miếng SJC trái quy định.
Thủ đoạn được các bị can sử dụng là chèn vàng nguyên liệu vào các đợt gia công lại vàng miếng SJC móp méo được NHNN phê duyệt, rồi lấy vàng miếng SJC bán ra thị trường hưởng chênh lệch, thu lời bất chính.
Cựu Tổng giám đốc SJC tham ô, gây thiệt hại gần trăm tỉ đồng
Theo kế hoạch, bà Hằng sẽ chịu trách nhiệm cung cấp nguồn vàng nguyên liệu để đưa cho ông Phát. Ông Phát trao đổi với Mai Quốc Uy Viễn, Giám đốc Xưởng vàng và các tổ trưởng nhất trí sản xuất "chui" vàng miếng SJC.
Để có nguồn vàng nguyên liệu, bà Hằng liên hệ với một số đầu mối thu gom. Trong đó, từ tháng 6.2023 - 2.2024, ông Lâm Hữu Thiện, chủ Tiệm vàng Kim Sang (P.Phú Nhuận, TP.HCM) bán cho bà Hằng tổng cộng 2.185 lượng vàng nguyên liệu với tổng giá trị hơn 128 tỉ đồng. Tháng 5.2022, ông Trần Công, chủ Tiệm vàng Công Yến (P.Bến Thành, TP.HCM) bán tổng cộng 88 lượng vàng với giá 6,1 tỉ đồng cho cựu Tổng giám đốc SJC.
Có vàng, bà Hằng giao lại cho ông Phát để thực hiện sản xuất vàng miếng SJC trái phép tại Xưởng vàng Tân Thuận khi thực hiện gia công vàng SJC cho NHNN.
Cơ quan tố tụng phát hiện loạt sai phạm liên quan đến Công ty SJC (ảnh minh họa)
ẢNH: T.N
Giấu vàng vào thùng axit hòng qua mặt giám sát
Kết quả điều tra xác định, trước khi tổ giám sát xuống xưởng, ông Phát đưa vàng nguyên liệu mua bên ngoài cho tổ ông Đoàn Lê Thanh, Tổ trưởng Tổ nấu vàng thực hiện nấu, đổ thỏi rồi cho vào thùng axit cất giấu.
Khi tổ giám sát bàn giao vàng để nấu theo đợt của NHNN, ông Thanh chờ đến thời điểm đổ thỏi, cán phá, cán tinh nhưng báo bị lỗi, không đạt tiêu chuẩn, hàm lượng vàng phải nấu lại và không có tổ giám sát kiểm tra trực tiếp thì đưa thỏi vàng nguyên liệu bên ngoài đã nấu trước đó vào cán phá, cán tinh và thực hiện quy trình như gia công vàng móp méo.
Đến giai đoạn cắt tỉa, nhân viên sẽ thực hiện kiểm tra hàm lượng vàng, cắt, tỉa, sấy, lau miếng vàng đạt tiêu chuẩn, đủ số lượng theo đơn gia công trong ngày, rồi chuyển qua tổ dập định hình thực hiện dập mà không theo dõi số lượng.
Tiếp đó, tổ ép bao, đóng số seri sẽ lấy ra số vàng miếng sản xuất trái phép và sử dụng máy dập dự phòng để đóng số seri của những thỏi vàng sản xuất trái quy định, cất giấu tại xưởng…
Kết thúc buổi gia công vàng móp méo, tổ giám sát ra về thì số vàng miếng sản xuất trái quy định đã cất giấu trước đó sẽ được đưa cho ông Phát. Ông Phát giao vàng cho bà Hằng, bán cho các tiệm vàng trên địa bàn TP.HCM và một phần gửi bán qua Nguyễn Thị Huệ, Giám đốc SJC chi nhánh Hải Phòng.
Tổng cộng, từ năm 2021 - 2024, SJC đăng ký thực hiện 119 lần gia công vàng móp méo với tổng số 107.966,7322 lượng vàng. Trong đó, từ tháng 8.2022 - 2.2024, bà Hằng đã 56 lần giao vàng nguyên liệu cho ông Phát và những người liên quan tổ chức sản xuất thêm 6.255 lượng vàng miếng SJC trái quy định, gây thiệt hại hơn 74,8 tỉ đồng.
Sau khi bán hưởng chênh lệch, bà Hằng được hưởng lợi hơn 64 tỉ đồng, ông Phát hơn 6 tỉ đồng…
2 nữ giám đốc chia nhau hơn 13 tỉ đồng
Vẫn theo cáo trạng, SJC được phép sản xuất vàng nhẫn SJC. Việc gia công, sản xuất của Xưởng vàng Tân Thuận chỉ thực hiện theo đơn đặt hàng từ Phòng Kinh doanh vàng, Phòng Kinh doanh nữ trang lẻ và Phòng Kinh doanh nữ trang sỉ, không được sản xuất theo yêu cầu của khách hàng từ bên ngoài.
Từ tháng 4 - 9.2024, cựu Tổng giám đốc SJC Lê Thúy Hằng chỉ đạo Nguyễn Thị Huệ, Giám đốc SJC chi nhánh Hải Phòng, mua vàng nguyên liệu bên ngoài để đưa cho Trần Tấn Phát cùng với những người liên quan sản xuất vàng nhẫn SJC trái quy định, nhằm bán ra ngoài hưởng chênh lệch.
Kết quả điều tra xác định, nhóm này đã sản xuất 46.285 sản phẩm các loại (vàng nhẫn, vàng trang sức), tương ứng hơn 11.503 lượng vàng. Sau khi gia công vàng nhẫn SJC, Huệ đã bán hơn 1.195 lượng vàng nhẫn cho 14 khách hàng, thu được hơn 91 tỉ đồng.
Số tiền trên, Huệ trả chi phí sản xuất cho Phát hơn 925 triệu đồng. Số tiền chênh lệch còn lại là hơn 13,2 tỉ đồng, Huệ và Hằng chia đôi.
