Chiều 3.11, thảo luận về dự án luật Thương mại điện tử, đại biểu Nguyễn Minh Đức, Phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội đề cập đến một số tồn tại trong hoạt động thương mại điện tử hiện nay.
Đại biểu Nguyễn Minh Đức, Phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội
ẢNH: GIA HÂN
Review giả gây méo mó niềm tin người tiêu dùng
Ông Đức dẫn chứng các thủ đoạn dùng mã độc gửi hàng triệu yêu cầu truy cập giả khiến website, sàn thương mại điện tử của đối thủ quá tải hoặc sập; dùng chương trình để click ảo quảng cáo trên Google, Facebook của đối thủ, khiến họ tốn chi phí mà không có khách thật.
Theo vị đại biểu, những hành vi trên khá phổ biến, thể hiện sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các sàn thương mại điện tử, song rất khó để nhận biết và đối chiếu với luật nào để xử lý.
Đặc biệt, ông Đức nêu hiện tượng đánh giá ảo (hay còn gọi là review giả) khi bán hàng online. Có trường hợp dùng phần mềm tự động để tăng tương tác, thực tế sản phẩm chỉ khoảng 100 người giao dịch mỗi tháng, nhưng thông qua tương tác ảo có khi hiển thị đến cả triệu người giao dịch.
Đại biểu cho rằng hành vi trên gây méo mó niềm tin của người tiêu dùng, liệu có thể coi đây là "đưa ra thông tin sai sự thật" hay không, cần quy định rõ.
Vẫn theo ông Đức, các sàn thương mại điện tử chủ yếu vận hành dựa trên thuật toán gợi ý, xếp hạng và đề xuất sản phẩm. Thế nhưng, hiện chưa có quy định cụ thể yêu cầu sản phẩm phải công khai tiêu chí hiển thị, tránh thao túng hoặc ưu tiên sản phẩm của chính mình. Cũng chưa có quy định cụ thể về việc bảo vệ dữ liệu người tiêu dùng khỏi bị lạm dụng trong mục đích cạnh tranh.
Cạnh đó, hoạt động thương mại điện tử ngày càng toàn cầu hóa. Song pháp luật Việt Nam chưa có công cụ hiệu quả để kiểm soát các hành vi vi phạm từ website hoặc ứng dụng của nước ngoài, nhất là quảng cáo sai sự thật và hàng giả.
"Điểm mặt" hành vi cạnh tranh không lành mạnh
Từ cơ sở đã phân tích, ông Đức đề nghị dự thảo luật quy định cụ thể về các hành vi cạnh tranh công nghệ không lành mạnh, liệt kê rõ như: tấn công mạng gây nghẽn truy cập, thao túng thuật toán, gian lận quảng cáo hoặc review giả.
Đồng thời, yêu cầu minh bạch tiêu chí hiển thị, gợi ý sản phẩm, cấm lợi dụng dữ liệu người dùng để cạnh tranh không công bằng. Có cơ chế phối hợp quốc tế, yêu cầu phải đăng ký và chịu trách nhiệm pháp lý đối với sàn thương mại điện tử nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.
Cùng đó là bổ sung cơ chế bảo vệ người tiêu dùng số: bắt buộc sàn phải có công cụ xác minh thông tin sản phẩm, chống đánh giá ảo; nâng chế tài xử phạt, tạm ngừng hoạt động sàn nếu tái phạm…
Đại biểu Quốc hội Tô Thị Bích Châu, đoàn TP.HCM
ẢNH: GIA HÂN
Cần cơ chế bảo hộ hàng Việt Nam
Cùng thảo luận tại tổ TP.HCM về dự án luật, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng trong hoạt động thương mại điện tử hiện nay, hàng hóa nước ngoài vào Việt Nam rất nhiều, trong khi hàng Việt Nam qua cửa ngõ thương mại điện tử để tiếp cận thị trường nước ngoài còn rất khiêm tốn.
Ông Ngân kiến nghị phải có chính sách hỗ trợ để hàng hóa Việt Nam, nhất là hàng của doanh nghiệp nhỏ và vừa có điều kiện tiếp cận thị trường tiêu dùng thế giới.
Đồng quan điểm, đại biểu Tô Thị Bích Châu đánh giá dự thảo luật đã đưa ra các chính sách về bảo vệ người tiêu dùng, chống hàng gian, hàng giả và các chiến lược thương mại điện tử trong tương lai. Tuy nhiên, vấn đề bảo hộ cho nông sản, cho những thế mạnh của Việt Nam (chẳng hạn như cà phê, tiêu, gạo…) thì chưa rõ.
Bà Châu đề nghị dự thảo cần thể hiện rõ hơn về chính sách bảo hộ đối với những mặt hàng là thế mạnh trong nước, phải hỗ trợ thúc đẩy thương mại điện tử đối với các nhóm này.
