Sáng 22.9, phát biểu tại phiên họp 49 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án luật Tiết kiệm, chống lãng phí, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi đề xuất luật cần "mở" hơn để trao quyền cho người đứng đầu tự quyết và chịu trách nhiệm, nâng cao hiệu quả cũng là cách tiết kiệm, chống lãng phí.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi nêu ý kiến tại phiên họp, dẫn chứng việc Lotte trả lại dự án ở Thủ Thiêm cũng là một sự lãng phí
ẢNH: GIA HÂN
Theo ông Mãi, thực tế hiện nay các quy định bó buộc trong nhiều trường hợp dẫn đến lãng phí. Ông dẫn chứng, chẳng hạn TP.HCM đang chi lương một năm khoảng 10.000 tỉ đồng. Nếu cho cơ chế Chủ tịch UBND TP.HCM, thông qua HĐND, được quyền quyết định tổng biên chế, tổng quỹ lương và làm sao trong 5 năm giảm 10 - 15% biên chế thì có khi TP sẽ sử dụng nguồn ngân sách này hiệu quả hơn.
Một dẫn chứng nữa được ông Mãi nêu là việc Công ty TNHH Lotte Properties HCMC, thuộc Tập đoàn Lotte (Hàn Quốc) đề nghị xin trả lại dự án ở Thủ Thiêm (dự án khu phức hợp thông minh Thủ Thiêm Eco Smart).
"Trước đây chúng ta đã định giá và đã đồng ý tiền sử dụng đất là khoản tiền đó. Bây giờ chúng ta nói là do chậm cho nên phải thêm phần chậm nộp là mấy ngàn tỉ nữa. Người ta thấy là chậm nộp không phải do tôi mà chậm nộp do các anh không quyết định sớm, cuối cùng tôi lại phải chịu thêm khoản chậm nộp nên người ta trả lại", ông Mãi cho hay.
Theo ông Mãi, việc Lotte trả lại dự án sẽ kéo dài khoảng thời gian lô đất dự án này không được sử dụng, là một sự lãng phí. Cùng đó, việc Lotte trả lại dự án cũng ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, sự tin tưởng của các nhà đầu tư. "Đây là một sự lãng phí lớn hơn nữa", ông Mãi nhấn mạnh.
Từ đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng cần có quyết sách mạnh mẽ hơn để trao quyền để những người đứng đầu cơ sở, cấp tỉnh, cấp bộ được quyết định, mang lại lợi ích về tổng thể. Đây cũng là cách tiết kiệm, chống lãng phí.
Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu ý kiến tại phiên họp
ẢNH: GIA HÂN
Có quy định miễn nhiệm, từ chức khi để xảy ra lãng phí
Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh tán thành với Ủy ban Kinh tế - Tài chính (cơ quan thẩm tra dự án luật) về việc bổ sung nguyên tắc việc đánh giá tiết kiệm, chống lãng phí phải dựa trên tiêu chuẩn, định mức do cơ quan có thẩm quyền ban hành, kết hợp với đánh giá tổng thể về kết quả thực hiện nhiệm vụ, chất lượng đầu ra, hiệu quả sử dụng nguồn lực và tác động xã hội.
Ông Vũ Hồng Thanh nói: "Bây giờ tiết kiệm rồi lãng phí, ranh giới rất mong manh. Chỗ này bảo là tiết kiệm nhưng chỗ khác lại trở thành lãng phí. Quan trọng hơn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật của chúng ta đã phù hợp chưa?".
Phó chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, nguồn lực cần tiết kiệm, chống lãng phí không chỉ là tài chính, tài sản công mà có thể mở rộng ra cả nhân lực, tài lực, vật lực của nền kinh tế.
Ông Thanh nêu dẫn chứng, trước đây chúng ta có chủ trương đầu tư đường bộ cao tốc có những nơi chỉ 2 làn xe, có chỗ không có làn dừng khẩn cấp. Điều này dẫn đến tai nạn giao thông nhiều và cuối cùng lại phải cải tạo, nâng cấp, sửa chữa những đoạn đường này.
"Quá trình đó sẽ tốn kém hơn so với đầu tư ngay từ ban đầu", ông Thanh nhìn nhận, cho rằng nên chuyển quan điểm từ tiết kiệm, chống lãng phí sang sử dụng nguồn lực hiệu quả như thế nào. Từ đó, ông đề nghị cụ thể hóa nguyên tắc đánh giá tổng thể về kết quả để phân biệt rõ ràng giữa tiết kiệm và lãng phí.
Tại báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế - Tài chính cũng đề nghị bổ sung nguyên tắc phân biệt rõ giữa hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với các rủi ro khách quan trong quá trình đổi mới, thực hiện cơ chế, chính sách thí điểm.
Cùng đó, Ủy ban Kinh tế - Tài chính đề nghị nghiên cứu quy định về trách nhiệm giải trình; cơ chế khuyến khích và bảo vệ người cung cấp thông tin, người đấu tranh chống lãng phí; phân định trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm liên đới; quy định rõ nguyên tắc xử lý kỷ luật, miễn nhiệm hoặc từ chức khi để xảy ra lãng phí nghiêm trọng trong phạm vi quản lý; cơ chế tham vấn, giám sát của nhân dân.
