Những vụ cháy nghiêm trọng liên tiếp xảy ra tại TP.HCM trong thời gian gần đây gióng lên hồi chuông cảnh báo về mức độ an toàn của loại hình nhà ở riêng lẻ, đặc biệt là nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh bị bịt kín bởi biển quảng cáo. Không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản, một số vụ cháy đã cướp đi sinh mạng của nhiều người, để lại nỗi ám ảnh kéo dài.
Các tầng trên một cơ sở kinh doanh tại giao lộ 3 Tháng 2 - Nguyễn Kim bị bao phủ bởi nhiều biển quảng cáo
ẢNH: KÝ LONG
Mối nguy vẫn nhan nhản
Điển hình là vụ cháy tại cư xá Độc Lập (phường Phú Thọ Hòa, quận Tân Phú cũ) vào tối 6.7 khiến 8 người tử vong. Và mới đây, vụ cháy lúc rạng sáng 5.12 tại căn nhà ở kết hợp kinh doanh quán ăn trên đường Trần Hưng Đạo (phường Cầu Ông Lãnh, quận 1 cũ) khiến 4 người tử vong, 2 người bị thương.
Theo cơ quan chức năng, điều tra ban đầu cho thấy cả 2 vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng này đều có điểm chung là điều kiện thoát nạn rất hạn chế. Các căn nhà chỉ có một lối ra duy nhất tại tầng trệt, nơi xảy ra cháy và nhanh chóng bị khói, lửa bao trùm. Trong khi đó, ban công, cửa sổ, mặt tiền bị che kín bởi cửa cuốn, biển quảng cáo, khung sắt hoặc "chuồng cọp", khiến nạn nhân mắc kẹt và không thể tiếp cận lối thoát an toàn.
Căn nhà ở kết hợp kinh doanh có biển quảng cáo che kín trên đường Phạm Văn Đồng
ẢNH: KÝ LONG
Từ những vụ cháy gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng trên, PV Thanh Niên ghi nhận tại đô thị đông đúc như TP.HCM, không khó để bắt gặp những căn nhà bị bít bùng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi xảy ra sự cố.
Trên đường Tô Ngọc Vân (phường Linh Tây), một căn nhà ống 4 tầng để ở và kinh doanh tiệm vàng có duy nhất lối ra vào tại cửa cuốn tầng trệt. Ba mặt căn nhà không có cửa sổ do tiếp giáp nhà dân, trong khi mặt tiền bị che kín bởi biển quảng cáo, gần như không còn khoảng không cho ánh sáng và thông gió.
Ghi nhận trên đường Phạm Văn Đồng (phường Bình Lợi Trung), nhiều căn nhà ống chật hẹp để ở kết hợp kinh doanh quán ăn chỉ có một lối thoát tại tầng trệt. Ban công, cửa sổ các tầng trên bị che kín bởi những biển quảng cáo lớn, có nơi cao hơn 5 m, phủ kín toàn bộ mặt tiền.
Trên đường Phan Văn Trị (phường Bình Lợi Trung), nhiều căn nhà ống kinh doanh có ban công phía trên bị lắp dày đặc biển quảng cáo và lồng sắt. Điển hình là căn nhà 3 tầng, 1 sân thượng kinh doanh cửa hàng điện thoại, toàn bộ ban công bị che khuất.
Cạnh đó, một căn nhà cho thuê làm phòng khám nha khoa cũng bị biển quảng cáo che kín từ tầng 2 trở lên.
Căn nhà ống 5 tầng đường Phan Văn Trị bị bịt kín bởi biển quảng cáo bán điện thoại
ẢNH: KÝ LONG
Tương tự, trước siêu thị Emart (đường Phan Văn Trị, phường An Nhơn), một căn nhà 4 tầng cho thuê kinh doanh cửa hàng điện thoại di động, từ tầng 2 trở lên bị che kín bởi khung sắt và biển quảng cáo lớn, phần ban công được tận dụng tối đa để treo biển hiệu do vị trí mặt tiền thuận lợi.
Tại ngã tư Nguyễn Thái Sơn – Dương Quảng Hàm, 3 căn nhà đều từ 2 - 3 tầng tại 3 góc khác nhau, do có vị trí đắc địa nên ngoài lối ra vào tầng trệt, toàn bộ các mặt đều đã "nhường chỗ" cho nhiều biển quảng cáo của các nhãn hàng nổi tiếng. Thậm chí có biển quảng cáo cao vượt mái nhà gần 5 m, tạo thành những "bức tường" che kín mặt tiền. Trong khi đó, trên vỉa hè hoặc trước cửa nhà có đặt bình gas, bếp nấu...
Căn nhà ở kết hợp kinh doanh in ấn 3 tầng trên đường Cách Mạng Tháng 8 bít bùng bởi biển quảng cáo, khung sắt
ẢNH: KÝ LONG
Qua khảo sát, mô hình nhà ở kết hợp kinh doanh "kín như hộp" này phổ biến từ trung tâm đến vùng ven TP.HCM.
Đa số nhà ống, diện tích hẹp vừa ở vừa kinh doanh
Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH (PC07) Công an TP.HCM cho biết, những năm gần đây, nhà ở, nhà cho thuê, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh và cơ sở lưu trú phát triển nhanh, trở thành mô hình phổ biến trên địa bàn.
Tuy nhiên, phần lớn công trình nhà ống, diện tích hẹp, nhiều tầng, vừa để ở vừa kinh doanh, chứa hàng hóa. Hàng hóa trưng bày, lưu trữ dày đặc trong không gian kín khiến khi xảy ra cháy, nhiệt và khói dễ tích tụ, làm đám cháy bùng phát nhanh, lan rộng và gây khó khăn cho công tác chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.
Căn nhà ở và kinh doanh tại góc Dương Quảng Hàm - Nguyễn Thái Sơn
ẢNH: KÝ LONG
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, qua kiểm tra hơn 4.300 căn hộ, cơ sở hồi nửa cuối tháng 11, lực lượng chức năng phát hiện nhiều vi phạm trật tự xây dựng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn PCCC.
PC07 cho biết, theo Quy chuẩn 06 của Bộ Xây dựng, biển hiệu quảng cáo không được che lối thoát hiểm, ban công và phải làm bằng vật liệu chống cháy. Tuy nhiên, thực tế nhiều biển hiệu sử dụng vật liệu dễ cháy như mica, nhựa, gỗ, che kín mặt tiền.
Nhiều căn nhà trên đường 3 Tháng 2 bít bùng bởi biển quảng cáo
ẢNH: KÝ LONG
Đáng lo ngại, đa số nhà ống, nhà cho thuê, nhà ở kết hợp kinh doanh chỉ có một lối thoát nạn qua cửa chính tầng trệt – nơi thường để xe hoặc chứa hàng hóa. Khi xảy ra cháy, lối thoát nhanh chóng bị khói, nhiệt và lửa bao phủ, khiến người bên trong dễ mắc kẹt, đặc biệt vào ban đêm. Nguy hiểm hơn, nhiều hộ dân còn lắp khung sắt, chấn song tại ban công, cửa sổ, bịt kín lối thoát hiểm thứ hai.
Biển quảng cáo chiếm hết vị các tầng, thậm chí cao hơn sân thượng căn nhà tại giao lộ Nguyễn Thái Sơn - Dương Quảng Hàm
ẢNH: KÝ LONG
PC07 nhận định, việc phát hiện và xử lý cháy tại các loại hình này còn hạn chế; trong khi cháy thường xảy ra vào ban đêm, nhiều nhà chưa lắp thiết bị báo cháy. Phần lớn nạn nhân tử vong do ngạt khói, khí độc trước khi tiếp xúc trực tiếp với ngọn lửa.
Để bảo đảm an toàn PCCC, PC07 khuyến cáo người dân lắp thiết bị báo cháy, trang bị phương tiện chữa cháy tại chỗ, không che chắn lối thoát nạn, giữ ban công, lô gia, sân thượng thông thoáng và bổ sung phương án thoát hiểm thứ hai đối với nhà chỉ có một lối ra.
Biển quảng cáo che lấp căn nhà tại vòng xoay Dân Chủ
ẢNH: KÝ LONG
Xử lý nghiêm người đứng đầu nếu để cơ sở có nguy cơ cháy, nổ
Trước tình trạng liên tiếp xảy ra các vụ cháy gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, UBND TP.HCM yêu cầu đánh giá toàn diện công tác PCCC trên địa bàn, đề xuất giải pháp, biện pháp quản lý phù hợp nhằm hạn chế thấp nhất nguy cơ và thiệt hại do cháy, nổ gây ra.
Thành phố yêu cầu các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm trách nhiệm quản lý nhà nước về PCCC; xử lý nghiêm người đứng đầu nếu để cơ sở có nguy cơ cháy, nổ hoạt động khi chưa đủ điều kiện, dẫn đến cháy gây hậu quả nghiêm trọng do thiếu lãnh đạo, kiểm tra, giám sát.
UBND TP.HCM đã yêu cầu UBND 168 xã, phường và đặc khu tăng cường rà soát, thống kê, nắm chắc thực trạng các cơ sở trên địa bàn, triển khai quyết liệt các giải pháp phòng ngừa, không để xảy ra cháy lớn, cháy lan.
Hàng loạt căn nhà có biển quảng cáo che lấp được Thanh Niên ghi nhận ở địa bàn quận Gò Vấp cũ
ẢNH: KÝ LONG
Các đơn vị chịu trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm về PCCC, CNCH và trật tự xây dựng. Trước ngày 31.12, công an cùng các phòng, ban, đoàn thể phải tăng cường bảo đảm an toàn PCCC đối với nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh; cơ sở không đủ điều kiện sẽ bị yêu cầu tạm dừng hoạt động đến khi khắc phục.
Thành phố chỉ đạo tăng cường kiểm tra theo phân cấp, ưu tiên cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao, nhất là nhà ở kết hợp kinh doanh có lắp biển quảng cáo, cơi nới, "chuồng cọp" cản trở thoát nạn, kiên quyết xử lý vi phạm, chấm dứt tình trạng buông lỏng quản lý.
