Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, nhóm cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho đường sắt tốc độ cao, bao gồm quy định chung áp dụng cho cả 3 hình thức đầu tư công, PPP, đầu tư kinh doanh…
Phó thủ tướng Trần Hồng Hà
ẢNH: VGP
Nêu ý kiến về nguồn vốn cho dự án, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đề nghị bổ sung cơ chế chia sẻ trách nhiệm nguồn lực với ngân sách địa phương, tương tự các dự án đường cao tốc đang triển khai.
Đồng thời, trong trường hợp doanh nghiệp nhà nước có khả năng tham gia đầu tư hạ tầng liên quan thì cần cho phép huy động vốn doanh nghiệp, thay vì quy định cứng toàn bộ từ ngân sách T.Ư.
Trong khi đó, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Ngọc Cảnh cho rằng cần làm rõ cơ chế nhà nước cho vay trong trường hợp đầu tư theo hình thức đầu tư kinh doanh (đặc biệt là tỷ lệ cho vay và cách tính thời hạn trả nợ theo từng lần giải ngân).
Ông Cảnh cũng đề xuất điều chỉnh một số quy định liên quan đến giới hạn cấp tín dụng và trách nhiệm giám sát, để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với pháp luật hiện hành.
Đánh giá kỹ giới hạn cấp tín dụng
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú nhấn mạnh yêu cầu, nghị quyết phải bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, như luật Đầu tư, luật PPP, luật Đất đai và các nghị quyết liên quan đang áp dụng. Các cơ chế tài chính quan trọng như tỷ lệ vốn nhà nước cho vay hoặc giới hạn cấp tín dụng cần được đánh giá tác động kỹ lưỡng và tính khả thi, nhất là nguy cơ rủi ro, phòng ngừa tiêu cực và trục lợi chính sách.
Theo ông Tú, nghị quyết cũng cần bổ sung nội dung ràng buộc trách nhiệm, cam kết, và cơ chế xử lý nếu nhà đầu tư chậm tiến độ, vi phạm cam kết, mất khả năng tài chính hoặc phá sản.
Kết luận cuộc họp, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Xây dựng tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp, khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị quyết bảo đảm có tính bao quát cao, xác định rõ phạm vi, đối tượng áp dụng cho cả ba hình thức: đầu tư công, đầu tư tư nhân và PPP.
Trong đó, Bộ Xây dựng cần làm rõ mối quan hệ giữa nghị quyết này với các nghị quyết đã ban hành liên quan đến cơ chế, chính sách đặc thù cho ngành đường sắt, vật liệu xây dựng...
Phó thủ tướng nhấn mạnh, cơ chế Nhà nước cho vay trong trường hợp đầu tư theo hình thức đầu tư kinh doanh phải có luận chứng đầy đủ từ năng lực của nhà đầu tư, cơ chế kiểm soát dòng vốn đến phương án phòng ngừa rủi ro và bảo toàn tài sản hình thành từ vốn Nhà nước.
Đồng thời, phải quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp trong cả hai trường hợp: rủi ro khách quan (thiên tai, dịch bệnh, biến động bất khả kháng) và rủi ro do năng lực yếu kém hoặc vi phạm, kể cả phương án Nhà nước tiếp quản hoặc quốc hữu hóa tài sản khi cần thiết để bảo vệ lợi ích công.
Dự thảo nghị quyết cũng cần làm rõ cơ chế quản lý, sở hữu tài sản, phương thức vận hành và trách nhiệm của Nhà nước, doanh nghiệp và Tổng công ty Đường sắt Việt Nam trong toàn bộ vòng đời dự án, tránh chồng chéo, tránh rủi ro pháp lý sau này.
Trước đó, một số doanh nghiệp đã có văn bản đề nghị tham gia đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, như Vinspeed (thuộc Vingroup), Thaco, liên danh Mekolor - Great USA, Công ty Xây dựng Thăng Long quốc gia...
