Ngày 8.11, Bệnh viện Quân y 175 phối hợp Hội ghép tạng Việt Nam tổ chức Hội nghị khoa học thường niên Hội ghép tạng Việt Nam lần thứ X - 2025.
Tại hội nghị, GS-TS Phạm Gia Khánh, Chủ tịch Hội ghép tạng Việt Nam, và TS-BS Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội), đã thông tin về tình hình ghép tạng Việt Nam sau hơn 30 năm.
Việt Nam có gần 10.000 ca ghép tạng
TS-BS Dương Đức Hùng thông tin, kể từ 1992 - 4.2025, Việt Nam đã ghép tạng được 9.805 ca. Trong đó, ghép thận nhiều nhất với 8.904 ca; tiếp đến là ghép gan (754 ca), ghép tim (126 ca), ghép phổi (13 ca), ghép ruột (2 ca) và ghép tụy (2 ca)… Vị trí của Việt Nam tăng dần theo năm trên bản đồ ghép tạng thế giới.
GS-TS Phạm Gia Khánh đánh giá ngành ghép tạng trong nước đã đạt được nhiều thành tựu, nhất là trong những năm gần đây, số ca ghép tạng gia tăng, cứu sống nhiều người.
Tuy nhiên, ghép tạng vẫn nằm ngoài tầm với của hàng chục ngàn người bệnh giai đoạn cuối đang chờ chết vì không có tạng ghép. Vì vậy, GS-TS Phạm Gia Khánh cho rằng, cần cố gắng nhiều hơn nữa để giải quyết vấn đề thiếu tạng, để nhiều người bệnh được tận hưởng thành tựu tuyệt vời của ghép tạng.
Hiện cả nước đã có 30 bệnh viện đủ điều kiện lấy tạng - ghép tạng; 85 bệnh viện được đào tạo về vận động hiến tạng, đánh giá chết não. Tính đến tháng 5.2025, cả nước đã có trên 129.000 người đăng ký hiến tặng mô tạng khi qua đời.
Quy định về hiến tạng - ghép tạng đã "lạc hậu"
TS-BS Dương Đức Hùng đánh giá công tác ghép tạng tại Việt Nam phát triển nhanh. Tuy vậy, quy định về lấy tạng - ghép tạng đã lạc hậu, chưa thay đổi kịp so với thực tế và trở thành rào cản.
Có 4 khó khăn chính trong công tác ghép tạng, gồm: nguồn tạng, hành lang pháp lý, tổ chức hệ thống và chuyên môn, chi phí.
Theo TS-BS Dương Đức Hùng, nguồn tạng thì ít so với nhu cầu; người cho tạng khi còn sống thì hạn chế. Người cho chết não tuy có gia tăng nhưng còn vướng về đạo đức, quan niệm bảo toàn thân thể sau khi qua đời; ngoài ra còn vấn đề về tôn giáo…
Về pháp lý, hiện là "vật cản" cho sự phát triển của chuyên ngành ghép tạng. Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác được ban hành 2006, tại thời điểm này không đề cập đến trẻ em. Trong khi đó, tại các bệnh viện nhi, có gia đình đồng ý hiến tạng vì bệnh của trẻ không qua khỏi nhưng không thể lấy tạng của trẻ này ghép cho trẻ khác đang suy tim cần cứu sống. Gia đình đành nhìn trẻ chết vì không làm được do pháp luật không cho phép.
"Chúng ta đang sống trong xã hội luôn đề cao khẩu hiệu thượng tôn pháp luật. Như vậy, cần sửa luật càng sớm càng tốt", TS-BS Dương Đức Hùng nói.
Kỹ thuật lấy tạng - ghép tạng tại Việt Nam hiện rất phát triển. Trong ảnh: Bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 lấy tạng bằng nội soi
ẢNH: BV
Mặt khác, theo ông, cần sửa về cách tiếp cận luật sát với thực tế và dự đoán tương lai. Luật quy định những gì mang tính khung, không nên đưa thêm các yếu tố quá chi tiết vào, vì sửa luật là không dễ.
Cụ thể, quy định đăng ký hiến tạng thì "chết mới được lấy" là quy định không hợp lý. Vì số người đăng ký nhiều, nhưng khi lấy tạng vẫn phải vận động, xin gia đình người bệnh chứ không đơn phương lấy được.
"Rất nhiều người nói tạng là tài sản quốc gia, nhưng chưa thấy văn bản nào nói điều đó và tôi không đồng ý quan điểm này. Theo tôi, tạng là tài sản cá nhân, gia đình. Nếu đăng ký hiến tạng sau khi mất thì coi đó là di chúc và chúng ta có thể tiếp cận được không? Đây là hướng mà khi sửa luật cần xem xét", TS-BS Dương Đức Hùng đặt vấn đề.
TS-BS Dương Đức Hùng cũng nói về quy định, quy trình vận động, điều phối tạng. Bên cạnh giá bảo hiểm y tế thanh toán, mỗi bệnh viện cần xây dựng định mức chi phí vận động, lấy tạng, vận chuyển và chi phí cho gia đình bệnh nhân hiến tạng… để ngành ghép tạng có thể phát triển.
Tại hội nghị, TS-BS Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế đánh giá cao sự góp ý của TS-BS Dương Đức Hùng vì đã nhìn thẳng vào thực tế. Những tồn tại này cần giải quyết, trong đó vai trò quản lý quan trọng nhất là Bộ Y tế. Nhưng Bộ Y tế cần sự đóng góp chuyên môn, trí tuệ của các chuyên gia, của Hội Ghép tạng Việt Nam để bộ có đầy đủ thông tin, đủ cơ sở lý luận để bảo vệ khi sửa luật. Đảm bảo cân bằng giữa tiến bộ khoa học kỹ thuật và xã hội, luật pháp.
Ca ghép tạng tại Bệnh viện Quân y 175
ẢNH: BV
Bệnh viện Quân y 175 ghép tạng đạt mốc 100 ca
Tại hội nghị này, Bệnh viện Quân y 175 thực hiện 2 ca ghép tạng thị phạm, đánh dấu cột mốc 100 ca ghép tạng tại đây sau gần 2 năm triển khai (89 ca ghép thận và 11 ca ghép gan).
Thiếu tướng Trần Quốc Việt, Giám đốc Bệnh viện Quân y 175, nhấn mạnh, ghép tạng không chỉ là kỹ thuật cao mà còn là sứ mệnh nhân văn của người thầy thuốc quân y - nơi mỗi ca ghép là một hành trình hồi sinh sự sống.
