Dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao (tại đường Lê Quang Đạo, Hà Nội) được khởi công tháng 8.2009. Sau nhiều năm, dự án mới chỉ đưa vào sử dụng một phần nhỏ, còn lại để không.
Tại kết luận thanh tra vừa ban hành, Thanh tra Chính phủ xác định hàng loạt vi phạm, từ thi tuyển phương án kiến trúc, lập dự toán công trình, phê duyệt dự toán và ký hợp đồng các gói thầu, thuê tư vấn nước ngoài…, gây nguy cơ thiệt hại cho ngân sách hơn 127 tỉ đồng.
Cơ quan thanh tra còn nhận định, việc để dự án dừng thi công theo từng giai đoạn và kéo dài hơn 10 năm gây lãng phí số vốn nhà nước đã chi cho dự án hơn 4.000 tỉ đồng.
Dự án trụ sở Bộ Ngoại giao trên đường Lê Quang Đạo
ẢNH: TUYẾN PHAN
Bộ Ngoại giao muốn chuyển dự án cho PVN, xây trụ sở nơi khác
Đáng chú ý, tháng 7.2025, Bộ Ngoại giao báo cáo dự án đầu tư xây dựng phục vụ thanh tra. Bộ này kiến nghị 3 vấn đề.
Một là, cho phép dừng chủ trương đầu tư và cho cơ chế xử lý các vướng mắc, tồn đọng của dự án về xử lý vật tư, thiết bị tồn kho, chấm dứt, thanh lý hợp đồng để quyết toán vốn đầu tư công đã đầu tư vào dự án đến thời điểm dừng thực hiện (kể cả giá trị thực hiện dở dang) để xác định giá trị tài sản công hình thành sau đầu tư, làm căn cứ điều chuyển sang cho Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN).
Hai là, khởi động lại tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về rà soát việc điều chuyển dự án đầu tư xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao sang Tập đoàn PVN.
Ba là, cho phép Bộ Ngoại giao nghiên cứu, trình cấp có thẩm quyền phương án lập dự án đầu tư xây dựng trụ sở mới của Bộ Ngoại giao tại một địa điểm phù hợp.
Tuy nhiên, theo Thanh tra Chính phủ, khi lập dự án đầu tư, Bộ Ngoại giao đã xác định dự án có các hạng mục đặc biệt và khi trình điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư đã bổ sung thêm trung tâm lưu trữ là hạng mục đặc biệt.
Cơ quan thanh tra cũng xác định, trong tổng mức đầu tư điều chỉnh từ gần 3.500 tỉ đồng lên gần 7.000 tỉ đồng, nhiều nội dung phát sinh do tính chất đặc thù của công trình (hơn 1.584 tỉ đồng), dù chưa có tài liệu chứng minh về sự đặc thù.
Mặt khác, dự án còn nhiều vướng mắc như đã nêu, cần phải được kiểm toán để xác định chính xác giá trị dự toán, tổng dự toán, tổng mức đầu tư làm căn cứ tiếp tục thực hiện dự án.
Do đó, Thanh tra Chính phủ nhận định việc điều chuyển dự án cho các cơ quan, tổ chức nhà nước cần tính đến các yếu tố trên để đảm bảo không gây thất thoát, lãng phí.
Chuyển 5 nội dung đến Bộ Công an
Dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao do bộ này làm chủ đầu tư và trực tiếp quản lý, Ban Quản lý dự án là đại diện chủ đầu tư.
Thanh tra Chính phủ đánh giá, những vi phạm của Bộ Ngoại giao, Ban quản lý dự án, Cục Quản trị - Tài vụ, các đơn vị tư vấn, nhà thầu và tổ chức, cá nhân có liên quan là cố ý, kéo dài, được xác lập ngay từ khi chuẩn bị lập dự án đầu tư.
"Vi phạm có tính chất mức độ lớn, gây hậu quả hoặc nguy cơ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng; ảnh hưởng xấu đến hoạt động của cơ quan Nhà nước và uy tín của Bộ Ngoại giao", kết luận thanh tra nêu.
Từ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ chuyển 5 nội dung có dấu hiệu vi phạm đến Bộ Công an để xem xét, xử lý theo thẩm quyền.
Trong đó, Bộ Ngoại giao thực hiện tổ chức chỉ định thầu và ký hợp đồng của 20 gói thầu với giá trị hơn 4.388 tỉ đồng, vượt hơn 904 tỉ đồng so với tổng mức đầu tư được phê duyệt, vi phạm nguyên tắc quản lý chi phí đầu tư xây dựng, trái với ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, dẫn đến phát sinh nhiều vướng mắc, chậm tiến độ của dự án.
Việc trình, thẩm tra và phê duyệt dự toán chi phí lập dự án, thiết kế xây dựng và lập tổng dự toán trùng lặp mục chi phí tư vấn giai đoạn 1, gây thiệt hại 42,9 tỉ đồng.
Cùng đó là vi phạm về việc ký hợp đồng thuê tư vấn nước ngoài, tổng giá trị gây thiệt hại cho ngân sách (tạm tính) là 79,2 tỉ đồng.
Ngoài ra, còn có vi phạm trong đàm phán và ký hợp đồng đối với chi phí giám sát tác giả. Theo kế hoạch lựa chọn nhà thầu được phê duyệt là hợp đồng trọn gói nhưng ban quản lý dự án đã ký bổ sung thêm hợp đồng, đã thanh toán 5,426 tỉ đồng, gây thiệt hại cho ngân sách…
