Bộ Công an chủ trì xây dựng nghị định thay thế Nghị định 164/2024 quy định về tổ chức, hoạt động thanh tra công an nhân dân (CAND). Hồ sơ dự thảo đã được chuyển đến Bộ Tư pháp để thẩm định.
Thanh tra Bộ Công an công bố quyết định thanh tra tại Công an tỉnh Quảng Trị
ẢNH: CÔNG AN TỈNH QUẢNG TRỊ
Theo quy định hiện hành, cơ quan thanh tra CAND gồm: thanh tra Bộ Công an, thanh tra công an tỉnh và thanh tra 2 cục nghiệp vụ là Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng (C10) và Cục Cảnh sát PCCC, cứu nạn, cứu hộ (C07).
Ngoài ra, công an huyện và công an các đơn vị có quân số từ 200 cán bộ, chiến sĩ trở lên thì bố trí cán bộ thanh tra chuyên trách; công an các đơn vị có quân số dưới 200 cán bộ, chiến sĩ thì bố trí cán bộ thanh tra kiêm nhiệm.
Để phù hợp với quy định tại luật Thanh tra năm 2025 cũng như mô hình tổ chức mới của CAND, tại dự thảo, Bộ Công an đề xuất bỏ quy định về thanh tra tại công an huyện. Các nội dung khác cơ bản giữ nguyên.
Tính đặc thù và yêu cầu từ thực tiễn
Theo Bộ Công an, việc duy trì tổ chức thanh tra tại Cục C10 và C07 là xuất phát từ tính đặc thù và yêu cầu thực tiễn đặt ra, thống nhất với quy định tại luật Thanh tra năm 2025.
Với PCCC, đây là lĩnh vực có tính kỹ thuật chuyên sâu, đòi hỏi cán bộ thanh tra phải được đào tạo và có kiến thức sâu; đồng thời đang được quan tâm đặc biệt gần đây.
Hoạt động thanh tra việc chấp hành pháp luật về PCCC và cứu nạn, cứu hộ của C07 thời gian qua góp phần tích cực trong việc phát hiện, xử lý và kiến nghị khắc phục đối với những tồn tại, thiếu sót của các tập đoàn, tổng công ty và các cơ sở sản xuất, kinh doanh lớn, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy nổ cao.
Trong khi đó, Cục C10 được thành lập trên cơ sở thu gọn đầu mối từ 7 cục của Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp trước đây.
C10 hiện có 74 đơn vị đầu mối cấp phòng và tương đương, quản lý khoảng 191.000 phạm nhân ở các trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng.
Với đặc điểm quân số đông, phạm vi quản lý rộng, thực hiện nhiệm vụ trong môi trường khép kín, dễ phát sinh sai phạm; chính sách đối với phạm nhân là lĩnh vực nhạy cảm, liên quan đến quyền con người, quyền công dân…, việc duy trì thanh tra cục là cần thiết.
Nhiều đơn vị công an có quân số hàng nghìn
Bộ Công an cũng lý giải về việc duy trì bố trí cán bộ thanh tra chuyên trách, kiêm nhiệm tại các đơn vị không có tổ chức thanh tra.
Theo đó, nội dung này được kế thừa từ Nghị định số 164/2024, tuy không được quy định trong luật Thanh tra và các văn bản hướng dẫn thi hành nhưng hết sức cần thiết và đáp ứng yêu cầu thực tiễn công tác công an.
Bộ Công an cho hay, để thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy thì không thể thành lập thêm các tổ chức thanh tra trong CAND. Trong khi đó, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh dẫn tới mở rộng phạm vi quản lý, tăng cường thêm quân số.
Nhiều đơn vị trực thuộc Bộ Công an cũng như các đơn vị thuộc công an cấp tỉnh có quân số hàng nghìn, khối lượng công việc được tăng cường nhiều hơn cho cơ sở, nhất là công an cấp xã.
Do đó, cơ quan soạn thảo cho rằng cần phải có cán bộ thanh tra được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác này để tham mưu giải quyết các công việc liên quan đến công tác thanh tra thuộc thẩm quyền của thủ trưởng đơn vị.
Thực tiễn bố trí cán bộ thanh tra chuyên trách, kiêm nhiệm tại công an các đơn vị, địa phương từ năm 2014 đến nay đã phát huy tốt hiệu quả, giúp giải quyết tốt các mặt công tác thanh tra ngay từ cơ sở, giảm thiểu tình trạng khiếu tố vượt cấp.
