Chiều 13.11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án luật Thương mại điện tử. Nhiều đại biểu dành sự quan tâm đối với hoạt động livestream bán hàng.
Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy, đoàn Tây Ninh
ẢNH: GIA HÂN
Dư luận rất lo lắng khi người nổi tiếng bán hàng giả, quảng cáo lố
Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (đoàn Tây Ninh) cho hay, dư luận đang rất lo lắng trước tình trạng người livestream, đặc biệt là người nổi tiếng bán hàng với doanh thu lớn nhưng lại quảng cáo sai sự thật, bán hàng giả, hàng kém chất lượng, "seeding ảo" để thao túng niềm tin của người mua, hoặc né tránh trách nhiệm sau khi người tiêu dùng có phản ánh.
Dự thảo luật đã xác định tương đối đầy đủ trách nhiệm của 3 chủ thể chính trong hoạt động livestream bán hàng gồm người bán, người livestream và nền tảng. Song, theo bà Thúy, khi đối chiếu với các tình huống như vừa nói, vẫn còn một số khoảng trống.
Chẳng hạn, quy định người livestream có nghĩa vụ không cung cấp thông tin gian dối, mới chỉ mang tính nguyên tắc mà chưa làm rõ cơ chế để kiểm soát trước khi phát sóng, nhất là với các mặt hàng có nguy cơ tác động đến sức khỏe.
Hay như quy định lưu trữ dữ liệu livstream tối thiểu là 1 năm, thời hạn này có thể chưa đủ để đảm bảo khi xảy ra tranh chấp hoặc xử lý vi phạm kéo dài.
Dự thảo cũng chưa nói rõ quyền tiếp cận bản ghi livestream của người tiêu dùng khi có tranh chấp và cũng chưa quy định rõ trách nhiệm cung cấp bản ghi theo yêu cầu của cơ quan quản lý.
Ngoài ra, trường hợp người livestream đưa ra thông tin vượt quá nội dung quảng cáo đã được xác nhận, chưa có cơ chế xử lý riêng, nhất là trách nhiệm liên đới với người bán…
Từ những phân tích đã nêu, bà Thúy đề nghị bổ sung cơ chế kiểm soát trước khi phát trực tiếp đối với các phiên livestream quảng cáo (cung cấp hồ sơ sản phẩm cho nền tảng thương mại điện tử), nhất là sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm.
Đồng thời, làm rõ trách nhiệm liên đới của người livestream trong trường hợp đưa thông tin vượt quá hoặc sai lệch so với hồ sơ hàng hóa do người bán cung cấp kèm theo biện pháp xử lý bổ sung, chẳng hạn cấm livestream trong thời gian nhất định.
Cùng đó là mở rộng thời hạn lưu trữ dữ liệu livestream lên tối thiểu 2 năm và quy định nghĩa vụ cung cấp bản ghi, bình luận, bằng chứng chốt đơn cho người tiêu dùng hoặc cơ quan có thẩm quyền khi có tranh chấp hoặc yêu cầu điều tra.
Bổ sung nghĩa vụ của nền tảng trong việc công khai tiêu chí hiển thị livestream, kiểm soát bình luận ảo và có cơ chế ngăn chặn khi phát hiện lưu lượng tương tác bất thường…
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đoàn Hải Phòng
ẢNH: GIA HÂN
Lưu trữ video livestream 1 năm vượt quá khả năng của doanh nghiệp?
Ở góc nhìn khác, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) đề nghị cân nhắc quy định các nền tảng thương mại điện tử phải lưu trữ toàn bộ dữ liệu hình ảnh, âm thanh của hoạt động livestream bán hàng trong thời gian ít nhất 1 năm.
Bà Nga phân tích, các video livestream thường có dung lượng rất lớn, trong khi mỗi ngày trên một nền tảng diễn ra rất nhiều phiên livestream. Việc yêu cầu lưu trữ hình ảnh, âm thanh của tất cả các phiên livestream sẽ kéo theo chi phí rất lớn.
Yêu cầu này vượt xa khả năng của nhiều doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp nhỏ, các doanh nghiệp startup trong lĩnh vực công nghệ thông tin; tạo nên thách thức cạnh tranh giữa các nền tảng thương mại điện tử của Việt Nam với quốc tế vốn có nguồn lực vượt trội.
Chưa kể, việc lưu trữ các video sẽ kéo theo vấn đề về bảo mật dữ liệu cá nhân, rủi ro rò rỉ thông tin…
Bà Nga đề nghị nên cho phép lưu trữ có chọn lọc theo loại hàng hóa bán tại các phiên livestream, mức độ rủi ro về khiếu nại của người mua, thay vì áp dụng tràn lan và cào bằng; hoặc cho phép nền tảng lưu trữ bản ghi tóm tắt thay vì toàn bộ video.
Vẫn theo bà Nga, dự thảo luật quy định trách nhiệm của các bên đối với hoạt động livestream bán hàng. Điều này vô cùng cần thiết, làm căn cứ để xử lý khi có phát sinh tranh chấp, sai phạm.
Nữ đại biểu đề nghị xác định rõ vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể. Trong đó, người bán chịu trách nhiệm chính về chất lượng, nguồn gốc hàng hóa. Người livestream chịu trách nhiệm trong phạm vi nội dung mà họ trình bày hoặc khẳng định, quảng cáo. Nền tảng thương mại điện tử chịu trách nhiệm khi không thực hiện biện pháp kỹ thuật theo quy định thay vì "biến thành" cơ quan thẩm định quảng cáo…
