TAND tối cao mới đây công bố dự thảo lần 3 Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và tội phạm khác về chức vụ.
Dự thảo nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đề xuất 3 điều kiện để không truy cứu hình sự đối với cán bộ sai phạm (ảnh minh hoạ)
ẢNH: PHÚC BÌNH
3 điều kiện để không bị truy cứu hình sự
Về nguyên tắc xử lý đối với tội phạm tham nhũng, tội phạm khác về chức vụ, dự thảo kế thừa các nội dung hiện hành tại Nghị quyết số 03/2020 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn về cùng nội dung.
Đáng chú ý, dự thảo bổ sung 3 nguyên tắc mới theo hướng có lợi cho người phạm tội.
Một là, xem xét không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người thực hiện hành vi phạm tội khi có đủ 3 điều kiện sau:
- Thực hiện hành vi phạm tội nhưng vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh mà không có khiếu nại, tố cáo hoặc đã giải quyết dứt điểm các khiếu nại, tố cáo liên quan theo quy định.
- Không tham nhũng, không gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước, hoặc có gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước nhưng đã khắc phục toàn bộ hậu quả.
- Dự án, công trình có sai phạm đã được hoàn thành, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cho địa phương, đất nước.
Hai là, xem xét cho hưởng án treo theo quy định tại điều 65 bộ luật Hình sự đối với trường hợp người thực hiện hành vi phạm tội đã khắc phục toàn bộ hoặc 3/4 thiệt hại.
Ba là, xem xét quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt đối với người phạm tội nếu có đủ căn cứ quy định tại điều 54 bộ luật Hình sự.
Giá trị tài sản bị chiếm đoạt sẽ tính như thế nào?
Dự thảo nghị quyết cũng bổ sung một số điểm mới về xác định trị giá tài sản bị chiếm đoạt, thiệt hại do tội phạm tham nhũng, tội phạm khác về chức vụ gây ra.
Theo đó, trị giá tài sản bị chiếm đoạt làm căn cứ xử lý hình sự được xác định tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội. Nếu tội phạm thực hiện liên tục, kéo dài thì trị giá tài sản bị chiếm đoạt được xác định tại thời điểm kết thúc hành vi phạm tội.
Đối với trường hợp hành vi phạm tội đang diễn ra nhưng bị phát hiện, ngăn chặn thì trị giá tài sản bị chiếm đoạt được xác định tại thời điểm hành vi phạm tội bị phát hiện, ngăn chặn.
Về thiệt hại tài sản làm căn cứ để xử lý hình sự, tùy từng trường hợp cụ thể sẽ được xác định tương ứng.
Trường hợp thứ nhất, nếu thiệt hại xảy ra tại thời điểm tội phạm được thực hiện thì thiệt hại được xác định tại thời điểm này; đối với tội phạm liên tục, kéo dài thì thiệt hại được xác định tại thời điểm tội phạm được phát hiện ngăn chặn hoặc tội phạm kết thúc.
Tội phạm liên tục, kéo dài là trường hợp nhiều hành vi cùng thực hiện một tội phạm xảy ra kế tiếp nhau về mặt thời gian, cùng xâm hại đến khách thể của tội phạm và đều bị chi phối bởi một ý định phạm tội cụ thể.
Thời điểm tội phạm liên tục, kéo dài được phát hiện là khi hành vi phạm tội đang thực hiện mà bị phát hiện hành vi vi phạm.
Thời điểm tội phạm liên tục, kéo dài kết thúc là hành vi phạm tội đã thực sự chấm dứt.
Trường hợp thứ hai, thiệt hại xảy ra hoặc kéo dài sau khi tội phạm được thực hiện hoặc sau khi tội phạm đã kết thúc thì thiệt hại được xác định tại thời điểm thiệt hại được ngăn chặn.
Nếu không thể xác định được thiệt hại theo 2 trường hợp nêu trên thì thiệt hại được xác định tại thời điểm khởi tố vụ án.
Tham nhũng lấy tiền đầu tư bất động sản, xử lý sao?
Dự thảo cũng nêu rõ, trường hợp người sử dụng tài sản do tham nhũng mà có để thực hiện một trong các hành vi rửa tiền quy định tại điều 324 của bộ luật Hình sự thì ngoài việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm tương ứng quy định tại chương XXIII của bộ luật này, người phạm tội còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội rửa tiền.
Ví dụ, Nguyễn Văn A có hành vi tham ô số tiền 5 tỉ đồng, sau đó A dùng số tiền này đầu tư, kinh doanh bất động sản để che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của số tiền đã tham ô. Do đó, A bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tham ô tài sản quy định tại điều 353 và tội rửa tiền quy định tại điều 324 của bộ luật Hình sự.
