Chiều 3.9, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM phối hợp Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội tổ chức tọa đàm khoa học đóng góp ý kiến dự thảo đề án xây dựng tờ trình Quốc hội ban hành nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023.
Theo dự thảo tờ trình, Sở Tài chính TP.HCM đề xuất bổ sung danh mục ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược với từng lĩnh vực và tổng mức đầu tư tối thiểu.
Trong đó, đầu tư đường sắt đô thị/trainway ven sông Sài Gòn có quy mô vốn đầu tư từ 6.000 tỉ đồng; khu đô thị hỗn hợp có vốn từ 50.000 tỉ đồng; khu liên hợp thể thao, công viên văn hóa hoặc công viên chuyên đề từ 15.000 tỉ đồng; khách sạn, khu du lịch, nghỉ dưỡng cao cấp và vui chơi giải trí tổng hợp có sân golf, casino vốn từ 35.000 tỉ đồng...
Ngoài ra, nhà đầu tư còn phải đáp ứng yêu cầu về vốn chủ sở hữu tối thiểu từ 15% tổng mức đầu tư dự án và có kinh nghiệm triển khai những dự án tương tự.
PGS-TS Vũ Anh Tuấn, Trường đại học Việt Đức cho rằng quy mô dự án đường sắt đô thị từ 6.000 tỉ đồng là quá thấp
ẢNH: NGUYÊN VŨ
PGS-TS Vũ Anh Tuấn, Trường ĐH Việt Đức phân tích các dự án hạ tầng chiến lược cần vốn lớn, khả năng quản trị tốt nên cần nhà đầu tư chiến lược tham gia. Với đường sắt đô thị, ông Tuấn cho rằng vốn đầu tư dự án từ 6.000 tỉ đồng thì "bé quá".
Bởi theo chuyên gia này, chi phí làm 1 km đường sắt đô thị khoảng 100 triệu USD, 6.000 tỉ đồng tương đương khoảng 230 triệu USD thì chỉ làm được 2 - 3 km, trong khi một dự án đường sắt đô thị tối thiểu dài 10 km, tương đương khoảng 1 tỉ USD.
Về tiêu chí nhà đầu tư chiến lược, ông Tuấn đề xuất năng lực tài chính của nhà đầu tư phải có vốn chủ sở hữu từ 20 - 30% tổng vốn dự án, lịch sử tín dụng 3 năm không có nợ xấu, có khả năng huy động vốn thông qua thị trường vốn, phát hành trái phiếu doanh nghiệp, vay các ngân hàng 2 - 3 tỉ USD làm đường sắt đô thị.
Về kinh nghiệm và hồ sơ thực hiện, chuyên gia này lo ngại một nhà đầu tư mới toanh tham gia mà chưa có kinh nghiệm thực hiện dự án nào thì rất nguy hiểm, cần phải tính toán. Bên cạnh đó, nhà đầu tư chiến lược cũng cần phải có năng lực quản trị dự án, có đội ngũ chuyên gia, cam kết đồng hành lâu dài từ 7 - 10 năm, không chuyển cổ phần, chia sẻ lợi ích với cộng đồng...
Trao quyền cho TP.HCM chọn nhà đầu tư làm đường sắt đô thị
TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội, cho biết quy định về nhà đầu tư chiến lược được nêu tại Nghị quyết 98/2023 nhưng sau hơn 2 năm, chưa có nhà đầu tư nào tham gia. Trong khi đó, dự thảo sửa đổi nghị quyết đưa ra một số quy định càng trói buộc chặt thêm.
Đơn cử như lĩnh vực đường sắt đô thị, Việt Nam chưa có doanh nghiệp nào làm, nếu yêu cầu kinh nghiệm thực hiện công trình tương đương thì trong nước không có doanh nghiệp nào đủ điều kiện tham gia. "Quy định thế này sẽ loại hết doanh nghiệp trong nước, phải cân nhắc kỹ", ông Trần Du Lịch nói thêm.
TS Trần Du Lịch trao đổi tại tọa đàm
ẢNH: NGUYÊN VŨ
Một bất cập khác được TS Trần Du Lịch nêu ra là TP.HCM mời nhà đầu tư chiến lược tới nhưng lại quy định bắt buộc phải đấu thầu theo luật Đầu tư. Chuyên gia này đề xuất giao UBND TP.HCM được quyền chọn nhà đầu tư chiến lược làm đường sắt đô thị.
TS Trần Du Lịch cũng đề xuất bổ sung điều khoản phân cấp, phân quyền cho HĐND TP.HCM sắp xếp doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn, tổ chức lại thành những "quả đấm" phục vụ phát triển thành phố. Đồng thời, mở rộng thí điểm các cơ chế đặc thù của TP.Thủ Đức cũ cho 168 phường, xã, đặc khu thuộc TP.HCM hiện nay được thừa hưởng.
Theo quy hoạch, trước khi sáp nhập, TP.HCM có 12 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài khoảng 582 km, Bình Dương có 12 tuyến dài 305 km và Bà Rịa - Vũng Tàu có 3 tuyến dài 125 km. Hiện TP.HCM mới chỉ hoàn thành 1 tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên dài gần 20 km.
