Sáng 3.11, thảo luận tại tổ về luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Quản lý nợ công, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, điều hành quản lý nợ công trong những năm qua tương đối tốt, thực hiện được mục tiêu đảm bảo tăng trưởng vĩ mô, kiềm chế lạm phát và đảm bảo an sinh xã hội.
Theo ông, Chính phủ dự kiến trình Quốc hội thực hiện sửa đổi toàn diện luật Quản lý nợ công trong năm 2026. Đồng thời, sửa theo quy trình rút gọn tại kỳ họp thứ 10 để thực hiện phân cấp, phân quyền, đồng bộ với luật Ngân sách nhà nước và luật Đầu tư công.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn
ẢNH: GIA HÂN
Việc sửa luật nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án có vốn nước ngoài, nhất là trong điều kiện thực hiện chính quyền 2 cấp, nhiều dự án ODA, dự án vay vốn nước ngoài nằm ở cấp xã.
Chủ tịch Quốc hội nhắc đến việc xử lý dứt điểm dự án Bệnh viện Ung bướu ở Cần Thơ vay vốn ODA của Hungary, dự án thực hiện thủ tục kéo dài từ năm 2009 khi ông còn làm Chủ tịch TP.Cần Thơ.
"Dự án triển khai thực tế từ 2016 đến nay gần 9 năm, phần xây dựng được khoảng 80%, còn phần trang thiết bị kéo dài, dự án ngưng khoảng 4 năm nay. Tôi vào dự án nhiều lần. Thủ tướng mới đi vào dự án thấy 'đóng rêu đóng rong'", Chủ tịch Quốc hội nói.
Bây giờ cần thực hiện các thủ tục theo pháp luật để dừng ODA, thực hiện theo ngân sách nhà nước để phấn đấu tháng 11.2026 đưa dự án vào hoạt động", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và cho rằng, bệnh viện cũ đã rất chật hẹp, quá tải, trong khi người dân đi lên TP.HCM cũng rất quá tải.
Nhấn mạnh làm sao đảm bảo minh bạch, công khai trong quản lý, sử dụng nợ công, Chủ tịch Quốc hội cho biết, về cơ bản thì cơ quan chủ trì kiểm tra tán thành nhiều nội dung sửa đổi trong dự thảo luật.
Về phân bổ, sử dụng vốn ODA, ông đề nghị Chính phủ phải quy định chặt chẽ các trường hợp cấp phát, tỷ lệ cấp phát. Lý do các địa phương có thể đề xuất vay nước ngoài lớn hơn, trong khi gánh nặng nghĩa vụ tập trung vào ngân sách T.Ư. Do đó, phải giám sát chặt chẽ nguồn vốn vay cấp phát cho địa phương.
Thực tế cho thấy, các địa phương có điều kiện thì chuẩn bị vốn đối ứng dễ, nhưng các địa phương khó khăn thì nhiều khi vốn đối ứng T.Ư phải hỗ trợ 100%. Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, Bộ Tài chính phải có hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi, để triển khai, phối hợp nhanh giữa T.Ư và địa phương trong cấp phát vốn.
Sợ nhất là vay khoản này làm việc khác
Về phương thức cho vay ODA, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý cần đánh giá lại quy định cho vay lại không chịu rủi ro tín dụng. Bởi điều này có thể dẫn đến "lơi lỏng về thủ tục tín dụng, đối tượng vay, tạo rủi ro lớn, tập trung cơ quan nhà nước phải gánh chịu".
"Thực tế chúng ta đã thấy cho vay không gắn với hiệu quả ngân hàng, thiếu trách nhiệm trong giám sát khoản vay, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ, an toàn nợ công. Sợ nhất là vay khoản này làm việc khác, ngân hàng thiếu kiểm tra, giám sát", Chủ tịch Quốc hội nêu và đề nghị làm rõ trường hợp xảy ra rủi ro không trả được nợ vay thì trách nhiệm của ngân hàng như thế nào?
Ngoài ra, với các quy định liên quan tới việc phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần đánh giá kỹ lưỡng vì vừa qua việc phát hành không được bao nhiêu, trừ các tỉnh thành lớn như Hà Nội và TP.HCM.
Ông cho rằng việc phát hành trái phiếu cần tập trung ở trung ương, sau đó Chính phủ điều hành phân bổ cho địa phương, đảm bảo điều kiện tổ chức vay, trả nợ của địa phương, mục tiêu tạo niềm tin cho nhà đầu tư và niềm tin cho nhân dân.
Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh chúng ta đang triển khai nhiều dự án lớn như đường sắt cao tốc Bắc Nam cần số vốn lên tới 67 tỉ USD, nhiều dự án đường sắt đô thị, đường sắt kết nối..., cần rà soát tổng thể các khoản vay trung ương, vay của địa phương để sửa đổi luật cho phù hợp nhằm phục vụ tăng trưởng hai con số.
