Hợp nhất 2 dự án luật là yêu cầu cấp bách
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã xác định: "An ninh mạng ngày càng tác động mạnh, nhiều mặt, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển ổn định, bền vững của thế giới, khu vực và đất nước ta".
Thực tiễn cũng cho thấy, hoạt động tội phạm mạng, gián điệp mạng, và tấn công mạng diễn ra ngày càng phức tạp, khó lường. Đáng chú ý là sự gia tăng của các chiến dịch tấn công mã hóa dữ liệu, đòi tiền chuộc quy mô lớn nhắm vào các tập đoàn, doanh nghiệp tài chính, năng lượng, viễn thông, làm ngưng trệ hoạt động và gây thiệt hại kinh tế lớn.
Cạnh đó là nguy cơ mất an ninh hệ thống mạng ngày càng cao do công tác bảo đảm an ninh mạng tại một số đơn vị chủ quản còn bị động, thiếu đồng bộ, với nhiều lỗ hổng bảo mật và quy trình quản trị, vận hành chưa chặt chẽ.
Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang và các đại biểu tham quan các gian hàng trưng bày tại Ngày An ninh mạng Việt Nam
ẢNH: BỘ CÔNG AN
Năm 2015 rồi 2018, luật An toàn thông tin mạng và luật An ninh mạng lần lượt được ban hành, đã mang lại hiệu quả tích cực trong phòng, chống tội phạm mạng. Nhưng sau nhiều năm triển khai, một số quy định trong hai luật này đã bộc lộ sự chồng chéo, mâu thuẫn và cần được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tình hình thực tiễn, đặc biệt là những vấn đề mới về công nghệ thông tin.
Vì vậy, việc hợp nhất hai luật thành một luật An ninh mạng duy nhất theo trình tự, thủ tục rút gọn là yêu cầu cấp bách; tạo ra một khung pháp lý rõ ràng, minh bạch, thống nhất và đồng bộ, loại bỏ sự chồng chéo, mâu thuẫn, đáp ứng yêu cầu quản lý và bảo vệ không gian mạng trong kỷ nguyên số.
Yêu cầu hợp nhất còn là sự cụ thể hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc tinh gọn bộ máy, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW "một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính", khắc phục triệt để tình trạng trùng lặp, chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, và giảm tầng nấc trung gian.
Chìa khóa tạo ra hệ thống an ninh mạng mạnh mẽ
Luật An ninh mạng năm 2025 được xây dựng trên cơ sở hợp nhất hai luật, nhưng theo nguyên tắc không làm thay đổi chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành và không tạo ra chính sách mới. Điều này đảm bảo tính kế thừa nhưng đồng thời tạo ra một cơ chế quản lý mạnh mẽ và hiệu quả hơn.
Điểm nổi bật nhất của dự luật An ninh mạng mới là việc thống nhất sử dụng thuật ngữ trung tâm là "an ninh mạng" và quy định một đầu mối quản lý nhà nước về lĩnh vực này. Đây được coi là chìa khóa để đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ, tạo ra một hệ thống an ninh mạng mạnh mẽ hơn; tập trung và tối ưu hóa nguồn lực; xác định rõ trách nhiệm quản lý; và cải thiện khả năng phản ứng với sự cố an ninh mạng, giảm thiểu thiệt hại, và tăng cường chia sẻ thông tin để ứng phó với các cuộc tấn công xuyên biên giới.
Sự thống nhất đầu mối còn giúp phát triển hạ tầng mạng đồng bộ và khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới trong nước, giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, nâng cao khả năng tự chủ.
Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án luật An ninh mạng
ẢNH: QUOCHOI.VN
Đáng chú ý, dự luật bổ sung một số quy định quan trọng, bao gồm: bảo đảm an ninh dữ liệu; yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng định danh địa chỉ IP cho lực lượng bảo vệ an ninh mạng; quy định về kinh phí bảo vệ an ninh mạng của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước; khuyến khích sử dụng sản phẩm an ninh mạng nội địa, nâng cao năng lực tự chủ về an ninh mạng của Việt Nam; chứng chỉ an ninh mạng cho người đứng đầu các hệ thống thông tin quan trọng quốc gia.
Những điểm mới nêu trên sẽ tạo nền tảng vững chắc giúp Việt Nam đối phó hiệu quả với các thách thức an ninh mạng, bảo vệ an ninh quốc gia và quyền lợi của công dân trong kỷ nguyên số.
Chưa kể, dự luật An ninh mạng mới chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, giao Chính phủ và các bộ quy định đối với những vấn đề mới, thường xuyên biến động, hoặc chưa ổn định. Việc này có ý nghĩa quan trọng trong việc cắt giảm triệt để thủ tục hành chính và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong việc tuân thủ các quy định pháp lý, đồng thời đảm bảo sự linh hoạt và khả năng thích ứng nhanh chóng với các thách thức mới của công nghệ.
Bảo vệ quyền lợi của công dân, thúc đẩy kinh tế số
Sự cần thiết của việc hợp nhất 2 luật còn được khẳng định khi tình trạng lộ mất bí mật nhà nước, thu thập, mua bán trái phép thông tin, dữ liệu cá nhân diễn ra ngày càng phổ biến và công khai.
Các đối tượng lợi dụng lỗ hổng bảo mật để đánh cắp thông tin, trong khi một số công ty, doanh nghiệp lại âm thầm khai thác, thu thập dữ liệu cá nhân của người dùng để kinh doanh, buôn bán, thậm chí chuyển giao cho bên thứ ba mà không có quy định chặt chẽ.
Dự luật An ninh mạng mới đã bổ sung nhiều quy định quan trọng, trong đó có nội dung về bảo đảm an ninh dữ liệu. Điều này giúp Nhà nước có thể xây dựng các cơ chế bảo vệ quyền lợi của công dân trên không gian mạng một cách hiệu quả hơn, với các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư được quy định rõ ràng.
Một hệ thống quản lý đồng bộ sẽ giúp bảo vệ người dân và các doanh nghiệp khỏi các hành vi tấn công, xâm nhập và lạm dụng thông tin cá nhân, từ đó tạo ra môi trường mạng an toàn cho cộng đồng. Và khi có hệ thống quản lý an ninh mạng thống nhất và mạnh mẽ, người dân và doanh nghiệp sẽ yên tâm hơn khi sử dụng các dịch vụ trực tuyến.
Cạnh đó, việc thống nhất đầu mối quản lý nhà nước về an ninh mạng không chỉ giúp tạo ra một hệ thống bảo vệ mạng lưới thông tin vững chắc mà còn nâng cao khả năng ứng phó với các mối đe dọa, bảo vệ quyền lợi của người dân và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của công nghệ và nền kinh tế số tại Việt Nam.
