Thông tin trên được ông Nguyễn Tấn Phong, Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM nêu ra tại hội thảo khoa học "Vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - Thực trạng tại TP.HCM và giải pháp" do HĐND TP.HCM phối hợp Trường đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM) tổ chức ngày 5.12. Lãnh đạo Sở Nội vụ nhấn mạnh vấn đề TP.HCM thiếu cán bộ ở mảng chuyên môn đang ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và phục vụ người dân.
TP.HCM thiếu cán bộ mảng công nghệ thông tin, đất đai, xây dựng...
Ông Phong nêu thực trạng, tổng biên chế Trung ương giao cho TP.HCM sau sắp xếp gần 12.000 người (gồm cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách). Tuy nhiên, số lượng hiện chỉ có khoảng 9.500 người, tức đội ngũ vẫn đang hụt so với chỉ tiêu.
"Theo báo cáo rà soát mới nhất mà Sở Nội vụ thực hiện, TP.HCM đang thừa khoảng 956 người nhưng lại thiếu khoảng 900 người, có nghĩa là thừa vẫn thừa mà thiếu vẫn thiếu. Trong đó, lĩnh vực văn hóa - xã hội có số lượng dư, trong khi nhiều vị trí chuyên môn sâu như công nghệ thông tin, tài chính, đất đai, xây dựng, y tế lại thiếu. Ở những chỗ thiếu nhân lực chuyên môn, tiến độ xử lý hồ sơ, đặc biệt trong đất đai, xây dựng, tài chính… bị ảnh hưởng rõ rệt", ông Phong nói.
Bên cạnh đó, lãnh đạo Sở Nội vụ TP.HCM cho rằng, việc phân cấp, ủy quyền mạnh cho cấp xã khiến lực lượng cán bộ cơ sở phải "tác chiến độc lập", không còn dựa nhiều vào hệ thống hỗ trợ cấp huyện, sở như trước đây. Điều này dẫn tới tình trạng nhiều cán bộ thiếu tự tin, năng lực pháp lý chưa đồng đều. Với hơn 1.000 nhiệm vụ được phân cấp, yêu cầu về năng lực chuyên môn của cán bộ lẫn khối lượng công việc đặt ra áp lực rất lớn.
Ông Nguyễn Tấn Phong, Phó giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM chia sẻ tại hội thảo
ẢNH: THÚY LIỄU
Xây dựng đề án khắc phục tình trạng thừa - thiếu nhân sự
Cũng theo ông Nguyễn Tấn Phong, Thành ủy và UBND TP.HCM đã giao Sở Nội vụ xây dựng đề án khắc phục tình trạng thừa - thiếu nhân sự. Đề án đã được Ban Thường vụ Thành ủy thông qua và sẽ triển khai trong tháng 12 với 5 giải pháp trọng tâm: sắp xếp lại nội bộ từng xã, phường; điều chuyển giữa các xã - phường; điều chuyển từ khối Đảng - MTTQ - đoàn thể về khối chính quyền; điều động, biệt phái từ sở ngành thành phố về cơ sở; đào tạo lại, bồi dưỡng tại chỗ.
Ngoài ra, Sở Nội vụ đang chờ hướng dẫn về vị trí việc làm và phân bổ biên chế theo chỉ đạo của Trung ương. Đến đầu năm 2026, Bộ Nội vụ sẽ hoàn thiện khung vị trí việc làm để địa phương có cơ sở tuyển dụng, tránh tình trạng "tuyển xong rồi lại tinh giản".
Đối với chính sách tiền lương, ông Phong nhận định thu nhập của cán bộ cơ sở hiện "chưa tương xứng với khối lượng công việc và yêu cầu mới".
Dù TP.HCM có cơ chế thu nhập tăng thêm theo Nghị quyết 98 và Nghị quyết 27 của HĐND TP.HCM nhưng nhìn tổng thể mặt bằng lương của hệ thống chính quyền cơ sở trên cả nước vẫn còn thấp. Ông Phong đề nghị Bộ Nội vụ tham mưu Chính phủ sớm có giải pháp đột phá về cải cách tiền lương, bảo đảm cán bộ yên tâm công tác.
Các đại biểu chia sẻ nhiều thông tin tại hội thảo
ẢNH: THÚY LIỄU
Tài sản công của TP.HCM sau sắp xếp được ưu tiên cho y tế, giáo dục
Cũng tại hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Thảo, Phó giám đốc Sở Tài chính TP.HCM, cho biết xử lý tài sản công và ngân sách sau khi sắp xếp đơn vị hành chính đang là vấn đề "nóng" và phức tạp, nhất là với 3 địa phương hợp nhất gồm TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Ông Thảo phân tích, dù về hình thức có vẻ dôi dư trụ sở nhưng thực chất đặc thù dân số đông, số lượng phường lớn khiến nhiều trụ sở cũ không đủ đáp ứng. Tại TP.HCM, hầu hết trụ sở phường trước đây chỉ được xây dựng cho khoảng 50 - 55 người.
"Khi bình quân 3 phường nhập lại thành một phường mới, 19 đơn vị có thể sử dụng trụ sở cấp huyện cũ làm trụ sở mới. Các phường còn lại phải bố trí làm việc rải rác ở nhiều địa điểm, thậm chí một phường phải dùng 3 - 4 trụ sở khác nhau để đáp ứng biên chế tiếp nhận từ cấp huyện chuyển xuống", ông Thảo nói.
Ông Nguyễn Ngọc Thảo, Phó giám đốc Sở Tài chính TP.HCM phát biểu tại hội thảo
ẢNH: THÚY LIỄU
Về phương án xử lý tài sản công, TP.HCM xác định ưu tiên ba lĩnh vực: y tế, giáo dục và văn hóa. Các trụ sở lớn tại Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) đều đang được nghiên cứu để chuyển đổi cho y tế - giáo dục.
Với các cơ sở tại TP.HCM, thành phố ưu tiên dành quỹ đất trống hoặc trụ sở đủ diện tích theo tiêu chuẩn: cơ sở y tế tối thiểu khoảng 5.000 m², cơ sở giáo dục mầm non tối thiểu 1.500 m². Với các vị trí nhỏ hơn nhưng nằm cạnh trường học, thành phố cũng tính toán hợp thửa để mở rộng cơ sở vật chất ngành giáo dục. Phần lớn các trụ sở nhỏ lẻ còn lại, chủ yếu là nhà công sản trước năm 1975, được định hướng chuyển thành điểm sinh hoạt văn hóa cộng đồng, khắc phục tình trạng thiếu hụt điểm sinh hoạt sau khi tách khu phố từ cuối năm 2023.
"Tài sản dôi dư nếu còn, sau khi ưu tiên cho 3 lĩnh vực trên, mới được giao Trung tâm Phát triển quỹ đất để tổ chức đấu giá tạo nguồn vốn đầu tư. Hoặc tạm giao cho đơn vị quản lý kinh doanh nhà để khai thác ngắn hạn", ông Thảo chia sẻ.
5 nhóm giải pháp trọng tâm
Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Tú Thanh, Phó vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) cho biết, sau 5 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bên cạnh kết quả tích cực, nhiều vướng mắc vẫn phát sinh.
Theo bà Thanh, nguyên nhân khó khăn xuất phát từ cả chủ quan và khách quan. Đây là mô hình mới, triển khai trong thời gian gấp, yêu cầu toàn hệ thống vận hành ngay; hạ tầng vật chất và công nghệ chưa thể hoàn thiện; đồng thời khi vừa sắp xếp cấp tỉnh, cấp xã, vừa bỏ cấp huyện và thiết lập chính quyền địa phương 2 cấp. Ban Chỉ đạo của Chính phủ đã ban hành văn bản số 111, yêu cầu các tỉnh, thành phải giải quyết dứt điểm vướng mắc trong năm 2025.
Để mô hình vận hành hiệu quả, Bộ Nội vụ đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm: Hoàn thiện thể chế, chính sách, bảo đảm không chồng chéo, không bỏ trống pháp lý; Sắp xếp, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ theo vị trí việc làm, tăng cường đào tạo và tăng cường cán bộ cấp tỉnh xuống cấp xã; Đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin; Bảo đảm nguồn lực tài chính và cơ chế phân bổ hợp lý; Đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền để hệ thống chính trị và người dân hiểu, đồng thuận, đồng thời tiếp thu phản hồi để hoàn thiện mô hình.
Bà Tú Thanh nhấn mạnh, Bộ Nội vụ sẽ tiếp tục tổng hợp ý kiến từ các địa phương để đề xuất giải pháp thiết thực, phù hợp, hướng tới mục tiêu vận hành chính quyền địa phương 2 cấp thông suốt, hiệu quả, phục vụ người dân tốt nhất.
