Dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 được Bộ Y tế phê duyệt và quyết định đầu tư với tổng mức đầu tư 9.985 tỉ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước 9.000 tỉ đồng. Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm đại diện cho Bộ Y tế làm chủ đầu tư.
Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 dừng thi công từ tháng 1.2021 rồi "đắp chiếu" nhiều năm nay
ẢNH: PHÚC BÌNH
Tại giai đoạn thực hiện đầu tư, 2 dự án triển khai 10 gói thầu xây lắp chính theo dạng hỗn hợp với tổng giá trị hợp đồng hơn 5.725 tỉ đồng. Trong đó, 2 gói thầu XDBM-01 (do liên danh nhà thầu Tổng công ty 36 - Tổng công ty 319 - Tổng công ty Thành An thi công) và XDVD-01 (do liên danh nhà thầu Tổng công ty xây dựng Hà Nội - CTCP và Công ty CP Hồng Hà Việt Nam thi công) có giá trị lớn nhất, với tổng giá trị hơn 4.389 tỉ đồng, chiếm 76,6%.
Thanh tra Chính phủ xác định, quá trình thực hiện 2 gói thầu nêu trên có nhiều vi phạm về đấu thầu, xây dựng, xảy ra ở tất cả các khâu lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu, thương thảo ký kết cho đến thực hiện hợp đồng. Đây là nguyên nhân chính khiến 2 dự án dừng thi công từ tháng 1.2021, "đắp chiếu" cho đến nay, gây lãng phí hơn 1.200 tỉ đồng.
Nhìn đâu cũng thấy vi phạm
Một trong những vi phạm được cơ quan thanh tra "điểm mặt", là việc trình, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu (bao gồm giá gói thầu) khi chưa có thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công và dự toán, dẫn đến phê duyệt giá gói thầu trái quy định. Đồng thời, việc lập, phê duyệt hồ sơ mời thầu cũng có nhiều nội dung vi phạm quy định về luật đấu thầu và xây dựng, hồ sơ mời thầu không đủ điều kiện nhưng chủ đầu tư vẫn phê duyệt để phát hành.
Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ xác định hàng loạt vi phạm trong nội dung hợp đồng đã ký kết. Điển hình như: hợp đồng không thuộc loại hợp đồng cụ thể nào theo quy định tại Nghị định số 48/2010; hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh nhưng không quy định nguyên tắc, thời gian tính điều chỉnh, trình tự, phạm vi, phương pháp và căn cứ điều chỉnh giá hợp đồng, cơ sở dữ liệu đầu vào để tính điều chỉnh…
Thực tế trên dẫn đến không thể xác định khối lượng phát sinh; nhiều hạng mục đã thi công hoàn thiện nhưng không ký được phụ lục hợp đồng làm cơ sở thanh toán cho nhà thầu, không điều chỉnh được giá hợp đồng. Thậm chí, dự toán thiết kế bản vẽ thi công điều chỉnh đã vượt giá gói thầu nhưng Bộ Y tế cũng không thể phê duyệt điều chỉnh được giá gói thầu do không có căn cứ pháp lý.
Cơ quan thanh tra còn nhận thấy, việc điều chỉnh thiết kế cơ sở (phương án móng cọc) tại các gói thầu không thuộc trường hợp được thực hiện, trái quy định của luật Xây dựng, gây lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại hơn 20 tỉ đồng. Cạnh đó, công trình được khởi công khi chưa đủ điều kiện để thi công (chưa có thiết kế bản vẽ thi công), vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm tại luật Xây dựng.
Tính đến 31.12.2021, Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm đã thanh toán (gồm tạm ứng) tổng số hơn 3.839 tỉ đồng cho liên danh các nhà thầu và nhà thầu phụ thi công 2 gói thầu XDBM-01, XDVD-01.
Căn cứ các tài liệu thu thập được, cơ quan thanh tra xác định nhiều phần việc thuộc 2 gói thầu bị chậm tiến độ. Thời gian chậm ít nhất là 25 ngày, nhiều nhất là 3.233 ngày (tương đương gần 9 năm).
Lãnh đạo Thanh tra Chính phủ đánh giá, dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 là điển hình của sự lãng phí trong đầu tư công
ẢNH: PHÚC BÌNH
Chuyển Bộ Công an, kiến nghị bồi thường hơn 353 tỉ
Theo kết luận thanh tra, trách nhiệm đối với hàng loạt vi phạm tại 2 gói thầu XDBM-01 và XDVD-01 thuộc về Bộ Y tế, bộ trưởng, thứ trưởng phụ trách; Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, vụ trưởng, vụ phó phụ trách; Ban quản lý dự án y tế trọng điểm, giám đốc, phó giám đốc phụ trách; cùng các cá nhân, đơn vị có liên quan (theo từng thời kỳ).
Thanh tra Chính phủ quyết định chuyển thông tin về nội dung nêu trên đến Bộ Công an, để xem xét điều tra, xử lý theo quy định. Đồng thời, cơ quan thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm đối với bộ trưởng, thứ trưởng được phân công phụ trách 2 dự án (theo từng thời kỳ).
Bộ Y tế tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm đối với lãnh đạo, cán bộ thuộc Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (nay là Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế) và Ban quản lý dự án y tế trọng điểm có liên quan đến vi phạm, sai phạm mà kết luận thanh tra đã nêu.
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Y tế tổ chức xác định thiệt hại và xử lý trách nhiệm bồi thường thiệt hại với tổng số tiền hơn 353 tỉ đồng.
Trong đó, 80 tỉ đồng thiệt hại từ việc trình, phê duyệt chủ trương, tổ chức lựa chọn nhà thầu tư vấn nước ngoài trái pháp luật. Hơn 20 tỉ đồng thiệt hại từ việc phê duyệt, điều chỉnh phương án thiết kế móng cọc từ khoan nhồi sang ép cọc bê tông. Hơn 253 tỉ đồng lãng phí do 2 dự án chậm tiến độ, dừng thi công từ tháng 1.2021 đến 31.12.2024.
Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ
Tại họp báo của Bộ Công an hôm 4.4, thượng tá Vũ Thanh Tùng, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03, Bộ Công an), cho biết C03 đang phối hợp với Thanh tra Chính phủ tiếp nhận hồ sơ, thông tin tài liệu liên quan kết luận thanh tra tại dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2.
"Chúng tôi sẽ xem xét, phân công giải quyết theo trình tự pháp luật", lãnh đạo Cục C03 cho hay.
Bà Nguyễn Thị Kim Tiến và nhiều cựu lãnh đạo bị nêu trên
Tại phụ lục kèm theo kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ liệt kê gần 30 cá nhân là lãnh đạo, cán bộ thuộc Bộ Y tế có trách nhiệm liên quan đến dự án Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2.
Những người này gồm: bà Nguyễn Thị Kim Tiến, cựu bộ trưởng; ông Nguyễn Viết Tiến và Nguyễn Trường Sơn, 2 cựu thứ trưởng.
Ngoài ra, còn có ông Nguyễn Minh Tuấn, cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế; ông Nguyễn Chiến Thắng và Nguyễn Hữu Tuấn, là các cựu Giám đốc Ban quản lý dự án y tế trọng điểm.
