Không biết đặt tên, ghi mã sản phẩm
Hai ngày trước khi chính thức áp dụng hộ kinh doanh phải xuất hóa đơn điện tử khi bán hàng, một số quán ăn, tiệm cà phê dọc các tuyến đường thuộc Q.Tân Bình, Q.11, Q.10 (TP.HCM) vẫn chưa trang bị các loại máy móc để khởi tạo hóa đơn điện tử.
Đa số hộ kinh doanh chưa chuẩn bị cho việc khởi tạo hóa đơn điện tử từ máy
ẢNH: Ng.Nga
Một số hộ kinh doanh quanh chợ Tân Bình đóng cửa không bán để "né" cán bộ thuế. Bà N.H, tiểu thương kinh doanh mặt hàng đồ bộ trên đường Lê Minh Xuân, bên hông chợ Tân Bình, cho hay cán bộ đội thuế Q.Tân Bình khoảng 15 giờ thường đến vận động, khuyến khích tiểu thương đầu tư để khởi tạo hóa đơn điện tử bán hàng. Họ phát cho tiểu thương tờ hướng dẫn hộ kinh doanh liên hệ các nhà cung cấp phần mềm hóa đơn điện tử Misa và Viettel hoặc đơn vị nào tiểu thương biết để được hướng dẫn cách đăng ký và sử dụng. Nếu có vướng mắc về thuế thì liên lạc cán bộ quản lý thuế để được hướng dẫn.
Bà N.H nói: "Một bộ đồ vải hoa có hàng chục loại, kiểu, màu sắc, không biết đặt tên cho sản phẩm thế nào. Áo cổ bèo, áo tay phồng, hoa tím, hoa hồng, hoa vàng… Mình không phải công ty, nên không biết đặt tên, mã hàng thế nào. Phải tìm hiểu, học hỏi người khác để làm, nhưng xung quanh không ai biết. Chưa làm được nên tôi chỉ lo là phải mua sắm máy móc ngay lúc này, sợ tiền mất tật mang. Nên tôi cũng nhờ cán bộ thuế báo cáo với quận, có thể tổ chức lớp hướng dẫn đặt tên sản phẩm cho tiểu thương".
Cùng nỗi lo, tại chợ An Đông (Q.5, TP.HCM), bà Tr. (78 tuổi, chuyên bán các mặt hàng áo lót nam và nữ) nói sản phẩm của bà có mấy trăm loại, từ có mút, không mút, loại có ren, vải, cotton, cúp ngực, không dây, nhiều kích cỡ… "Đặt tên từng sản phẩm và có mã kèm theo thì mới hệ thống được. Chẳng hạn, tui hỏi mấy cô bán hàng trẻ tuổi, họ nói phải đặt tên mặt hàng như "áo ngực ren - hồng - AP6". Ví dụ như vậy, nhưng sạp có hàng trăm loại, tui thuê người làm cũng phải biết đặt tên để họ làm và cần thêm thời gian để vừa làm, vừa học...", bà Tr. bộc bạch. Tương tự, các tiểu thương bán bánh mứt cũng băn khoăn chuyện nhập tên.
Với ngành hàng ăn uống, sáng 29.5, anh Phạm Phước Hùng, chủ một quán cà phê cóc trên đường Lý Thường Kiệt (Q.Tân Bình), cho biết cà phê tại quán bán mang đi là chủ yếu, giá bình dân từ 16.000 - 18.000 đồng/ly, nhưng quán thuộc diện phải đầu tư máy móc để khởi tạo hóa đơn điện tử từ máy tính do có doanh thu hơn 1 tỉ đồng mỗi năm. Anh nói: "Thực tế là thời gian để bán cà phê quán cóc chỉ tập trung vài tiếng đồng hồ đầu ngày, nếu phải tạo hóa đơn cho mỗi khách hàng thì chắc chẳng đủ thời gian để pha chế kịp cho khách mua mang đi làm. Không làm kịp thì khách bỏ đi, lâu dần sẽ mất khách. Tôi cũng có trình bày thực tế kinh doanh và mấy anh chị phòng thuế có thấy. Tốc độ bán hàng đòi hỏi phải nhanh, giá trị mỗi đơn hàng rất thấp, làm chậm là mất khách. Mong có cách làm nào đơn giản, gọn, ít mất thời gian nhất có thể".
Những hộ đã đầu tư máy móc, nhập dữ liệu để khởi tạo hóa đơn điện tử cũng băn khoăn thời gian để số hóa lượng hàng hóa của hộ kinh doanh không thể tính bằng ngày mà bằng tháng, bằng năm. Một chủ cơ sở sản xuất và kinh doanh may mặc ở Q.5 cho biết đã đầu tư khởi tạo hóa đơn điện tử từ tháng 11.2024, đến nay, sau 6 tháng, dữ liệu, tên sản phẩm, mã hàng... của cơ sở mới đi vào guồng hoạt động, người phụ bán mới tạm nhớ các mặt hàng. "Hộ kinh doanh chắc chắn sẽ chấp hành quy định của nhà nước, nhưng mọi thứ cần có lộ trình hướng dẫn, lập bảng kê khai hàng tồn trong quầy sạp thế nào thật rõ ràng, thành thạo rồi áp dụng. Đến nay, việc triển khai và áp dụng khởi tạo hóa đơn với hộ kinh doanh diễn ra quá cập rập, đa số tiểu thương không biết bắt đầu từ đâu, không biết đặt tên gọi cho sản phẩm.Tôi làm rồi mới thấy cần có thời gian để nhập dữ liệu và thích nghi, tiểu thương lúng túng là phải", người này nói.
Nên "dìu dắt" để hộ kinh doanh lớn mạnh
Có một thực tế là đa số các hộ kinh doanh bày tỏ lo ngại dữ liệu đầu vào đầu ra có sự sai số. Nếu không giải quyết từ đầu, hậu quả sau này không biết ai chịu trách nhiệm. Chẳng hạn, một số hộ may mặc khu vực các quận Tân Phú, Tân Bình cho hay đến nay người bán tại các chợ sỉ chuyên cung cấp phụ liệu, vải, nguyên liệu may... như Soái Kình Lâm, Đại Quang Minh, Tân Bình, khu vực Phú Thọ Hòa… đều từ chối cấp hóa đơn đúng giá bán cho các cơ sở may mặc. Tương tự, mua vải tại chợ Tân Bình cũng chỉ có hóa đơn bán vải tính bằng ký, không phải bằng mét, trong khi giá cơ sở may trả thực tế cao gấp 5 lần giá ghi trên hóa đơn.
Đa số hộ kinh doanh chưa chuẩn bị cho việc khởi tạo hóa đơn điện tử từ máy
ẢNH: Ng.Nga
Theo Cục Thuế (Bộ Tài chính), từ 1.1.2026, khoảng gần 2 triệu hộ kinh doanh nộp thuế khoán sẽ chuyển đổi hoàn toàn hình thức nộp thuế và hình thức thuế khoán như lâu nay phải được xóa bỏ hoàn toàn. Bộ Tài chính cũng đang rà soát toàn bộ pháp luật về thuế có liên quan để có những sửa đổi phù hợp với đối tượng là hộ, cá nhân kinh doanh.
Chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú - giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội - nhấn mạnh việc xóa bỏ hình thức thuế khoán sẽ góp phần quan trọng giải quyết những bất cập như thất thu thuế hay tình trạng tiêu cực. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng lưu ý việc triển khai cần có lộ trình và giải pháp hỗ trợ phù hợp cho các hộ kinh doanh.
Đồng quan điểm, PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, ĐH Kinh tế quốc dân, cho rằng nên thiết kế quy định về kế toán, thuế phải đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp siêu nhỏ. Chỉ cần 3 chỉ số gồm tổng doanh thu, tổng chi phí, lợi nhuận được kê khai đầy đủ, rõ ràng; còn lại, chính cơ quan thuế sẽ hậu kiểm.
"Việc áp dụng thuế kê khai, bỏ thuế khoán sẽ khuyến khích hộ kinh doanh lớn lên, thành doanh nghiệp. Chính sách áp dụng thuế kê khai có mặt tích cực đẩy mạnh việc tăng số lượng doanh nghiệp tốt hơn. Mục tiêu của ta đặt ra đến năm 2030, cả nước có 2 triệu doanh nghiệp đã được Bộ Chính trị nêu trong Nghị quyết 68, tức là tăng thêm hơn 1 triệu doanh nghiệp so với hiện nay. Với 2 triệu hộ kinh doanh, chỉ cần 20% hộ chuyển lên doanh nghiệp, mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp sẽ đạt được trong tương lai gần", PGS-TS Nguyễn Thường Lạng nhận định.
