Nội dung trên được nêu trong báo cáo về tình hình thực hiện các đề án nghiên cứu Khu thương mại tự do (Free Trade Zone - FTZ) trên địa bàn TP.HCM của Sở Công thương.
Các khu thương mại tự do này được quy hoạch gắn với cảng biển, đường sắt, cửa khẩu như Cần Giờ, khu vực gần cảng biển Cái Mép Hạ, phường An Bình và xã Bàu Bàng thuộc tỉnh Bình Dương cũ.
4 khu thương mại tự do sẽ khai thác tối ưu lợi thế vị trí hạ tầng cảng biển, thúc đẩy phát triển kinh tế biển, logistics và đô thị. Thành phố hướng tới xây dựng cụm cảng, logistics thông minh ở Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ, hình thành siêu cảng vận hành bằng dữ liệu lớn, tối ưu chuỗi cung ứng và giảm phát thải, trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế hàng đầu Đông Nam Á.
Trong đó, khu thương mại tự do Cần Giờ tại xã Bình Khánh đã được quy hoạch theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Dự án có quy mô khoảng 1.000 - 2.000 ha gắn với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Đây là vị trí chiến lược giúp Cần Giờ trở thành cửa ngõ thương mại quốc tế, kết nối trực tiếp các tuyến hàng hải trọng yếu và hiện đang trong giai đoạn nghiên cứu.
Phối cảnh cảng Cần Giờ
ẢNH: CTV
Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ cũng đã được phê duyệt quy hoạch, có quy mô tương đương hơn 3.700 ha được phân thành 3 khu chức năng với 8 phân khu. Khu chức năng thứ nhất gồm 5 phân khu có tổng diện tích hơn 1.735 ha là đầu mối giao thông vận tải (cảng biển, cảng thủy nội địa, ga đường sắt); khu chức năng thứ hai là kho bãi logistics và công nghiệp chia làm 2 phân khu với tổng diện tích hơn 1.178 ha; khu chức năng thứ 3 là khu công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ có tổng diện tích hơn 850 ha.
Khu thương mại tự do Bàu Bàng (huyện Bàu Bàng, tỉnh Bình Dương cũ, nay thuộc TP.HCM) đã được quy hoạch, có vị trí gắn với trục kết nối Cảng Cái Mép - Thị Vải và cửa khẩu Mộc Bài, Tây Ninh. Nơi này gần ga đường sắt quốc tế Bàu Bàng trên tuyến TP.HCM - Lộc Ninh. Quy mô khoảng 100 ha, định hướng trở thành điểm trung chuyển hàng hóa từ Tây nguyên và Campuchia ra cảng biển.
Cuối cùng là Khu thương mại tự do phường An Bình thuộc địa bàn tỉnh Bình Dương cũ. Nơi này gần cảng cạn Sóng Thần và kết nối thuận lợi tới Cảng Cái Mép - Thị Vải, cửa khẩu Mộc Bài. Quy mô 100 ha, phục vụ cả vận tải đường bộ lẫn đường sắt quốc tế.
Sau khi tổng hợp ý kiến của các cơ quan, đơn vị liên quan, Bộ Tài chính sẽ báo cáo Bộ Chính trị nhằm tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện công tác nghiên cứu xây dựng Đề án chung tổng thể.
Theo Sở Công thương TP.HCM, việc triển khai nghiên cứu các đề án khu thương mại tự do nhận được sự quan tâm và hỗ trợ của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài như DP World, VinGroup, Liên doanh Geleximco... Tuy nhiên, đề án đang gặp một số khó khăn như, các quy định pháp luật về khu thương mại tự do chưa hoàn thiện; chưa có chính sách đặc thù. Bên cạnh đó, công tác xây dựng chính sách riêng đặc thù gặp khó khăn do chưa phù hợp với các quy định hiện hành như chính sách miễn giảm thuế; ưu đãi đầu tư, đất đai...
Do đó, Sở đề xuất bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng trong khu thương mại tự do vào các cơ chế chính sách đặc thù chưa có trong Nghị quyết 98. Chính sách ưu đãi theo hướng mở, linh hoạt, đa dạng, tạo động lực để thu hút nhà đầu tư, thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh tại các khu thương mại tự do.
Ngoài ra, Sở Công thương cho rằng, do quy mô nền kinh tế và địa giới hành chính của TP.HCM thay đổi do nhập tỉnh, nên cần thiết phải thực hiện lại công tác khảo sát, điều tra, đánh giá lại thực trạng phát triển ngành dịch vụ logistics, chuỗi cung ứng liên kết vùng…
Đồng thời, rà soát tính phù hợp quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông trên cơ sở phát huy tiềm năng, thế mạnh của 3 khu vực trước đây. Trong đó, TP.HCM mạnh về tài chính quốc tế; Bình Dương về công nghiệp; Bà Rịa - Vũng Tàu về kinh tế biển - dịch vụ logistics…
