Ông Nguyễn Văn Đức - Phó phòng Pháp chế (VCCI) chi nhánh TP.HCM kiến nghị tăng ngưỡng áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối cơ quan thuế (HĐĐT KNCQT) từ 1 tỉ đồng hiện nay lên 2 - 3 tỉ đồng/năm đối với cá nhân, hộ kinh doanh. Cho phép hộ bán lẻ nhỏ (tạp hóa, quán ăn) sử dụng hóa đơn đơn giản, không bắt buộc kết nối ngay. Quy định rõ thời gian chuyển tiếp tối thiểu 1 năm và không xử phạt giai đoạn đầu để hộ kịp chuẩn bị. Có cơ chế miễn/giảm thuế 6 - 12 tháng đầu và hỗ trợ phần mềm, máy tính tiền giá rẻ, đặc biệt cho nhóm hộ dễ bị tổn thương.
Các đại biểu tham gia lấy ý kiến luật Quản lý thuế (thay thế)
ẢNH: T.X
Theo Bộ Tài chính, trong hơn 5 triệu hộ kinh doanh cả nước, có khoảng 3,6 triệu hộ đang được quản lý thuế, nhưng chỉ 37.000 hộ có doanh thu trên 1 tỉ đồng phải áp dụng HĐĐT KNCQT - tức là dưới 1% tổng số hộ. Đây đều là những hộ kinh doanh có doanh thu khoán rất lớn. Tuy nhiên, ngưỡng 1 tỉ đồng đang tạo ra nhiều lo ngại: trong một số ngành (tạp hóa, dịch vụ ăn uống), doanh thu vượt 1 tỉ nhưng lợi nhuận rất mỏng, việc áp dụng HĐĐT KNCQT và nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu có thể khiến hộ rơi vào tình trạng "doanh thu cao nhưng lợi nhuận thấp hoặc lỗ". VCCI dẫn kết quả một số cuộc khảo sát cho thấy, chỉ 11% hộ hiểu rõ nghĩa vụ, 68% hiểu chưa rõ, 21% chưa hiểu; 51% chưa được hướng dẫn; 66% dự báo chi phí tăng, 56% dự báo doanh thu giảm, 64% dự báo lợi nhuận giảm; 63% dự kiến giảm quy mô, 23% tạm ngừng kinh doanh nếu khó khăn kéo dài. Đặc biệt, nhóm hộ trên 1 tỉ đồng là nhóm lo ngại nhiều nhất.
Đối với thuế thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới, đại diện VCCI kiến nghị bỏ "cơ sở thường trú"; áp dụng cơ chế khấu trừ thuế tại nguồn qua ngân hàng, trung gian thanh toán, sàn thương mại điện tử (TMĐT); quy định trách nhiệm kê khai và nộp thay của nền tảng số. Ngoài ra, hiện nay nhiều hộ bán hàng trên Facebook, TikTok, Zalo chưa đăng ký mã số thuế, chưa kê khai; dữ liệu phân tán giữa sàn, ngân hàng, đơn vị vận chuyển. Kinh nghiệm quốc tế, Hàn Quốc yêu cầu có mã số thuế khi mở gian hàng online; Trung Quốc liên thông dữ liệu TMĐT - ngân hàng - vận chuyển để kiểm soát doanh thu. Do đó kiến nghị bổ sung cơ chế cấp mã số thuế tự động khi mở gian hàng online; quy định trách nhiệm chia sẻ dữ liệu doanh thu từ sàn TMĐT, ngân hàng, đơn vị vận chuyển cho cơ quan thuế.
Dự thảo luật Quản lý thuế yêu cầu hộ vừa phải dùng HĐĐT, vừa lập sổ sách kế toán đầu vào - gây gánh nặng hành chính, vượt khả năng hộ nhỏ. VCCI kiến nghị, quy định HĐĐT thay thế sổ sách kế toán; áp dụng chế độ kế toán tối giản cho hộ nhỏ, đúng tinh thần cải cách thủ tục hành chính. Đồng thời, bổ sung quy định kết nối dữ liệu thuế - ngân hàng - kho bạc - đăng ký tài sản; cho phép khấu trừ tự động nợ thuế; công khai danh sách nợ lớn để tăng răn đe. Trước thực tế, doanh nghiệp, hộ kinh doanh phản ánh còn tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, nhiều lần trong năm, gây phiền hà. Dự thảo mới nêu quản lý rủi ro, chưa quy định giới hạn tần suất. Do đó cần bổ sung nguyên tắc "một năm một lần", trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng; công khai tiêu chí lựa chọn kiểm tra để bảo đảm minh bạch.
VCCI cũng cho rằng, dự thảo có quy định quyền người nộp thuế nhưng còn khái quát, chưa tạo thành một "bộ quyền" rõ ràng. Trong khi đó, nghĩa vụ được liệt kê cụ thể, dễ gây mất cân bằng. Tại Mỹ, Đức, Anh ban hành Taxpayer Bill of Rights, quy định cụ thể các quyền được giải thích, được hỗ trợ, được bảo vệ, được khiếu nại. Do đó, VCCI kiến nghị cần bổ sung một chương riêng về quyền người nộp thuế, bao gồm quyền được giải thích kịp thời, được hỗ trợ pháp lý miễn phí, quyền khiếu nại - tố cáo độc lập; tăng trách nhiệm giải trình của cơ quan thuế.
Các đại biểu tham gia tại hội nghị đã góp ý nhiều vấn đề được nêu tại dự thảo luật Quản lý thuế (thay thế). Chẳng hạn, quy định chi tiết hơn việc khai bổ sung hồ sơ khai thuế, làm rõ hơn cơ sở ấn định thuế đối với trường hợp vi phạm pháp luật về thuế; hoàn thuế tự động; kiểm tra thuế… Đồng thời đưa ra một số kiến nghị như không tính tiền chậm nộp trong giai đoạn chờ kết quả xét duyệt miễn, giảm thuế theo hiệp định quốc tế; trong trường hợp kiểm tra thuế thông thường thì đoàn kiểm tra sẽ chưa kiểm tra các giao dịch liên kết; để tăng tính tuân thủ, ban soạn thảo nghiên cứu cơ chế khuyến khích tuân thủ, chẳng hạn miễn trừ toàn bộ phạt và chậm nộp nếu người nộp thuế tự nguyện rà soát, chỉnh sửa và nộp thuế cho một giai đoạn dài như 5 năm…
