Ngoại tệ dồi dào, tỷ giá vẫn tăng cao
Các ngân hàng đang mua bán USD ở mức giá cao nhất từ trước đến nay, tăng 900 đồng so với đầu năm, tương đương lên giá hơn 3,51%. Tại Vietcombank, giá mua vào lên 26.060 - 26.090 đồng, bán ra 26.450 đồng. ACB mua vào 26.060 - 26.100 đồng, bán ra 26.450 đồng. Vietinbank mua vào 25.905 đồng, bán ra 26.445 đồng… Các nhà băng tăng giá USD khi tỷ giá trung tâm do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố cũng tăng nhanh thời gian gần đây. Tỷ giá trung tâm ngày 16.8 ở 25.249 đồng/USD, tăng 914 đồng so với đầu năm, tương đương 3,7%.
Giá USD đứng ở mức cao
Ảnh: Ngọc Thắng
Không những USD mà các ngoại tệ khác trong ngân hàng cũng tăng mạnh chưa từng có. So với đầu năm, giá EUR tại Vietcombank tăng gần 4.200 đồng, tương đương lên giá hơn 15,3%, lên 29.900 - 30.202 đồng chiều mua vào, bán ra 31.477 đồng. Tương tự, bảng Anh tăng gần 3.700 đồng, tương đương 11,3%, mua vào lên 34.692 - 35.042 đồng, bán ra 36.165 đồng. Yen Nhật tăng 17,42 đồng, tương đương lên 10,5%, mua vào lên 172,58 - 174,32 đồng, bán ra 183,54 đồng…
Đáng nói, giá USD trong nước đi lên trong bối cảnh đồng bạc xanh trên thị trường thế giới giảm mạnh. Chỉ số USD-Index giảm xuống còn 97,85 điểm, mất 12,1 điểm so với đầu năm, tương đương 11%. Một nghịch lý nữa là USD tăng giá trong bối cảnh nguồn ngoại tệ trên thị trường trong nước khá dồi dào. Cụ thể, trong 7 tháng năm 2025, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào VN đã đạt 24,09 tỉ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm trước. Đồng thời, cán cân thương mại thặng dư trên 10,2 tỉ USD trong 7 tháng, riêng tháng 7 thặng dư 2,29 tỉ USD khi xuất khẩu đạt 42,29 tỉ USD, còn nhập khẩu 40 tỉ USD. Trong một diễn biến khác, sau động thái mua ngoại tệ liên tục những tháng trước với khối lượng gần 1,9 tỉ USD, từ tháng 7 đến nay, Kho bạc Nhà nước chưa thực hiện mua thêm đợt ngoại tệ nào. Điều này cho thấy nhu cầu mua ngoại tệ trên thị trường cũng giảm so với những tháng trước nhưng tỷ giá vẫn liên tục tăng cao.
Tại sao tỷ giá tăng?
Lý giải giá USD tăng trong bối cảnh nguồn ngoại tệ dồi dào, cũng như đi ngược với xu hướng giảm giá trên thị trường thế giới, chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng về lý thuyết, khi giá USD giảm thì tiền đồng tăng giá. Tuy nhiên thực tế lại trái ngược, giá USD trong nước vẫn tăng lên dù nguồn ngoại tệ ở mức cao có thể đến từ tâm lý lo ngại thanh khoản trên thị trường. Thông thường, mức bình quân dự trữ ngoại hối phải đạt 3 tháng nhập khẩu nhưng 3 tháng đầu năm, con số nhập khẩu lên 105 tỉ USD, 7 tháng lên 252,26 tỉ USD trong khi số dự trữ ngoại hối thì chưa đến 100 tỉ USD. Thêm vào đó, nhập khẩu có tốc độ tăng nhanh cũng sẽ đẩy nhu cầu ngoại tệ lên cao để thanh toán đơn hàng.
Ngoài USD, các ngoại tệ khác cũng có khả năng tăng mạnh
Ảnh: Ngọc Thắng
PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, giảng viên ĐH Kinh tế TP.HCM, lại lưu ý đến chỉ số cán cân tổng thể là dương hay âm. Theo con số do NHNN công bố quý 1/2025, cán cân tổng thể âm 1,681 tỉ USD, điều này cho thấy nhu cầu USD cao. Hơn nữa, lãi suất tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng hiện thấp hơn lãi suất USD cũng gây áp lực lên tỷ giá. NHNN đã liên tục bơm tiền ra thị trường trong thời gian qua để tạo thanh khoản cho thị trường, giảm lãi suất, không để tỷ giá tăng cao. Vì thế, từ mức lãi suất cao 5-6%/năm ở những kỳ hạn ngắn như qua đêm, 1 tuần, 2 tuần, lãi suất tiền đồng hiện nay dao động quanh mức 3,88 - 5,55%/năm ở các kỳ hạn.
Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến tình trạng lãi suất tiền đồng từ chỗ cao hơn lãi suất USD thì nay lại thấp hơn. Lãi suất USD hiện nay từ 4,29 - 4,75%/năm. Yếu tố này cũng phần nào gây sức ép lên tỷ giá. Tuy nhiên một yếu tố giúp sức ép lên tỷ giá vào những tháng cuối năm được giải tỏa, theo ông Nguyễn Hữu Huân, là nếu Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) quyết định giảm lãi suất USD trong cuộc họp tháng 9 ở mức mạnh 0,5% sẽ giúp áp lực lên tỷ giá trong nước giảm đi, có nghĩa là tiền đồng không bị mất giá. Đồng thời, NHNN cũng có thể cân nhắc hạ lãi suất điều hành để hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa cho bức tranh kinh tế vĩ mô nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng 8,3 - 8,5% GDP trong năm 2025.
Trước đó, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng thừa nhận tỷ giá đang chịu áp lực khá lớn, do tác động kép từ yếu tố kinh tế và tâm lý thị trường. Những áp lực và thách thức từ cả bên ngoài lẫn trong nước đang tác động tới điều hành chính sách tiền tệ trong năm 2025. Các tổ chức tài chính lớn liên tục cảnh báo về triển vọng tăng trưởng toàn cầu suy yếu. Mặc dù lạm phát toàn cầu đã hạ nhiệt phần nào, song nguy cơ tăng trở lại vẫn hiện hữu, nhất là khi chính sách thuế quan của Mỹ có những thay đổi nhanh chóng. Kinh tế và thương mại toàn cầu suy giảm rõ rệt, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu - một trong những động lực chính của tăng trưởng kinh tế VN. Song song đó, thị trường tài chính - tiền tệ quốc tế diễn biến khó lường, không chỉ gây tác động về mặt tâm lý mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến nền tảng kinh tế.
"Trong bối cảnh đó, nếu áp lực tiếp tục tăng mạnh, NHNN sẽ cân nhắc không tiếp tục giảm lãi suất để tránh ảnh hưởng đến ổn định tỷ giá, từ đó gây bất ổn vĩ mô. NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến, tùy từng giai đoạn mà đặt ưu tiên phù hợp, hướng tới mục tiêu chung là ổn định vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế một cách bền vững", bà Nguyễn Thị Hồng cho hay.
Các ngoại tệ khác dự báo tăng giá
USD trên thị trường thế giới đang chịu áp lực mất giá. Hiện chỉ số này đã giảm xuống mức dưới 100 và sẽ giảm về mức 97 vào cuối năm nay, tiếp tục xuống mức 95 vào giữa năm sau. Dự báo Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 9, sau khi báo cáo việc làm phi nông nghiệp tháng 7 cho kết quả kém xa kỳ vọng. Nếu Fed cắt giảm lãi suất sẽ kéo lãi suất ngắn hạn xuống, trong khi lãi suất dài hạn như lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ có thể vẫn neo cao do lo ngại về gánh nặng nợ công không bền vững.
Ngoài các yếu tố ngắn hạn này, USD còn chịu áp lực giảm giá từ các xu hướng cấu trúc dài hạn. Nhiều nền kinh tế nhận ra rằng mức thuế thương mại cao từ Mỹ sẽ còn kéo dài. Để giảm rủi ro, họ sẽ phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng và hoạt động xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường sang các nền kinh tế khác, đồng thời đẩy mạnh thương mại nội khối với các nước láng giềng. Sự thay đổi cơ cấu này có thể thúc đẩy quá trình phi USD hóa và làm giảm việc tích trữ nguồn thu thương mại vào trái phiếu Mỹ - cả hai đều là yếu tố bất lợi cho USD về dài hạn. Với những dự báo như trên thì khả năng các ngoại tệ khác sẽ còn tiếp tục tăng giá trong thời gian tới.
Ông Heng Koon How, Giám đốc Chiến lược thị trường, khối nghiên cứu thị trường và kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore)
